İletişimin Engelleri Nelerdir?
İletişim sürecini etkileyen bir takım unsurlar vardır. Bu unsurlar kişilerin kurum ve çalışanlar ile ilgili sorunlar yaşamasına sebep olabilmektedir. Etkin iletişim; bir mesajın açıkça iletilmesi, alıcının da onu etkin dinlemesi ve algılamasıyla gerçekleşir.
Etkin iletişimin önemli engellerinden biri ön yargıyla yaklaşmaktır.
İnsanlar arasında etkin iletişimin önemli engellerinden biri, mesajı tam anlamadan mesaja ön yargıyla yaklaşmaktır. Bunun sonucu; çatışma, zıtlaşma, anlaşmazlık ortaya çıkar.
Gönderilen mesajı sürekli olarak reddetmek ve ona olumsuz geri bildirimde bulunmak da bir iletişim engelidir. Kişiler arasındaki iletişimi engelleyen ve iş yerinde de insanların uyum içinde çalışmasını bozan bazı engeller şunlardır:
Sözcüklere Boğulma
Kaynak; hedefle paylaşmak istediği düşünce, bilgi, haber, duygu ya da tutumu hedefin anlayacağı bir biçimde iletmezse bu bir kişisel iletişim engeli oluşturur. Kişi anlayamayacağı bir mesajla karşılaşacağı için de mesajları anlamaz.
Anlatılanların Karıştırılması
Kaynak, sözlü anlatım sırasında yalnızca sözlü ya da yazılı sözcükleri kullanırsa hedef anlamını bilmediği sözcükleri, önceden bildiği ya da onlara benzeyen sözcüklerle karıştırabilir.
Mesajı Algılayamama
Kaynak, sözlü anlatım sırasında hedefin algı hızını hesaba katmadan ve anlayıp anlamadığını gözlemeden mesajlarını peş peşe iletirse hedef daha ilk cümlenin anlamını kavrayamadan diğer cümlelerle karşı karşıya kalır. Bu durumda bir iki cümleden sonra anlatılmak isteneni anlayamaz ve iletişim engellenir.
İlgi Duymama
İletişim sürecinde alıcının ilgi duymaması, konuyu önceden bilmemesi ya da o zamana kadar hiç uğraşmamış olduğu ve zor sandığı yabancı bir konuyla karşılaşmış olmasından kaynaklanabilir.
Fiziksel Çevrenin Verdiği Rahatsızlıklar
Ortamdaki aşırı sıcak ya da soğuk, havadaki nemin yüksek olması, kötü ışık düzeni ve gürültülü çevre iletişimi engelleyen fiziksel etkenlerdendir.
Fizyolojik Ve Psikolojik Rahatsızlıklar
Hedefin fizyolojik ve psikolojik rahatsızlığı, çok üzüntülü veya çok sevinçli olması ve algılayamaması durumları da iletişimin kişisel engelleridir.
İletişimin Bozucu Engelleri
İletişimin birçok bozucu engeli vardır; tutarsızlık, güvensizlik, isteksizlik, yetersiz dinleme, aşırı bilgi yükleme, statü, yaş ve cinsiyet uyuşmazlığı, gürültü vb. iletişim engellerinden bazıları bizzat insan psikolojisinden, onun inanç, tutum ve davranışlarından kaynaklanır
- İnsanlar genel olarak duymak istediklerini duyar, görmek istediklerini görürler ve iletişim konusunda seçici davranırlar.
- Statü farklılıklarını gözeterek üstlerin mesajına, astların mesajından daha fazla önem verirler.
- Güven eksikliği, karşı tarafa inanmama etkin iletişimin kurulmasını engelleyen önemli bir faktördür.
- Anlaşılmazlığa ve karışıklığa neden olan ifade güçlükleri de iletişim engelleri olarak sayılabilir.
İletişimin Kişisel Engelleri
İnsanlar aldıkları mesajları, kendi bilgi ve tecrübelerine göre algılar ve yorumlar. Yorumlarken de çoğu zaman olayları olduğu gibi değil olmasını istedikleri gibi değerlendirirler. İnsanların mesajı olduğu gibi değil kabul ettikleri biçimde algılamalarının nedeni, kişisel özelliklerinin yanı sıra seçici dikkatlerinin yoğunlaşmasıdır. Aynı olayı izleyen kişilerin farklı değerlendirme yapmaları veya benzer mesajı alan alıcıların değişik davranış göstermelerinde seçici dikkatlerin değişik yönlerinin önemli bir payı vardır.
İletişimin kişisel engellerinin önemli noktalarından biri, algılama farklılıklarıdır. Kişiler olayları istedikleri şekilde anlamak ister ve o şekilde yorumlarlar.
İletişimin kişisel engellerini şöyle sıralayabiliriz:
- Dil ve anlatım güçlükleri
- Dinleme ve algılama yetersizliği
- Bilgi eksikliği
- Statü farklılıkları
- Cinsiyet farklılıkları ve kültürel farklılıklar
- Hatalı tanımlama
- Algılama farklılıkları
- Gürültü engeli
- Duygusal faktörler
- Sözlerle mimikler arasındaki uyumsuzluk
- Yetersiz bilgi ve Eksik pekiştirme
- Yüz yüze iletişim olanağı bulamamak
- İletişimde farklı ve yetersiz kanal kullanmak
