Sıcakta Çalışma: Zorlu Hava Koşullarında Güvenli Çalışma Yöntemi 2

Daha önce çalışma ortamı ve şartları üzerine ilk olarak sizin için Fatih ÖZCAN Beyin hazırladığı Zor Hava Koşullarında Güvenli Çalışma Yöntemi konusunda ilk olarak Soğukta Çalışma konusunu aktarmıştık.  Şimdi ise yaklaşan yaz mevsimi ile birlikte Sıcakta Çalışma şartları ve iş sağlığı ve işçi güvenliği açısından dikkat edilmesi gerekenleri ikinci yazımızla aktarmaya çalışacağız.

Firmalar, zor hava şartlarında yapılan saha çalışmalarında hava koşullarından dolayı ortaya çıkan riskleri en aza indirmek için uyulması gereken kurallar ve alınması gereken önlemleri belirlemeli ve tam olarak uygulamalıdır. Bu kurallar, firmanın yürüttüğü projeler kapsamında bulunan tüm çalışanın açık saha işleri sırasında yürüttüğü bütün faaliyetleri kapsamaktadır. Zor hava koşulları ile ilgili sağlık risklerine karşı en iyi koruma, bilinçli ve hazırlıklı olmaktır. Çalışanlar, hem kendilerindeki hem de başkalarındaki belirti ve semptomlarını fark etmelidir.

Sıcakta Çalışma

Çalışanın aşırı sıcakta çalışma yapması durumunda aşağıdaki semptomlara rastlanabilinir:

• Aşırı yorgunluk
• Soluk ten
• Başağrısı
• Kusma
• Başdönmesi
• Aşırı su kaybından dolayı kramp
• Mide ve alt karında kasılmalar
• Deride tahribat, tahriş

Bu tarz semptomların görülmesi durumunda çalışan hemen gölge ve havalandırılmalı bir ortama alınmalı ve sıvı takviyesi ile vucut ısısı düşürülmelidir.

Aşırı sıcaklarda ağır işlerden kaçınılmalı ve çalışanlara sık molalar verilerek, sıvı almaları sağlanmalıdır.
Çalışanların mola verebilecekleri çardak vb benzeri yerler oluşturulmalıdır.

Vücut Sıcaklığının Temelleri

Dinlenme halinde sağlıklı bir bireyin vücut sıcaklığı 36,9 0 C° ‘dir. Cilt, yağ ve kas tabakaları gibi vücut bölümleri daha geniş bir sıcaklık aralığındadır. İnsan vücudu daima ısı üretir ve dengeyi korumak için oluşturduğu ısıyı çevreye yayar. Refah halinde bir insan vücudu, iç sıcaklığını 37 0C civarında korur. Bu vücut sistemlerinin sağlıklı ve işlevsel olması için temel gerekliliktir.
Bir vücut ne kadar çok ısı üretirse o kadarda kullanır. Dolayısıyla vücut termal dengeyi korumak için, vücudun gereksinim duyduğu sıcaklıktan fazlasını çevreye aktarmalıdır. Ortam sıcak veya nemli olduğunda ya da radyasyonlu bir ısı kaynağı mevcut olduğunda, vücudun fazla ısıyı vermesi daha da zorlaşır.

Toplam vücut ısısı dengede olduğu zaman, ısı üretimi ısı kaybına eşit olur ve ısı depolanması yada kaybı olmaz. Bu, aşağıdaki ısı dengesi denkleminde ifade edilmiştir:

M+ (R + C + K + E) = S
M = Metabolik ısı üretimi
R = Çevre ile radyant ısı alışverişi (ısı kaybediliyorsa ise negatif)
C = Çevreylekonveksiyon ısı alışverişi (ısı kaybediliyorsa ise negatif)
K = Çevreyle iletken ısı değişimi (ısı kaybediliyorsa ise negatif)
E = Evaporatif ısı kaybı
S = İnsan vücudu tarafından depolanmış (pozitif) yada kaybolmuş (negatif) Isı

