Tek Yönlü Tali ve İki Yönlü Tali Kirişlerin (Kaset) Kullanıldığı Döşeme ve Kiriş Sistemleri Hakkında Teknik Değerlendirmeler
Bilindiği üzere geniş açıklıklarda, düşey yüklerin taşıtılmalarının sakıncalı olduğu durumlarda, tek yönlü tali kirişlerin veya iki yönlü tali kirişlerin ( kaset / ızgara ) kullanıldığı döşeme / kiriş sistemleri uygulanabilmektedir.
Bu uygulamalarda düşey taşıma kapasitesi bir hayli artabilmektedir, ancak deprem etkisinde, yani yatay yükleme durumlarında bazı sakıncalar olabileceği görüşündeyiz.
Öncelikle tek yönde tali veya özellikle iki yönde tali (kaset / ızgara) kiriş / döşeme sistemleri, kolonları / perdeleri ( özellikle perdelerin başlık bölgelerini ve zayıf yönlerini ) bağlayan ana kirişlerin saplandıkları mesnet bölgelerine ( etriye sıklaştırma bölgelerine ) saplanmaktadırlar ve bu bölgeleri daha da rijitleştirmektedirler (EI). Bu rijitleştirme (EI) sonucu, mesnet bölgelerinde , ana kirişlerle kolonlar / perdeler ( özellikle perdelerin başlık bölgeleri ve zayıf yönleri ) arasında redörlerin dağılımlarında, kolonlar / perdeler yönünde sakıncalar ortaya çıkabilir. Bu durumda kirişlere göre güçlü kolonlar / kolonlara göre zayıf kirişler durumu sıkıntıya girebililir.
Ayrıca, elbette, tasarımcıdan istenen, enerji sönümleyen plastik mafsallaşmaların, kolonların / perdelerin mesnet bölgelerinde ( etriye sıklaştırma bölgelerinde ) değil, kirişlerin mesnet bölgelerinde ( etriye sıklaştırma bölgelerinde ) olmaları şartı da, bu uygulamalarla rijitleşen (EI), tali kirişlerin saplandığı, ana kirişlerin mesnetlerinden ( etriye sıklaştırma bölgelerinden ) dolayı sıkıntıya uğrayabilirler. Kolonların / perdelerin mesnetleri, bu uygulamalarla rijitleşen (EI) ana kirişlerin mesnetlerinden dolayı beklenenden daha fazla zorlanabilirler ve hatta kolonlar/perdeler, rijitleşen (EI) ana kirişlerle mesnetler oluşturan bölgelerde mafsallaşmalara dahi gidebilirler ve/veya beklenenden daha ağır hasar alabilirler. Özellikle tek yönde tali ve kaset kiriş / döşeme sistemleri olarak imal edilmiş mevcut yapılarda, yeni tasarımlarla beraber, bu durumların değerlendirilmelerinin gerekebileceği kanaatini taşımaktayız.
Elbette, konunun, ilgili teknik insanlarınca, teorik / analitik ve deneysel boyutlarının değerlendirilmeleri elzemdir.
Aslında günümüzde ön-germe ve ard-germe sistemleriyle geniş açıklıkların / uzun konsolların tasarımları ve imalatları gayet sağlıklı yapılabilmektedirler. Saygılarımızla.
Bu uygulamaalar ile aşırı derecede rijidleşen döeşemeler artık döşeme olmaktan çıkmakta ve adeta bir kiriş gibi davranmaktadır ve bu durum da kolonları/perdeleri çok zorlamaktadır ….
bazı meslektaşlar dikkat çektiğim bu konuda, yeteri kadar perde kullanılarak aşılabileceği görüşünü belirtiyorlar… öncelikle perde kullanacaz dediğimiz zaman mimarları karşımıza alıyoruz … peki deprem enerjisi tüketiminin kiriş mafsallaşmalarıyla olması gerektiği görüşü ne olacak … o zaman bu görüşü terk edelim ve yapıların her yerlerini perdelerle dolduralım, ama dikkat çekerim, bu görüşünüzü mimarlara söylerseniz sizinle çalışacak mimar zor bulabilirsiniz …..