Taş Nedir?
Taş; yer kabuğunu oluşturan sert ve katı kütlelere denir. Taşlar tarih boyunca, genellikle yapı malzemesi olarak kullanılmışlardır. Duvarlarda, kemer ve pencere kornişlerinde, zemin, duvar ve çatı kaplamalarında, agrega yapımında (mıcır) ve taş unu elde edilmesinde kullanılır.Türkiye doğal taş bakımından zengin ülkelerden biridir. DPT’nin verilerine göre Türkiye yaklaşık 5,2 milyar m³ rezervi ile dünya mermer rezervinin %40’ına sahiptir. Yapılarda kullanılan taşlarda aranan özellikler şunlardır:
- Yoğunluk
- Gözeneklilik
- Su emme
- Donma
- Basınç dayanımları
- Çekme dayanımları
- Eğilme dayanımları
- Aşınma dayanımları
- Darbe dayanımları
- Kesme dayanımı
- Aderans; taşların harca yapışma özelliğidir. Aderansı az olan veya kırıldıklarında kesitleri pul pul kalkan taşlar yapıda tercih edilmemelidir.
Türk standartlarına göre taşların bazı özelliklerin araştırılması önerilmektedir. Bunlar;
Petrografik Özellikler
- Renk
- Doku
- Mineral türü ve boyutları
- Kristal ya da tane şekli
- Homojenlik
- Boşluklar
- Sertlik
Fiziksel Özellikler
- Birim hacim ağırlık
- Özgül ağırlık
- Doluluk oranı
- Porozite
- Su emme
- Geçirgenlik
- Isı ve ses iletkenliği
Kimyasal Özellikler
- Atmosferin etkisine direnci
- Asitlerin etkisine direnci
- Gazların etkisine direnci
- Suların etkise direnci
Teknolojik Özellikler
- Delinebilme
- Patlatılabilme
- Kesilebilme
- Parlatılabilme
Yapılarda kullanılan taşların yukarıdaki özelliklerinin bilinmesi dışında; ”maliyeti, rezervi, taşın yapı maliyetine etkisi, nakliyesi, taşın kullanılmasında teşvik ve zorunluluk”, gibi hususlar ortaya çıkmaktadır.
Taş Ev
Taş evler, doğayla uyumlu olmaları, yatılım sağlamaları, estetik görümleriyle çoğu kişinin gönlünde taht kurmayı başarmış yapılardır. Ayrıca ekolojik birer yapı olduklarını da söyleyebiliriz.Geleneksel taş evlerin duvarları;
- Toprak örme
- Sıkıştırılma yapılarak örme,
- Köseli taşlar ile harç olmadan örme,
- Poligonal olarak örme,
- Kesilmiş birimlerle kireç harcıyla örme,
- kesilmiş birimlerle harç olmadan örme yöntemleriyle oluşturulur.
Taş evleri genel olarak kırma (doğal) taş ve kesme taş kullanılarak yapılan evler olmak üzere ikiye ayırabiliriz. Kırma taş, doğal bir görünüme sahip olduğundan doğal taş ev olarak adlandırılır.Doğal taş ev örneklerinin Anadolu’da birçok örneği mevcuttur. Kesme taşlar ise daha çok, endüstriyeldir. Mardin ve Nevşehir’de kesme taş ev örneklerine rastlamak mümkündür. Günümüzde çok fazla tercih edilmemesinin sebebi; maliyetinin çok fazla olmasıdır. Maliyeti artıran önemli hususlar; günümüzde artık taş ustası bulmak neredeyse imkansız hale geldiğinden taş ustalarına ödenen ücretler ve taşın nakliye sürecidir.
Kaynaklar / References
Taş Ev İnşaatı
Prefabrik Ev Fiyatları
Yapı Malzemesi 2 , Dr. Öğr. Üye. Osman Şimşek