Amaç S ‘yi sıfırda tutmaktır. Beyin, iç vücut sıcaklığının karalı olmasını denemektedir. Kan damarları, kandaki sıcaklığı daha kolay soğutulabilen cilt yüzeyine taşır ve kalp pompaları kanı daha hızlı pompalar, böylece soğutulacak cilt yüzeyine daha fazla kan taşınır. Isıyı vücudun dışına atmanın birincil yolu cildin üzerinde terin buharlaşmasıdır. Aşırı terleme, vücudun soğutulduğundan daha büyük bir oranda ısının üretildiğinin bir göstergesidir.
Yukarıda açıklandığı gibi, ısı stresi, insan vücudunun termal denge içinde kalması için tüketilmesi gereken ısı yüküdür. Vücut soğutma talebiyle baş edemediğinde ısı stresi oluşur ve sıcak veya ılık ortam koşulları ayrıca iç metabolik ısı üretiminin (fiziksel etkinlikten) birlikte olması, vücudun iç sıcaklığını normal aralığın üstüne yükseltir. Bu durumlarda bir ısı rahatsızlığı ortaya çıkabilir.

Aşırı Sıcak Havalarda Çalışma

Aşırı ssıcak havalarda çalışma, çalışanın termal denge sistemini zorlayabilir. Sıcak hava da çalışmalar doğru yönetilmediği zaman fiziksel yüklenme, sıvı kaybı, yorgunluk yada diğer vücudu zorlayan faktörlerle birleşerek sıcağa bağlı hastalıklara yada ölüme neden olabilir.
Hissedilen sıcaklık sıcak havalarda çalışmalarda önemli bir parametredir. Bağıl nem hissedilen sıcaklığı arttıran önemli bir faktördür. Bu nedenle çalışmalar planlanırken ölçülen sıcaklık değil hissedilen sıcaklığın dikkate alınması daha doğru bir yaklaşımdır.

Sıcağa Bağlı Hastalıklar

İklimlendirme yetersizliği, hastalıklara sebep olan ve sağlık durumunu etkileyen önemli bir faktördür. Sıcak ortamlarda çalışma için iklimlendirmenin iyi planlanması, eğitim ve dinlenme sürelerinin doğru programlanması önerilir.

Davranış bozuklukları, sıcak havaya uyum sağlayamamaktan dolayı sinirlilik ve yorgunluk hali oluşabilir.
İsilik/Pişik, kırmızı, pürüzlü ve/veya kaşıntılı cilt olarak kendini gösterir ve genellikle giyimin kısıtlayıcı olduğu alanlarda görülür.

Güneş yanığı, güneşin ultraviyole ışınlarına doğrudan maruz kalmanın bir sonucudur ve orta şiddette cilt yanmasına, kırmızı cilt olarak kendini gösterir. Orta ila şiddetli ağrıya ve cildin su toplamasına neden olabilir.

Isı krampları, sıvı değişimi olmaksızın aşırı terleme (yani tuz kaybı) nedeniyle, genellikle fiziksel aktiviteden kaynaklanan elektrolit dengesizliğinin bir sonucudur ve sürekli kas spazmı (ları) olarak kendini gösterir.

Isıl baygınlık (bayılma), su kaybı, ortama uyum sağlama veya yeterli dinlenme/soğuma süresi olmaksızın yapılan fiziksel aktiviteden kaynaklanır. Baş dönmesi, baş dönmesi sonrasında kısa bilinç kaybı ile sonuçlanır.
Isıl bitkinlik terleme nedeniyle aşırı sıvı ve elektrolit kaybından kaynaklanır ve genellikle yorgunluk, baş dönmesi, genel vücut zayıflığı, mide bulantısı, kusma, baş ağrısı, zayıf nabız/düşük kan basıncı, soğuk nemli cilt ve 38.3 0C ‘den fazla temel vücut sıcaklığı olarak kendini gösterir.

Sıcak çarpması, vücut sıcaklık kontrol sistemi başarısız olduğunda oluşur ve vücut sıcaklık kritik bir düzeye yükselir. Sıcak çarpmasının birincil belirti ve bulguları ısıl bitkinliğe benzer ancak daha şiddetli bilinç kaybı, kasılma/katılma, terleme eksikliği ve genellikle 41 0C ‘den daha büyük temel vücut sıcaklığı oalcak şekilde ilerleyebilir.

Sıcak çarpması ölüme neden olabilir bundan dolayı acil tıbbi müdahale gerektirir.

