• Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Reklam
  • Mobil Uygulamalarımız
  • Şikayet/İletişim
  • Giriş
  • Kaydol
Sanal Şantiye
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Fiyatlar
    • 2025 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Güncel Hazır Beton Fiyatları
    • Çimento Fiyatları
    • Gazbeton Fiyatları
    • 2024 Birim Fiyatları | Tüm Bakanlıklar
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Fiyatlar
    • 2025 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Güncel Hazır Beton Fiyatları
    • Çimento Fiyatları
    • Gazbeton Fiyatları
    • 2024 Birim Fiyatları | Tüm Bakanlıklar
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
Sanal Şantiye
Anasayfa Kütüphane TBDY 2018

TBDY 2018’de Düşey Deprem Etkisi Uygulama Alanları ve Hesabı

İnş.Müh.Ahmet Çelikkollu - İnş.Müh.Ahmet Çelikkollu
3 Nisan 2018 - Güncelleme 16 Mayıs 2019
Kategori: TBDY 2018
0

TBDY2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği. Resmi Gazete de yayımlandı, 1 Ocak 2019 itibarı ile de yürürlüğe girdi. Bu yazımda, yönetmeliğin düşey deprem hesabını içeren, 4.bölümün ilgili maddelerini yorumlayacağım.

Düşey deprem hesabı, yönetmeliğe yeni girmiş bir kısım. Bugüne dek neden yönetmeliklerimizde yer almıyordu diye sorarsanız, binanın güçlü yönünün zaten düşey yön olduğu ve bu yüzden düşeyde deprem hesabına gerek görülmediği anlayışını söyleyebiliriz.

Deprem kuvveti dediğimiz şey aslında bir atalet kuvvetidir. Binanın kendi kendine oluşturduğu, mevcut halini bozmamak için uğraştığı bir durum. Deprem kuvveti nasıl ki yatayda mevcutsa, düşeyde de söz konusu. Yani düşey yönde de bina konumunu korumaya çalışıyor, hareket etmemeye çalışıyor, atalet kuvvetleri oluşturuyor halde düşeyde de bir atalet kuvvetini hesaplamak mümkün.

Düşeydeki deprem kuvveti(yani atalet kuvvet) ‘ini bir kiriş üzerine etkiyen düşey düzgün yayılı yük gibi düşünebilirsiniz. Ya da bir kolona ekstradan etkiyen bir normal kuvvet gibi düşünebilirsiniz. Sanırım bu şekilde düşünme tarzı, düşey deprem etkisinin oluşturduğu kesit tesirleri hakkında size bir fikir verir.

Düşey deprem etkisi(atalet kuvveti) klasik Newton prensibiyle bulunmakta.

Yani F=m x a.  Zaten deprem mühendisliği dediğimiz şey F=m x a değil midir? O halde bir sistemde ya da bir elemanda oluşan deprem kuvvetini bilmemiz için, o sistemin ya da elemanın kütlesini (m) ve o sistemde yâda elemanda yer hareketi sırasında oluşan ivmeyi(a) bilmemiz gerekir. Burada bahsettiğim ivme deprem ivmesi değil, deprem nedeniyle o elemanda yâda sistemde oluşan ivmedir. Zaten bu iki değeri bildikten sonra o eleman yâda sistemdeki deprem kuvvetini hesaplamak son derece basittir.

Düşeydeki deprem hesabını yapmak için (m) kütlesi basit bir iki toplama çıkarma ile bulunabilir. Esas bizi uğraştıran konu ise tahmin edileceği üzere(a) ivmesinin tespitidir. Bu ivme içinde, ayni yatay deprem hesabında kullanılan elastik ivme spektrumu gibi bir spektrum verilmiştir. Bu spektrumda da TA ve TB değerleri, xx ekseninde tanımlanmış, Spektral düşey ivme de yy ekseninde tanımlanmıştır. Yataydaki deprem hesabi nasıl yapılıyorsa, düşeyde de ayni şekilde yapılmaktadır(TBDY2018 SEKIL 2.3)

Düşey deprem hesabının hangi binalarda yapılacağı önemlidir.

