Hidrojen Gevrekliği Nedir?

Gevreklik nedir?

Hidrojen ile gevreklik için öncelikle gevreklik nedir tanımlayalım; bir malzeme stres altında ufak elastik deformasyon ve önemsiz miktarda plastik deformasyon geçirerek kırılırsa malzemenin gevrek olduğu söylenir.

Peki Hidrojen Gevrekliği Nedir?

Hidrojen, genellikle korozyonun ve sulu çözeltilerle yapılan elektro-kimyasal işlemlerin bir yan ürünüdür. Atomik hidrojen sulu, nemli ortamlarda metal yüzeylerde, hidrojen iyonuna bir proton eklenmesiyle oluşur. Bu atomik hidrojenin metalin içine nüfuz etmesiyle meydana gelen moleküler hidrojen kombinasyonu malzemenin zorlanmasını geciktirerek şekil değiştirmeden anlık kırılmasına neden olur. Bu olaya ” hidrojen kırılganlığı (gevrekliği) ” adı verilir.

Hidrojenle teması olan çelik bağlayıcılar her zaman hidrojen gevrekliği sorunuyla karşı karşıya kalabilmektedir. Hidrojen kaynaklı gevreklik parça kopma mukavemetini akma dayanımının altına çektiği durumlarda oluşabilmektedir. Bağlayıcının içine hidrojen atomlarının girmesi bağlayıcı imalat kademelerinde olduğu gibi kullanıldığı ortamla ilişkili olarak oluşabilir. Parça kaplamasında kullanılan elektroliz işlemi bağlayıcının hidrojen gevrekliği oluşmasındaki en önemli etkidir. Yüksek mukavemetli çelikler hidrojeni bünyelerine almak bakımından düşük mukavemette ki çeliklere göre daha riskli konumdadırlar. Rockwell C sertlik skalasına göre HRC 35’den düşük çeliklerin hidrojen gevrekliği oluşma riski az olarak tanımlanır. Bu amaçla bağlayıcı üretim partilerinde numunelere ASTM F519 standardına göre hidrojen gevreklik testi uygulanmaktadır.

Yasemin ERDOĞAN #biimakina