Vücudun ısıya tepkisinin, vücut ağırlığı, sağlık durumu, iş gücü, sıvı alımı seviyesi, ilaç kullanımı ve iklimlendirme seviyesi gibi bir dizi faktöre bağlı olduğunu bilmek önemlidir. Ağır koruyucu giysiler ve KKD vücuttan etkili bir şekilde ısı yayılımını önleyebilir ve ısı stresinin hızlandırılmasına katkıda bulunan bir faktör olabilir.

Sıcak Havalarda Çalışmanın Planlanması

Sıcak havalarda çalışmanın planlanması için EN 27243 standardına göre Yaş Termometre Küre Sıcaklığı (Wet-Bulb-Globe Temperature, WBGT) değeri hesaplanır.

Farklı iş faaliyetleri için kabul edilebilir WBGT seviyeleri aşağıda verilmektedir. WBGT, aşağıdaki tabloda belirtilen sınırları aştığında iş ele geçirilmelidir.

Tablo : Isı Stresine Maruz Kalma İçin WBGT Tarama Değerleri

Not: Yukarıdaki izin verilen WBGT sınırları, sıcak çevre koşullarında çalışırken işçiler tarafından geleneksel olarak giyilen hafif kıyafetler için geçerlidir. Belli bir işi yapmak için özel kıyafetler gerekiyorsa ve bu kıyafet daha ağır ise veya buğun buharlaşmasını engelliyorsa veya daha yüksek bir yalıtım değerine sahipse işçinin ısı toleransı azaltılır ve yukarıdaki sınırlar geçerli olmayacaktır. Özel kıyafetlerin gerekli olduğu her iş kategorisi için, izin verilen WBGT sınırı bir uzman tarafından belirlenmelidir.

Sıcak Havalarda Yapılan Çalışmalarda Güvenlik Önlemleri

Isı stresiyle ilgili riskleri en aza indirmek ve kontrol altına almak için aşağıdaki tedbirler alınmalıdır.

İdari ve Yönetimsel Kontroller

• Tıbbi Tarama

Çalışanların işyerinde zinde ve sağlıklı olmasını sağlamak için sıcak ve nemli ortamlarda çalışmanın uygunluğunu değerlendirmek için iş öncesi tıbbi değerlendirme yapılmalıdır. Sağlık değerlendirmesinde, kişinin sağlık durumu, belirli iklim koşullarında gerçekleştirilecek iş gereksinimleri ve gerekirse zorunlu kişisel koruyucu ekipman ve özel giysilerin giyilmesi durumlarında değerlendirilmelidir. Değerlendirmeyi yapan doktor, saha çalışma koşullarını, çalışanın idari görevlerini ve fiziksel / psikolojik taleplerini dikkate almalıdır. Ofis tabanlı personel için tıbbi bir değerlendirme gerekli değildir.

Belli bir çalışma ortamı için işçinin uygunluğu değerlendirilirken, sağlık değerlendirmesinden sorumlu doktor da tıbbi olanakların yerel olarak bulunabilirliğini ve bunların tıbbi analiz ve tıbbi tedaviyi yapma kapasitelerini göz önüne almalıdır. Bir kişinin tıbben sıcak bir ortamda çalışıp çalışamayacağı konusunda şüpheniz varsa ağır işlerde bulunmak için daha fazla tıbbi tavsiye istenecek ve/veya kişinin sıcak bir ortamda çalışması engellenecektir.
Kalp rahatsızlığı, şeker hastalığı veya astım gibi kronik bir hastalığı olan veya akut viral enfeksiyon gibi akut bir hastalığa sahip herhangi bir kişi tıbbi temizlik almadıkça sıcak ortamlarda çalışmalardan muaf tutulacaktır.

• Ortam İklimlendirmesi

İklimlendirme, vücudun dış ortamdaki sıcaklık değişimine tepki olarak maruz kaldığı fizyolojik adaptasyondur. Bu faktörler, sıcaklık, nem, havanın hareketi ve yüksekliği gibi etmenleri içerebilir.
Sıcak ya da nemli ortamlarda daha önce çalışmamış olan çalışanlar, ısı/neme maruz bırakıldığında vücut üretilen ter miktarını arttırarak yeni duruma göre kendini düzenler. Sıcak ortamlarda çalışanlar için uyulması gereken uyum süreci aşağıdaki gibidir:

Bir işçi, sıcak çalışma ortamında çalışmalarda tecrübeli biriyse, sıcak çalışma koşullarındaki süreyi ilk günde vardiyanın %50 ‘sine kadar sınırlayın; İkinci gün vardiyanın % 60 ‘ı, üçüncü günde vardiyanın %80 ‘i ve dördüncü ve sonraki tüm günlerde vardiyanın % 100 ‘ü oranına çıkarılabilir. Tabi bu duruma hissedilen sıcaklığa göre karar verilmelidir.

