Sanırım sene 2004-2005 civarıydı, ODTÜ’de bir Çelik Yapılar konferansına katılmıştım, konferansın ana katılımcıları, ODTÜ’den Prof. Dr. Çetin Yılmaz ve İTÜ’den Prof. Dr. Erdoğan Uzgider hocalar idi, bendeniz şöyle bir soru sordum “Betonarme binalarda ana esas depremlerde kiriş mesnetlerindeki plastik mafsallaşmalarla deprem enerjisinin tüketilmesidir. Bu konuda çelik binalar için neler söyleyebilirsiniz?” Prof. Dr. Çetin Yılmaz hoca dedi ki “Yaklaşık olarak, biz çelik yapılarda emniyet gerilmeleri yöntemini kullanıyoruz, böyle bir değerlendirme yapamayız” ve tam o sırada Prof. Dr. Erdoğan Uzgider hoca dedi ki “Bir dakika hocam arkadaş arkadaş doğru söylüyor, çelik binalarda da bir yerlerde çatlamalar, patlamalar olacak ki deprem enerjisi tüketilebilsin.”
Evet o sıralarda çelik yapılarda henüz taşıma gücü yöntemine geçilmemişti, ama taşıma gücü yöntemine geçilince sistem tamamen değişti. Plastik mafsallaşmalarla enerji tüketilmesi konusu çok önem kazandı ve hatta Deprem enerjisini sönümleyebilecek plastik mafsallaşmaların oluşabilmesi için çelik kiriş mesnetleri için özel tasarımlar geliştirildi. Bu konuda sizlere Prof. Dr. Hilmi Deren, Prof. Dr. Erdoğan Uzgider, Doç. Dr. Filiz Piroğlu ( İTÜ ) hocalarımızın Çelik Yapılar kitabı tavsiye ederim, eski baskısı Nadir Kitabevinden bulunabilir. Yeni baskısı da çıkmış olabilir, öğrencilere ve çelik yapılar ile iştigal eden arkadaşlara çok yararlı olacağını düşünüyorum bu kitabın.
Ayrıca çelik yapılarda, deprem veya rüzgar enerjisine karşı yer değiştirmeleri, yani deplasmanları sınırlayan çelik çapraz bağlantılar da kullanılmaktadır malum. Bir de damperli sönümleyicilerin olduğu çapraz bağlantılar da kullanılmaktadır. Çelik çapraz bağlantılar adeta betonarme binalardaki perdeler gibi çalışırlar, çapraz enerji sönümleyiciler de deprem / sismik izolatörler / yalıtıcılar gibi çalışırlar. Bir de betonarme binaların güçlendirmelerinde de çelik çapraz bağlantılar kullanılabiliyor, bu konularla ilgi olarak internette araştırma yapılırsa çokça kaynak bulunabilir.
Diğer bir konu da, Çelik Yapılar Yönetmeliğinde bulunan ( 12. Bölüm ) Kompozit Yapılar konusudur. Bakmanızı tavsiye ederiz. Özellikle betonarme – profil çelik kompozit yapılar konusu gerçekten araştırmaya değer bir konudur.
Diğer bir konu da misal Amerika San Francisco depreminden sonra çelik binalardaki kaplamalar kaldırılınca, kiriş / kolon bağlantı bölgelerindeki kaynaklarda ve bulonlarda ciddi derecede gevrek hasarlar gözlenmiş. Bu durum emniyet gerilmeleri yöntemine göre yapılan tasarımlardan ve uygulamalardan kaynaklanıyor olabilir. Taşıma gücü yöntemine geçilince zaten kiriş mesnetlerinde plastik mafsallaşmalar ile enerji tüketimi ana esas olduğu için kirişlerin tasarımları da bu esasa göre yapılmaktadır.
Diğer içeriklerime buradan ulaşabilirsiniz.
Fatih Taner Vural
İnşaat Mühendisi
Gazi Üniversitesi
0 532 390 97 73
[email protected]
Sanal Şantiye sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
