Teknik Makalelerin İrdelenmesi

Internet ortamında mühendislikle ilgili birçok siteler bulunmakta. Mühendisler/vatandaşlar bilgiye ihtiyaçları olduğunda hemen bu sitelere başvurmakta. Görünüş olarak bu durum normal gibi geliyor. Ama gözden kaçırılan bir konu var: “Acaba, her makaleye güvenilir mi?”

Günde dört, beş tane makale okurum, tespit ettiğim aksaklıkları/yanlışları size yazsam epey şaşırırsınız. Çok net hatalı bilgiler verilen makaleler mevcut. Adam hatalı bilgiler vermiş, teşekkür edenler var, hatalı bilgi veren kişiye hatalı sorular soranlar var vb. Birtakım konular da yorum farkı olabilir, bunları kastetmiyorum. Bahsettiğim yanlış bilgi, tartışmasız yanlış bilgi. Okulu yeni bitiren bir mühendis tam bilmediği bir konuda makale yazabiliyor, yirmi senelik bir mühendiste tam bilmediği bir konuda makale yazabiliyor. Esas olan makalenin doğru bilgileri içermesi. Yeni mezun bir mühendiste teknik makale yazabilir, otuz senelik bir mühendiste teknik makale yazabilir. Yeter ki doğru yönlendirsin. İnternetten bilgiyi alan mühendiste zannediyor ki tüm bilgiler kayıtsız şartsız doğru.  Mühendiste hatalı makaleden edindiği yanlış bilgiyi projesinde kullanıyor, uygulamada kullanıyor… Sonuç malum.

Makale yazan kişi birkaç güzel teknik kavram kullanınca, kendisi bile makalesinin içeriğini doğru zannediyor. Bunu okuyan teknik personelde bir iki teknik terim görünce makaleye bağlanıyor, kaynak olarak kullanıyor / kullanabiliyor. Şimdi size ÖRNEK bir yanlış makale yazacağım. Çok can alıcı bir hususu öveceğim, böyle yapın diyeceğim. Siz bu makaleyi okuyunca, her makaleyi irdelemeniz gerektiğini, kayıtsız şartsız her makaleye inanmamanız gerektiğini anlayacaksınız, inanırsanız neler olabileceğini düşüneceksiniz. Örnek makaleden sonra birkaç cümle yazıp, yazımı sonlandıracağım.

ÖRNEK HATALI BİLGİLER İÇEREN MAKALE BAŞLANGICI

BİNA DEPREM GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI…

Deprem tehlikesi altında olan ülkeler de en önemli husus, yapıların atalet kuvvetlerine karşı dayanabilmesidir. Bir Yapının depremde ayakta kalmasını sağlamak için iki yol mevcuttur:

1…Yeterli dayanıma sahip taşıyıcı sistem oluşturmak,

2…Yapıda deprem kuvvetlerinin oluşmasını önlenmek/minimuma indirmek.

Bu yazıda, yapıda oluşan deprem kuvvetlerinin nasıl önleneceği/minimum seviyeye indirileceği anlatılacaktır.

Eğer yapıyı yer hareketinden az etkilenir halde yapabilirseniz, yapıda minimum atalet kuvvetleri oluşur ve yapı depremde ayakta kalır. Demek ki can alıcı nokta, yapının yer hareketinden etkilenmemesi ya da az etkilenmesi noktasıdır. Bunun içinde yapıların zemin katlarının rijitliği çok düşük tutulmalıdır. Zemin katların kat yüksekliği mümkün mertebe diğer katlara oranla yüksek olmalıdır. Bu takdirde herhangi bir yer hareketi durumunda(deprem durumu), zemin katlar nispeten büyük deplasman yapıp adeta bir deprem izolatörü görevi görecek ve zemin üstündeki katların yer değişikliği yapmasını engelleyecektir. Bu sayede üst katlarda atalet kuvvetleri ya oluşmayacak ya da çok düşük değerlerde oluşacaktır. Zemin kat üst katların deprem kuvvetlerinden yalıtılmasını sağlayacaktır. Zemin kat ne kadar fazla rijitliğe sahip olursa, yer hareketleri o derece büyük oranda üst katlara yansıtılacak ve büyük atalet kuvvetleri oluşacaktır.

O halde dizaynlarda, küçük deprem kuvvetleri oluşması amaçlanmalı, zemin katlar az rijit yapılarak,  üst katların yer hareketinden etkilenmesi engellemelidir. Zemin katların düşük rijitlikte yapılması depreme dayanıklı yapı tasarımında hayati önem arz eder.

ÖRNEK HATALI BİLGİLER İÇEREN MAKALE SONU

Örnek makale bu. Bunu okuyan mühendis olay irdelemeden direkt bu bilgiyi kullanırsa ne olur tahmin edin. Yumuşak bir zemin kat yapar. Bu kat gerçekten büyük deplasman yapar ve üst katin yer hareketinden etkilenmesini önler/düşürür ama yumuşak zemin kattaki büyük deplasmanlar neticesi ikinci mertebe etkileri de büyük olur ve yapı toptan göçer. Gördünüz mu hatalı bilgi veren bir makale nelere mal olabiliyor.

O halde okuduğunuz makaleleri kafanızda bir değerlendirin, ölçün, tartın, gerekirse farklı kaynaklardan birkaç makale daha okuyun. Her makaleyi ayet gibi kesin doğru sanmayın. Bu söylediklerim makaleyi profesör de yazsa geçerli, teknisyen de yazsa geçerli.

Olay biraz daha özelleştirip yazımı bitireceğim. İnşaat sitelerinin büyük kısmında, yazarlar, reklam amaçlı,  isim duyurma amaçlı, birçok alıntı içeren, hatalı bilgi içeren yazılar paylaşılmakta. Yorumlar farklı olabilir, ona diyecek bir sözümüz yok. Sen makale yazardın, sen yazamazsın diye kısıtlamak da  doğru değil. Okuyucu/mühendis bu bilgileri kullanacaksa mutlaka artısını eksisini  tartmalı, değerlendirmeli, araştırmalı, düşünmeli. İnternetteki yazıların ayet olmadığının farkında olmalı…

Ahmet ÇELİKKOLLU

İnşaat Mühendisi

ESKİŞEHİR

05454019515