Alternatif olarak, bir denetçi, maruz kalma sürelerini azaltmak yerine işin fiziksel taleplerini azaltmayı seçebilir. Bu tür iklimlendirme, en az bir haftalık bir süre boyunca devam etmeli ve iş yoğunluğu düşük seviyeden beklenen seviyeye doğru kademeli olarak arttırılmalıdır.

Bir işyerinde ısıl stres veya ısıya bağlı hastalık belirtileri ortaya çıkarsa, iklimlendirme buna göre ayarlanmalıdır. (örn. Bir haftadan ziyade iki haftalık bir süre boyunca iklimlendirme yapılması).

Sağlık problemleri olan, iyi fiziksel durumda olmayan veya vücudun sıcaklığı düzenleme yeteneğini etkileyebilecek ilaçları kullanan çalışanlar için, daha uzun süre iklimlendirme sağlanacaktır.

• Su ve Tuzun Yenilenmesi

Sıcak ve nemli ortamlarda çalışırken sıvıların yenilenmesi birincil önem taşır fakat üzerinde çok durulmaz. Giriş bölümünde tartışıldığı üzere, ter üretimi vücudun iç sıcaklıklarını soğutmak ve ısı stresini azaltmak için birincil bir mekanizmadır. Yetersiz sıvı alımı bu soğutma mekanizmasının başarısız olmasına neden olur. Çalışmaya başlamadan önce yeterli sıvı aldığından emin olmalıdır. Susuzluk tek başına sıvı yenileme gereksiniminin yeterli bir göstergesi değildir. Susuzluk hissi yaşayan bir bireyin vücudu muhtemelen susuz kalmıştır. Ayrıca, kafeinin (örneğin soda, kahve, çay) ve alkolün idrarı dolayısıyla sıvı kaybını arttırdığını ve su eksikliğine katkıda bulunduğuna da dikkat edin.

Soğuk su istasyonları, Firmaya ait tüm çalışma alanlarında yer alır ve tüm çalışanlara bildirilir. Uzakta çalışılıyorsa ve yeterli bir su kaynağına erişilemeyeceği düşünülüyorsa, ilgili çalışanlana uygun bir kapta (örneğin su şişesi) yeterli içme suyu sağlanacaktır.

Çalışanlar her 15-20 dakikada bir ufak bir hacimde olsa (yaklaşık 1 fincan) soğuk, lezzetli su içmeye teşvik edilmelidir.

Dengeli gıda alan ve iklimlendirilmiş ortamda çalışan işçiler için, tamamlayıcı tuz (sodyum klorür) spor içecekleri veya elektrolit değiştirme karışımları normalde gerekli değildir. Çoğu durumda gıda tuzu ve elektrolit alımı dengeli bir beslenme düzeninde yeterlidir. Yüksek miktarda sıvı alımını sürdüren ve ısı stresine maruz kalmayan kısıtlanmamış personel, tuz tüketim riski altında olabilir ve bu durumda bir elektrolit değiştirme içecekleri az miktarda kullanılabilir.

• Serin Dinlenme Ortamları

Firma ve yüklenicileri, ısı stresi koşullarının hafifletilmesi için elverişli serin dinlenme ortamları sağlayacaktır. Yükleniciler tarafından sağlanan serin dinlenme tesisleri için (saha çalışması için) Firmayla mutabakata varılacaktır.

