• Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Reklam
  • Mobil Uygulamalarımız
  • Şikayet/İletişim
  • Giriş
  • Kaydol
Sanal Şantiye
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Fiyatlar
    • 2025 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Güncel Hazır Beton Fiyatları
    • Çimento Fiyatları
    • Gazbeton Fiyatları
    • 2024 Birim Fiyatları | Tüm Bakanlıklar
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Fiyatlar
    • 2025 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Güncel Hazır Beton Fiyatları
    • Çimento Fiyatları
    • Gazbeton Fiyatları
    • 2024 Birim Fiyatları | Tüm Bakanlıklar
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
Sanal Şantiye
Anasayfa Kütüphane İnşaat Mühendisliği

Türkiye’de İnşaat Mühendisliği Tarihi ve Gelişimi

Mehmet Toprak - Mehmet Toprak
25 Şubat 2021
Kategori: İnşaat Mühendisliği
0

İnşaat Mühendisliği Tarihi

İnşaat mühendisliği, bütün mühendislik dalları arasında en köklü geçmişe sahip mühendislik disiplinidir. İlk olarak nasıl ve ne zaman ortaya çıktığı hakkında birçok iddia ve cevap vardır. Bundan binlerce yıl önce adı konulmasa da farklı coğrafyalarda İnşaat mühendisleri yaşamış ve bazıları günümüze bile gelen inanılmaz eserler yapmışlardır. Kral Zoser basamaklı piramidi ve yapımcısı Mühendis Imhotep bu konuya örnek verilebilir. Bu yazımızda genel hatlarıyla Dünyada İnşaat mühendisliği tarihi ve Türkiye’de İnşaat mühendisliği tarihi olmak üzere bu kapsamlı mühendislik disiplininin incelemesini yapacağız.

Dünya’da İnşaat Mühendisliği Tarihi

Modern zamanlara geldiğimizde ise ilk gerçek çalışmalar 18. Yüzyılda yaşanmıştır. Nitekim ilk mühendislik okulu bu dönemde Fransa’da açılmıştır. “Köprüler ve Karayolları Ulusal Okulu” adı altında 1747 yılında açılmış ve birçok mühendis yetiştirilmiştir. 1761 yılında ilk inşaat mühendisi olarak İngiliz John Smeaton kaydedilmiştir. Yaklaşık 70 yıl sonra ilk İnşaat Mühendisleri Odası da 1828 yılında İngiltere’de kurulmuştur. Bunun sayede İnşaat mühendisliği ayrı bir disiplin olmuş ve günümüze dek varlığını geliştirerek sürdürmüştür.

Pek çok ülkede olduğu gibi ülkemizde de köklü bir geçmişe sahip olan İnşaat mühendisliğinin resmi kökeni şu anki adı İstanbul Teknik Üniversitesi olan 1727 yılında Damat İbrahim Paşa tarafından açılmış olan Humbarahane olarak kabul edilir. Maalesef çeşitli sebeplerden dolayı Humbarahane kapatılır ve bu konuda tekrar bir çalışma yaklaşık 50 yıl sonra gelir.

Türkiye’de İnşaat Mühendisliği Tarihi ve Gelişimi

Türkiye’de İnşaat Mühendisliği Tarihi

Macar kökenli aristokrat bir Fransız subayı olan Baron de Tott ve Hasan Paşa’nın teklifi üzerine, Mühendishane-i Bahr-i Hümayun açılmıştır. Bu reformun öncelikli amacı donanmada çalışan gemi mühendislerinin eğitimidir. İnşaat mühendisliği alanında yaşanan çalışmalar bundan daha sonra gerçekleşecektir. İlk adı Mühendishane olan bu üniversite aynı zamanda Türk tarihinin ilk üniversitesidir.

1795 Yılında üniversitenin adı, anlamı Kara Mühendisliği olan Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn olacak şekilde ikiye ayrıldı. Bu yapı içerisinde iki üniversite varlığını bir süre sürdürdü.

1797 yılında Kara Mühendisliği okulunda Yeni Metotlar adlı kitap ile inşaat mühendisliği hakkında kitaplar basılmaya başlandı.

