TBDY 2018’e göre Kolonlarda Uygulanan Değişimler
2007 DBYBHY ile TBDY2018 arasındaki dikkat çeken değişikliklerden biri de kolonlarda meydana geldi. Göze çarpan büyük değişiklik kolon filizlerindeki değişim. 2007 yönetmeliğinde belirli bir mesafede alttan bırakılan kolon filizleri 2018 yönetmeliğinde kolon orta 1/3lük bölgelerine kadar uzuyor. Orta bölgede kolon donatıları geçirilerek bindirme ekinin ortada oluşması sağlanıyor. Bindirme uzunluğunun ne olacağına ise yönetmelik karar veriyor. Buna ek olarak kolon boyuna donatıda minimum donatı çapı Ø14 olarak belirlendi ve kullanılacak beton sınıfı minimum C25e yükseltildi.
TBDY 2018 de geçen (lb düz kenetlenme boyu) beton sınıfı ve donatının akma dayanımı etkiliyor. Donatının Tasarım akma dayanımının beton çekme tasarım dayanımına bölünerek 0.12 katsayısı ve boyuna Boyuna donatı çapı ile çarpılarak elde ediliyor.
Lb=0.12*fyd/fctd * Øboyuna
Bizim kullanacağımız bindirme boyumuz L0 oluyor. Kenetlenme boyu kavramı ise Lb olarak tanımlanıyıor. Burada bindirme ve kenetlenme boyu kavramları birbirine karıştırılabilir bu kısıma dikkat etmek gerekiyor. Kolon donatılarının kat seviyesinde birleşimesi durumunda Bindirme boyunun kenetlenme boyunun 1.5 katına büyük ya da eşit olması isteniyor.
1.şart : L0 ın (Bindirme boyunun) yönetmelikteki Lb (düz kenetlenme boyundan büyük veya eşit olması isteniyor. (L0 ≥ Lb )
2.şart: L0 ın 30 cm den büyük veya eşit olması isteniyor. (L0 ≥ 30cm )
3.şart: L0 Bindirmeli ek donatı yapılan kesitlerde minimum donatı oranı yüzde altıyı geçmeyecektir.
Tasarımınız veya uygulamalarınızda sık kullanılan nervürlü donatının (s420) donatı çap ve beton sınıfına göre hazırlanmış bindirme boyları tablosundan da yararlanabilirsiniz.
| S420/Beton Sınıf/Ø | C25 | C30 | C35 | C40 | C45 | C50 |
| 14 | 53 | 48 | 44 | 41 | 39 | 37 |
| 16 | 60 | 55 | 51 | 47 | 45 | 42 |
| 18 | 67 | 62 | 57 | 53 | 50 | 48 |
| 20 | 75 | 68 | 63 | 59 | 56 | 53 |
| 22 | 82 | 75 | 70 | 65 | 61 | 58 |
| 24 | 90 | 82 | 76 | 71 | 67 | 64 |
| 26 | 97 | 89 | 83 | 77 | 73 | 69 |
| 28 | 105 | 96 | 89 | 83 | 78 | 74 |
| 30 | 112 | 103 | 95 | 89 | 84 | 80 |
ŞEKİL:S420 için Bindirme Boyu Tablosu
Pratikte en çok kullanılan donatı çeşidi s420 olduğundan c25 ve üzeri beton sınıflarında bindirme boyu olarak (40* Øboyuna) hesaplamasıda kullanılabilir.
Bir diğer değişiklik ise çirozlarda karşımıza çıkıyor.2007 yönetmeliğinde yalnızca boyuna donatıyı sarması yeterli olan çirozların 2018 yönetmeliğinde etriyeyi de sarması zorunlu tutuluyor.
Uygulamada ise alışılmışın dışında olduğu için ustalar zorluk çekiyor. Vinç ile yerleştirme yapılmayacaksa kolon kalıpları üç kenarından hazırlanmış bir kenarı açık kalacak şekilde bırakılarak kiriş ve döşeme kalıbı çakıldıktan sonra boyutlarına göre kolonlar için gerekli boşluklar kalıplarda bırakılarak bu boşluklara döşeme üzerinde bağlanarak hazırlanan kolon donatılarını gerekli boşluklardan geçirerek alta bırakılmış filizler ile projedeki belirli bindirme boylarına dikkat edilerek birleştirme işlemi gerçekleştiriliyor.
İnşaat Mühendisi DOĞAN CAN DENİZ
KAYNAKLAR:
-TBDY 2018 VE DBYBHY2017
-Betonarme Yapıların Hesap ve Tasarımı /Adem DOĞANGÜN
-www.sanalsantiye.com/İnşaat Mühendisi Ahmet Çelikkollu yazısından
-insapedia.com
-celiksan.com.tr