• İş Kıyafetleri ve Kişisel Koruyucu Donanımlar

Kıyafetler, vücudun çevreye ısı transferini önleyebileceği veya engelleyebileceği için önemli bir ısı stres faktörü olabilir. İdeal kıyafetler, sıcak bir ortamda çalışanın serbestçe ısı dağıtmasına olanak tanır. Kıyafetler ayrıca bir kişiyi radyant ısı veya yüksek rüzgar gibi unsurlardan korumak için kullanılabilir. Özellikle yangın geciktirici veya kimyasal koruyucu giysilerin gerekli olduğu yerlerde kıyafet şartlarını sağlamak için çok az alternatif vardır. Yukarıda belirtildiği gibi, bu tür giysiler giyerken karşılaşılan aşırı sıcaklık, ısı stresi riskinde daha fazla düşünülmelidir.

Gevşek giysiler, buharlaşmadan dolayı soğutma etkisine sahip olan hava sirkülasyonunu arttırır.
Firma ve Yüklenicileri, sıcak ortamlarda çalışan ilgili çalışanlarına aşağıdaki kişisel koruyucu ekipmanı (PPE) sağlayacaktır:• %100 pamuklu tulumlar – gevşek ve açık renkli

• Güneş koruyucu ve dudak merhemi
• Baretler için geniş gölge perdeleri
• Koruyucu eşarplar
• Soğutma yelekleri (uygun olduğunda çok sıcak ortamlar için) Zorunlu KKD konusunda daha fazla bilgi için Kişisel Koruyucu Donanım bölümüne bakınız.
• Çalışma Programı/Takvimi Isı stres maruziyetini en aza indirgemek için Ekip Liderleri tarafından yapılan dikkatli planlama ve çalışma programı, emniyeti ve verimliliği artırabilir. Sıcak ortamlarda çalışma programı/takvimi yaparken aşağıdaki faktörlerin dikkate alınması gerekir:
• Günün en sıcak ve en nemli saatlerinde çalışmayı planlayın.
• Özellikle sıcak bir günde yapılacak işi yeniden planlayın.
• Yüksek ısı riskine sahip aktiviteleri (örn. kapalı alanlar, sıcak işler) günün daha serin saatlerine veya geceye planlayın.
• Yüksek ısı stresi olan aktivitelerde iş rotasyonuna ve/veya ilave insan gücüne izin verin.
• Çalışma hızını yavaşlatın.
• Molalarının sıklığını ve uzunluğunu arttırın ve/veya parçalı bir mesai uygulanması düşünün.
• İşçilerin bir vardiyadan veya moladan sonra iklim koşullarına alışmalarına izin verin.
• Varsa yaz saatleri ile ilgili yasal zorunluluklara uyun.

Çalışma planlamasından sorumlu olanlar, yüksek fiziksel aktivitenin vücutta ısı üretimini artıracağını akılda tutmalıdır. Sıcak bir günde yüksek düzeyde fiziksel aktivite, işçiyi ısıl risk altına sokabilir.

Mühendislik Kontrolleri

Yukarıda belirtilen idari kontrollere ek olarak, gerektiğinde aşağıdaki mühendislik kontrolleri kullanılmalıdır:

• Hava soğutması ile çalışma alanının sıcaklığını ve nemini azaltın.
• Serin, gölgelikli çalışma alanları sağlayın (örn. Çadırlar, yansıtıcı kanopiler, ağlar).
• Çevredeki hava sıcaklığı deri sıcaklığından düşük olduğu sürece, çalışma alanındaki hava hareketini fanlar kullanarak arttırın.
• Klimalı dinlenme alanları sağlayın.
• Elektrikli mekanik ekipmanlar yardımıyla (örneğin, vinçler, transpalet, asansörler vb.) çalışanların fiziksel aktivitelerini azaltın.
• Isı yalıtımı ve yansıtıcı bariyerler (örneğin yalıtım duvarları) vasıtasıyla kaynağındaki sıcaklığı kontrol ederek proses ısısından gelen termal yükü azaltın.

Eğitim, İletişim ve Raporlama

Eğitim

Isıl stresi yönetmede kilit stratejilerden biri, tüm yöneticiler, denetçiler ve çalışanların ısıl stres risk faktörleri hakkında bilgili olmasını sağlamaktır. En önemlisi, ısıya bağlı hastalıkların belirtilerini bilebilir, böylece erken müdahale ile ısıya bağlı hastalıkların başlaması önlenebilir.