Yazının giriş kısmında, düşey deprem kuvvetinin adeta bir kiriş üzerine etkitilen düzgün yayılı bir yük gibi düşünülebileceğinden yâda bir kolona etkitilen normal kuvvet gibi düşünülebileceğinden bahsetmiştik. Bu bağlamda, bu yüklemeler hangi sistem yâda elemanlar için önemliyse, deprem hesabının da o sistem ve elemanlar için yapılması uygundur. İlk aklımıza gelen, deprem riskinin büyük olduğu, yapıda oluşması muhtemel ivmelerin büyük olduğu yerlerdeki binalarda, düşey deprem hesabının yapılması gerekliliğidir. Çünkü biliyoruz ki yatay deprem etkisi ne kadar büyükse, düşeydeki deprem etkisi de o derece büyük olur… İkinci olarak da ivme büyüklüğüne bakılmaksızın, ivme küçükte olsa büyükte olsa, düşey deprem etkisinin önemli olduğu elemanlarda düşey deprem hesabının yapılması gerekliliğidir. Özetle yapı ya deprem tehlikesi fazla olan(ivme büyük) bir yerde olursa, yâda düşey deprem etkisinden etkilenme imkânı fazla olan elemanların olduğu binalarda düşey deprem hesabi yapılmalıdır. TBDY2018 de aynı bu mantığı benimsemiştir. Eğer yapı, DTS1, DTS1a, DTS2, DTS2a tasarım sınıfına giriyorsa, bu yapılarda düşey deprem hesabi yapılmak zorundadır.

Nedir bu DTS1, DTS1a, DTS2, DTS2a sınıfı?

Kafanızda iyi canlansın diye bir benzetme yapayım, günümüzde kullandığımız TDY2007 deprem yönetmeliğinde 1. Ve 2. Derece deprem bölgesinde yapılacak yapılar da düşey deprem hesabi zorunlu hale getirilmiştir. Çünkü bu yapılarda yapıda oluşacak ivmeler büyüktür. Nispeten daha küçük ivmelerin oluştuğu 3. Ve 4. Derece deprem bölgelerindeki yapılar için ise bu zorunluluk yoktur diye bir benzetme yapabiliriz(kolay bir yöntemle yapılacak). İvmelerin büyük olması sebebiyle deprem hesabının düşeyde yapılmasının zorunlu olduğu halleri belirttik. Birde ivmenin küçük yada büyük olmasına bakılmaksızın her binada düşey deprem hesabının yapılmasını gerektiren haller var. Bunlara bakalım. Düşey deprem etkisini nasıl tanımlamıştık, bir kiriş üzerine etkiyen düzgün yayılı düşey yük gibi yâda bir kolona etkiyen normal kuvvet gibidir demiştik. O halde bu yüklemeler hangi elemanlarda büyük kesit tesirleri oluşturuyorsa, o elemanlarda da mutlaka düşey deprem hesabi yapılmalıdır. Bu elemanların olduğu binalarda da düşey deprem hesabi yapılması zorunludur. Açıklığı 20m’ den fazla olan kirişlerin olduğu binalar, 5m’ den uzun konsolların olduğu binalar, kirişe oturan kolonların olduğu binalar, kolonları düşeyde eğik olan binalar. Bir yapıda bu tur elemanlar mevcutsa bu yapılarda da, yapının nerede olduğuna bakılmaksızın düşey deprem hesabi yapılmalıdır.

Düşey deprem etkisinin hesabının zorunlu olduğu yapıları anladık. Düşey deprem hesabi yaptığımıza göre, dizaynda da kombinasyonlara bu tesiri eklemek gerekir. Deprem etkisini içeren esas kombinasyon:

G+Q+0.2S+Ed+0.3Ez ‘dir.

Bu kombinasyondaki Ez yukarıda bahsettiğimiz düşey deprem hesabından çıkan tesirdir.(S =kar yükü, Ed=yatay deprem etkisi).

Son bir hatırlatma ile yazıyı bitireceğim.

