Avrupa Komisyonu tarihinde bir ilk: 80 milyon Euro’yu Türk araştırmacılar kullanacak

Türkiye tarafından Avrupa Komisyonu’na her yıl Ar-Ge faaliyetleri için aktarılan fonun sadece Türk bilim insanlarının kullanımına açılmasına karar verildi. 2020’de Türkiye’nin vereceği 80 milyon Euro’nun tamamı Türk araştırmacıların projelerinde kullanılacak. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, “Katma değeri yüksek olmasına rağmen, projelerimiz bütçe kısıtı nedeniyle fonlardan yararlanamıyordu. Bundan sonra Türkiye olarak havuza aktardığımız kaynak ile sadece bizim projelerimiz desteklenecek” dedi.

Avrupa Birliği Çerçeve Programlarından Türkiye’nin hak ettiği kaynağı alabilmesi amacıyla yeni bir destek programı kurgulandı. Yeni mekanizmayla ilgili TÜBİTAK ile Avrupa Komisyonu arasında yoğun bir müzakere süreci yaşandı. TÜBİTAK, Türkiye’den aktarılan kaynağın yine Türkiye’ye dönmesini öngören bu destek modelinde ısrarcı oldu. Türkiye’nin sahip olduğu Ar-Ge ekosisteminin, uluslararası ve çok ortaklı Ar-Ge ve yenilik ekosistemi için oluşturacağı katma değeri dikkate alan Avrupa Komisyonu, yeni destek programını kabul etti. Yeni programla Türkiye’nin bilimsel rekabet gücünü arttırmak ve ulusal kaynakların verimli kullanılmasını sağlamak amaçlanıyor. Böylece, araştırma ve yenilik alanında hazırlanan 2023 vizyonu ve stratejisinin etkinliğinin arttırılması da hedefliyor. Programla birlikte Türkiye Araştırma Alanı’nın (TARAL) Avrupa Araştırma Alanı (ERA) ile daha uyumlu hale getirilmesi sağlanacak, Türkiye’nin Ar-Ge ekosisteminin AB Çerçeve Programlarındaki performansının artırılmasına yönelik ulusal düzeydeki faaliyetler desteklenecek.

Avrupa Komisyonu ilk defa bu yönde bir karara imza attı

Yeni destek programını kamuoyuna duyuran Sanayi ve Teknoloji Bakanı Varank, Avrupa Komisyonu’nun ilk defa bu yönde bir karara imza attığının altını çizerek, “Avrupa Birliği Çerçeve Programlarında bir havuz sistemi söz konusu. Biz ülke olarak her sene bu havuza belli bir miktarda katkıda bulunuyoruz. Ancak bu katkıların fon olarak bize dönüşü maalesef istediğimiz seviyelerde olmuyordu” diye konuştu.

Sadece ülkemizden başvuruda bulunan projeleri desteklemek için kullanılacak

Varank, Türkiye’nin her yıl aktardığı kaynağın geçmişte başka ülkelerin projelerini desteklemek amacıyla da kullanılabildiğini vurgulayarak, “Katma değeri yüksek olmasına rağmen, zaman zaman projelerimiz bütçe kısıtı sebebiyle fonlardan yararlanamıyordu. Biz bu gidişatı değiştirmek istedik. TÜBİTAK, muhataplarıyla yoğun bir müzakere yürüttü. Günün sonunda istediğimizi aldık. Bundan böyle havuza koyduğumuz para, sadece ülkemizden başvuruda bulunan projeleri desteklemek için kullanılacak. Avrupa Komisyonu’nun ilk defa böyle bir uygulamaya imza atması oldukça önemli” dedi.
Türkiye’nin 2020 senesi için yaklaşık 80 milyon Euro’luk bir kaynağı Avrupa Komisyonu’na aktaracağını kaydeden Varank, “Bu kaynağı, sanayici ve akademisyenlerimizin talepleri doğrultusunda kullanacağız. Bu sayede KOBİ’lerimizin AB projelerinde yetkinlik kazanmalarına yardımcı olabilecek, yurt içindeki akademisyenlerimizin stratejik projelerini en iyi şekilde destekleyebilecek, ülkemiz araştırmacılarının Avrupa Ortak Girişiminden daha aktif faydalanmalarını sağlayabileceğiz” ifadelerini kullandı.

Kimler yararlanabilecek?

Kobi projeleri: Türkiye’ye özel bu program ile Ufuk 2020 Programı’nda başarılı olmuş ancak programın bütçe kısıtı nedeniyle destek imkânı bulamamış KOBİ’lerin projelerine destek sağlanabilecek.

Tersine beyin göçü: Yurt dışından Türkiye’deki bir üniversiteye, araştırma altyapısına veya sanayi kuruluşuna gelmek isteyen üst düzey araştırmacıların projeleri, programdan faydalanabilecek. Böylelikle uluslararası arenada kendisini kanıtlamış ancak bütçe kısıtı nedeniyle desteklenememiş projeler için kaynak sağlanacak.
Ulusal lider araştırmacılar: Türkiye açısından stratejik değer taşıyan alanlarda yürütülecek projelere katkı sağlamak ve araştırmacıların önemli bir keşif veya buluş yapma potansiyeli içeren projeleri için Avrupa Araştırma Konseyi (ERC)’den destek alabilmeleri amacıyla oluşturulan Ulusal Lider Araştırmacı Programı da bu kaynağı kullanabilecek.

Yeni destek programları: AB Çerçeve Programlarındaki başarıyı artırma odaklı mevcut destek ve ödül programları geliştirilecek ve yeni destek programları tasarlanacak.
Yeni üyelikler: Araştırma ve yenilik alanındaki Avrupa Ortak Girişimleri’nde Türk araştırmacılarının faydalanabilmesini sağlayacak yeni üyelikler gerçekleştirilecek. Mevcut üyeliklerde ulusal katkı miktarı artırılacak.

Açık bilim açık erişim: Türkiye’nin Avrupa Araştırma Alanı Yol Haritası’nı izleme süreçlerinin desteklenmesi için açık bilim ve açık erişim çalışmalarının ulusal düzeyde yürütülmesi sağlanacak.