Eğitim ve bilinçlendirme, mevcut endüstri standartlarına, belirlenen ısıl risklere ve ilgili düzeydeki yönetim ve iş gücüne yönelik olmalıdır. Isı stresiyle ilgili eğitim, risk altındaki çalışanlar için (örneğin sahada çalışanlar için), işe başlama sürecinin bir parçası olarak çalışmaya başlamadan önce sağlanmalı ve farkındalığı sürdürmek için düzenli olarak yenilenmelidir.

Eğitim, asgari olarak aşağıdakileri içermelidir:

• Isıl stres, ısıl hastalığa eğilimi olanlar, ısıya bağlı hastalıklara ve hastalık belirtilerine ilişkin bilgiler.
• Isıl stres ile ilgili çalışanların sorumlulukları.
• Önleyici tedbirlerin ve kontrollerin ve bunların mevcudiyetinin bildirilmesi (örn. Içme suyu tesisleri, serin dinlenme ortamı, vb.).
• Isıl zorlanmaları izleme teknikleri.
• Isıl stres hastalıklarıyla ilgili ilk yardım prosedürlerinin farkındalığı.
• Sıcak çalışma ortamlarında alkol ve uyuşturucu kullanımının tehlikesi (reçete edilen ilaçlar dahil).
• Uygun KKD ‘nin mevcudiyeti ve kullanımı.

Şirket ve Yüklenici personeli için eğitim kayıtları firma standartlarına uygun muhafaza edilmelidir.

İletişim

Eğitim, tüm çalışanlar ile iletişimde önemli bir bileşendir. Ayrıca, ısıl stres sorunlarının, önleyici tedbirlerin ve kontrollerin farkında olunmasını sağlamak için devam eden etkili bir iletişim gerekmektedir.

Isıl stres farkındalığı iletişimle, Firma ve Yüklenicilerin her seviyesinde teşvik edilmelidir. Tüm çalışanların, ısı stresiyle ilgili kaygıları kendi amirlerine bildirmesi esastır.

Firma ve Yüklenicilerin yöneticilerinin, farkındalıkların korunması ve açık iletişimin sürdürülmesi için, sorumluluğu olan personel ve taşeronlarla iletişim kurmaları da kritik öneme sahiptir. Denetçiler, ısı stresiyle ilgili herhangi bir sorun veya endişeyi gidermek, iletmek ve tartışmak için aşağıdakilerden birini veya daha fazlasını kullanmalıdır:

• Çalışma izni ve planlama toplantıları;
• Proje toplantıları;
• Vardiya devir toplantıları;
• Günlük bilgi formları;
• SEÇ toplantıları ve periyodik toplantıları;
• Günlük iş başı toplantıları;
• İlan panoları.

Resmi danışma gerekliyse, SEÇK Direktörü danışma için kullanılabilir.

Tehlikeler, Olaylar ve Ramak Kalaları Raporlama

Tüm ısı stresiyle ilgili olaylar ve ramak kalalar raporlanmalıdır. Yönetici ve Denetçiler, bildirilen tüm olayları ve ramak kalaları araştırıp takip etmelidir.

Gözlenen tüm tehlikelerin zamanında raporlanması, araştırılması ve iyileştirici/önleyici eylemin yapılması için çalışanlar olayları bildirmeye teşvik edilmelidir.

Isı Yükü Gözetimi

Isı yükü, vücudun toplam ısı stresine tepkisi ile ilgilidir. Firma ve Yüklenicinin sorumluluarı, aşağıda açıklandığı gibi ısı gerginliğini izlemeye teşvik edilmelidir.

Süpervizör ve Arkadaş Gözlemi

Isı stresinin başlaması hızlı olabileceği için çalışanlar kendi aralarında birbirlerini sürekli olarak izlenebileceği bir kültür teşvik edilir. Denetçiler ve İlk Amirler, operasyonel çalışma gruplarının genel performansını sürekli izlemeli ve gerektiğinde ısı stresine erken müdahale etmek, ısıl strese bağlı hastalıkları önlemek için çalışmaları durdurmalıdır.

Yakın denetim, sıcak ve nemli iklime alışkın olmayan personel için önemlidir. Bu gibi durumlarda, ısıl stres göstergelerini izlemek için arkadaş/kanka gözlem sistemi önerilir.

Eğitim ve bilinçlendirme programlarının sağlanması yoluyla, çalışan ya da işi denetleyen tüm çalışanlar, kendileri yada başkalarında ısı stresinin belirtileri ve fark edilmesi hakkında bilgili olmalıdır.