Biliyorsunuz şu anki yönetmelikte kolon kiriş üzerine oturuyorsa, ilgili elemanların kesit tesirleri %50 artırılıp dizayn yapılıyordu. Yani kolon kiriş açıklığına oturabiliyordu. TBDY2018’de de kolon kiriş açıklığına oturabilmekte, ancak direkt düşey deprem hesabı yapıldığından ayrıca kesit tesirlerinin %50 artırılması yönetmelikten çıkarılmış durumda. Zaten TDY2007 deki bu %50 artırım, düşey deprem hesabının yapılmaması nedeniyle konmuştu. Artık düşey deprem hesabi bu binalarda söz konusu o halde ekstra artırıma gerek yok…

Ahmet CELIKKOLLU

İnşaat Mühendisi

ESKISEHIR


Sanal Şantiye sitesinden daha fazla şey keşfedin

Subscribe to get the latest posts sent to your email.

Etiketler: ahmet çelikkolludüşey deprem etkisitbdy 2018
Paylaş150Tweet94Gönder
İnş.Müh.Ahmet Çelikkollu

İnş.Müh.Ahmet Çelikkollu

Liseyi yatılı olarak demiryolu meslek lisesinde okudum. Mecburi hizmet için Malatya'da TCDD de göreve başladım. Daha sonra TCDD'den istifa ederek Anadolu Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesinde öğretime başladım. Alt yapı firmalarında, inşaat firmalarında ve proje firmalarında Eskişehir, İstanbul, Kütahya, Kars, Bilecik, Tokat vb. illerde çalıştım. Devlet memuru olarak belediyelerde görev yaptım.

İlgili İçerik

Mevcut Binaya Göre Bina Performans Analizi Hesap Yöntemi Seçimi

- İnş.Müh.Ahmet Çelikkollu
Mevcut Binaya Göre Bina Performans Analizi Hesap Yöntemi Seçimi

Bina performans analizi, deprem olmadan binanın hangi kolonunun, hangi kirişinin neresinin, ne kadar hasar göreceğinin belirlenmesidir. Daha net bir tanımla...

Devamını okuDetails

TBDY 2018 Kapsamında Tünel Kalıp Sisteminin Değerlendirilmesi

- İnş.Müh. Fatih Taner Vural
TBDY 2018 Kapsamında Tünel Kalıp Sisteminin Değerlendirilmesi

Merhaba, bu yazıda TÜNEL KALIP SİSTEMİ, TBDY 2018 kapsamında değerlendirilmeye çalışılacaktır. Tünel Kalıp Sistemi hakkında öncelikle Prof Dr Hakkı Polat...

Devamını okuDetails

“D” Katsayısının Taşıyıcı Sistem Sünekliğine Etkisi

- İnş.Müh.Ahmet Çelikkollu
“D” Katsayısının Taşıyıcı Sistem Sünekliğine Etkisi

TBDY 2018’ de, Tablo 4.1 ‘de taşıyıcı sistem türlerine göre adına Dayanım Fazlalığı Katsayısı denilen “ D” ‘ler tablo halinde...

Devamını okuDetails

Betonarme Taşıyıcı Sistem Tasarımında Yapılan En Büyük Hile

- İnş.Müh.Ahmet Çelikkollu
Betonarme Taşıyıcı Sistem Tasarımında Yapılan En Büyük Hile

Taşıyıcı sistemin amacı yükleri/kuvvetleri güvenli bir şekilde toprağa iletmektir. Ülke standartları ve yönetmeliklerin amacı da budur. Unutulmaması gereken konu standartların/yönetmeliklerin...