Kendini Değerlendirme, İzleme ve Farkındalık

Kendini değerlendirme, ısıl stres risklerini ve ısıya bağlı hastalıkların oluşumunu azaltmada önemli bir unsurdur. Bireyler, belirtileri, ısıya bağlı hastalıkların başlangıcında kendilerindeki ısı stres risklerini tanımlayabilecek ve uygun önlemleri alabilecek bilgi birikimi ve konumda olmalıdır.

Kendini değerlendirmede, vücudun ısı stresine nasıl tepki verdiği fizyolojik izleme yoluyla bakılır ve ayrıca kendi kendini değerlendirme şunları içerebilir:

• Vücut ısısı. Temel vücut sıcaklığı, ortam iklimlendirmesi sağlanan işçiler için 38.5 °C ‘yi, sağlanmayan işçiler için 38.0 °C ‘yi geçmemelidir. Tek kullanımlık termometre şeritleri, vücut sıcaklığının izlenmesi için işçiler tarafından kullanılabilecek şekilde hazır tutulmalıdır.
• Kalp hızı. Dakikadaki 115 atımın üzerindeki kalp hızı, ısı yükü için artmış risk göstergesidir.
• Ter kaybı ve dehidratasyon. Önemli derecede ter ve su kaybı, vücut su yenilemesinin zayıf olduğunun göstergesidir.
• İdrar rengi. Küçük miktarlarda koyu renkli idrar üretilmesi, az su alımı ve su kaybının erken belirtisidir.

Çalışanlar her iş günü boyunca kendini değerlendirmeye teşvik edilmelidir. Isıl hastalıkların erken tespit edilmesi durumunda, kısa bir ara vermek ve su içmek bile önlem olabilir, bu önlem çoğu zaman yalnızca birkaç dakika sürer. Bu kısa müdahale, daha ciddi ısıl stres hastalığının başlamasını önlemede önemli ölçüde yardımcı olabilir.

Ramazanın Yaz Sezonuna Denk Gelmesi Durumunda Özel Önlemler

Firma, ilgili tüm çalışanların dini uygulama haklarına saygılıdır. Ramazanın yaz aylarına denk gelmesi çalışanların ısıya bağlı hastalıklara yakalanma riskini arttırabilir. Bu dönemde çalışma saatleri kısaltılsa bile, oruç tutan ve aynı zamanda sıcak bir ortamda çalışan kişiler, ortama uyum sağlamada zorluk çekebilir. Aşağıdaki tavsiyeler bu dönemde uygulanabilir (genel gerekliliklere ek olarak):

• İşçiler her günün sonunda yeterli şekilde dinlenmeli ve ertesi gün işe başlamadan önce en az sekiz saat uyuyabilmelidir.
• Amirler, oruç tutanlara sık sık dinlenme saatleri kullandırmalıdır.
• İşçiler, her gün oruç tutma öncesi ve sonrası yeterli sıvı almalıdır.
• Tıbbi koşulları bilinen işçiler, oruç tutarken çalışmadan önce doktora danışmalıdır.
• İşçiler oruç tutma öncesi ve sonrası kendilerini tartmalıdırlar. Normal koşullar altında vücut günde 2.5 litre sıvı kaybeder. Sıcak bir ortamda yorucu bir çalışma yaparken, vücut iş günü boyunca 5 litreden fazla sıvı kaybedebilir.
• Gün boyunca işyerinde bol miktarda terleme görülürse ve önemli miktarda kilo kaybı görülürse, tıbbi yardım alınmalıdır. Her gün oruç döneminin sonunda yeterli ağırlığa ulaşana kadar yavaşça su içilmelidir.

Aşağıdaki tablo, sıvı ve kilo kaybının değerlendirilmesine yardımcı olmak için kullanılabilir.

Tablo : Kilo ve sıvı kaybı gözetim tablosu

• Zamanlama iş yoğunluğuna, iş durumuna ve ısı/neme bağlı olarak değişiklik gösterebilir. WBGT sınırları aşılırsa veya ısıya bağlı hastalık semptomları görülürse çalışma durdurulmalıdır.

Kaynak: ZOR HAVA KOŞULLARINDA ÇALIŞMA YÖNTEMİ -Fatih Özcan