Devamını okuDetails
Please login to join discussion

En Çok Okunanlar

  • Hazır Beton Fiyatları 2025 – Haziran Ayı Güncel Fiyatlar

    Hazır Beton Fiyatları 2025 – Haziran Ayı Güncel Fiyatlar

    40670 paylaşım
    Paylaş 16268 Tweet 10167
  • Kira Sözleşmesi Örneği (PDF) – 2025 | Kira Sözleşmesinde Dikkat Edilecekler

    14173 paylaşım
    Paylaş 5611 Tweet 3507
  • Güncel Çimento Fiyatları – 2025

    12051 paylaşım
    Paylaş 4820 Tweet 3013
  • 2024 Yılı Bina Metrekare İnşaat Maliyet Bedelleri Yayımlandı

    6987 paylaşım
    Paylaş 2795 Tweet 1747
  • Radye Temel Nedir? Nasıl Uygulanır?

    11887 paylaşım
    Paylaş 4754 Tweet 2972

Son Yorumlar

  • İnşaat İşçilerine Belge Zorunluluğu Geliyor için İnş.Müh. Fatih Taner Vural
  • Devam Eden Bir Şantiyenin Şefliğini Devralırken Nelere Dikkat Edilmeli? için İnş.Müh. Fatih Taner Vural
  • İnşaat mühendisi maaş aralığı için İNŞ.MÜH. ALİ İSMAİL
  • Çin, Nükleer Füzyon Enerjisi Arayışında: Yapay Güneş için stefantraugott
  • Tünel Kalıp Uygulama Rehberi (Tüm Detaylarıyla) – PDF için ferhtulker

Sponsorlu İçerik



Sorular

  • Trapez Betonu Hakkında
  • TERAS KAT MI, ÇATI ARASI KAT MI?
  • riskli yapı tespiti için sınava yönelik çalışma
  • Yapı kullanma almak için ne yapılmalı?
  • minha etimolojisi

Bizi Takip Edin

Sanal Şantiye ®

Abone ol

Sanal Şantiyeye abone olmak ve e-posta ile bildirimler almak için e-posta adresinizi girin.

Diğer 201 bin aboneye katılın

Yasal Uyarı

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Madde Ek-4 “…hak sahiplerinin başvuruları üzerine ihlâle konu eserler içerikten çıkarılır. Bunun için hakları haleldar olan gerçek veya tüzel kişi öncelikle bilgi içerik sağlayıcısına başvurarak üç gün içinde ihlâlin durdurulmasını ister.” hükmü uyarınca telif hakkı ihlali olduğunu düşündüğünüz yazı/resim/video vb. içerikleri bize bildirmeniz durumunda 3 gün içinde gerekli işlem yapılarak ilgili içerik kaldırılacaktır.

  • Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Yazarlık
  • Kullanım Koşulları
  • Gizlilik Politikası
  • Reklam
  • Şikayet/İletişim
  • Site Haritası

© 2009 - ∞ Sanal Şantiye

Hoşgeldin!

Hesabınıza giriş yapın

Şifremi Unuttum Kaydol

Yeni Hesap Oluştur

Kayıt olmak için formu doldurun

Tüm alanlar zorunludur Giriş

Şifrenizi geri alın

Şifrenizi yenilemek için e-posta adresinizi veya kullanıcı adınızı girin

Giriş
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Konu Dışı
    • Teknoloji
    • Sponsorlu İçerik
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Yapı Malzemeleri
      • Ulaştırma
      • Mekanik
      • Hidrolik
      • Geoteknik
      • Yapı İşletmesi
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Deprem
    • İnşaat Programları
    • Kişisel Gelişim
    • Kitaplar
    • Staj
    • Makaleler
    • Şantiye
  • Kanun & Yönetmelikler
  • Güncel Malzeme Fiyatları
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Hazır Beton Fiyatları İllere Göre
    • Çimento Fiyatları
    • Güncel Gazbeton Fiyatları
    • 2024 Birim Fiyatlar (Tüm Bakanlıklar)
    • 2025 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
  • Testler
  • Video
  • Soru Cevap
  • Yazarlar
  • Ekibe Katıl
  • Hakkımızda
  • Şikayet/İletişim
  • Giriş
  • Kaydol

© 2009 - ∞ Sanal Şantiye

Bu web sitesi çerezleri kullanır. Bu web sitesini kullanmaya devam ederek, çerezlerin kullanılmasına izin vermiş olursunuz. Gizlilik politikamızı inceleyin.