  • Fizik
  • Kimya
  • Trigonometri,
  • Topoğrafya,
  • Mukavemet
  • Hidrolik,
  • Akarsu hidroliği
  • Akışkanlar mekaniği
  • Optik
  • Botanik
  • Jeoloji,
  • Mineroloji
  • Sektant ve oktant

Dersleri ilk defa Kara Mühendisliği okulunda verildi. İnşaat mühendisliği alanında çalışmaların hız kazanmış olması beraberinde gözle görünür pek çalışma getirdi. Günümüzdeki gibi modern İnşaat mühendisliğinin başlangıcı 1883’te kurulan Hendese-i Mülkiye ile başlamıştır. Hendese-i Mülkiye 1883 yılında II. Abdülhamit tarafından Alman sistemine göre kurulan ve gelişimi orduya bırakılan bir üniversiteydi. Modern ve dünya standartlarında kurulan üniversiteden birçok İnşaat Mühendisi yetiştirildi. Bu mühendisler o zaman yapılan birçok büyük projeye imza attılar. Bunlardan biride tamamlanması yaklaşık 8 yıl süren Şam-Mekke arası 1200 km’lik Hicaz Demiryolu projesidir. Proje Hendese-i Mülkiye’den mezun olan Türk İnşaat mühendisleri tarafından yapılmıştır.

Ülkemizdeki üniversitelerin çağın ihtiyaçlarına uygun olarak yapılanması ise 1930’lara denk gelir. Burada dünyanın 1930’larda bulunduğu durumun çok büyük bir etkisi vardır. Nitekim Almanya Nazi’sinden kaçan profesör ve bilim adamları Türkiye’ye sığınmış ve İstanbul Üniversitesi ve İstanbul Teknik Üniversitesinde görev almaları bu başlangıcı çok görkemli kılmıştır. Bu görkemli başlangıca rağmen Cumhuriyetin kuruluş yıllarında yurt içi imkanlar neredeyse yok durumundaydı. Ülke yönetimi araştırmacı ve öğretim üyesi yetiştirmek amacıyla Avrupan’nın en sayılı üniversitelerine özel burslarla öğrenciler göndermiştir.

Yapılan sayısal artışların, nitelikten ödün vermemek adına kontrollü ve doğal olarak kısıtlı yapıldığı bu yıllarda, İstanbul dışında hayata geçirilen ilk üniversite Ankara üniversitesi olmuştur. Burada yapılan, şu an ülkemizde de yapılıyor olsaydı çok daha iyi bir konumda olabilirdik. Sayısal artış hiçbir zaman nitelikten ödün verilerek yapılmamalıdır. Her yerde üniversite bulunması nitelikten ödün verildiğinde gurur duyulacak bir şey değildir.

1950’li yıllarda, diğer büyük şehirlere de yayılacak bir şekilde üniversite sayısı artırılmış, ancak bu artışlarda yeni açılacak üniversitelerin finansal kaynakları ve üstlenecekleri misyonlar daha önceden acık bir şekilde belirlendiği için gelişmeleri sağlıklı olmuştur.

2547 sayılı yasa ile sistemdeki ilk büyük yasal değişiklik 1981 yılında gerçekleşmiştir. Bu yasa ile lise üstü tüm eğitim-öğretim katı bir merkeziyetçilikle aynı çatı altında toplanmıştır. Bu dönemde sistemdeki ilk toplu artışlar gerçekleştirilmiş; buna paralel olarak, bu kurumların nitelikleri sorgulanmaya başlanmıştır. Ülkemizde kavramsal olarak kitlesel yükseköğretime dönüşen ve nitelik sorunlarının artışının başlangıç tarihi 1981’dir. Bundan sonrasında ise Üniversite sayıları nitelik, finansal kaynak göz önünde bulundurulmadan giderek artırılmış adeta seri üretime geçilmiştir. Sonuç ise on binlerce mezun inşaat mühendisi ve mezun olmayı bekleyen binlerce İnşaat Mühendisliği öğrencisi.

Türkiye’de İnşaat Mühendisliği Tarihi ve Gelişimi

Cumhuriyet’in İlk Yıllarında İnşaat Mühendisliği 

Cumhuriyet’in kurulmasından sonra, her ülke için büyük bir ihtiyaç olan kalifiye mühendis yetiştirmek ve ülkenin mühendis ihtiyacını karşılayabilmek adına birçok çalışma başlatıldı.

1926 yılında başlayıp toplamda 2 yıl süren çalışmalar sonucunda Yüksek Mühendis Mektebi Kanunu ile Mühendis Mekteb-i Ali’si Yüksek Mühendis Mektebi’ne dönüştürülmüştür.

1929 yılında üç ihtisas şubesi kurulan Mühendis Mektebi yönetmelikle Alman Yüksek Teknik Okullarına benzetilmeye çalışılmıştır.

Kurulan şubeler ise aşağıdaki gibidir.

  • Yol ve Demiryolu Mühendisliği
  • Mimari ve İnşaat (Yapı)
  • Su Mühendisliği.

Kurulan ihtisas şubeleri ile fe görmekteyiz ki Yüksek Mühendis Mektebi başlangıçtan beri genel olarak inşaat mühendisliği eğitimi üzerinde durmuş ve bu şekilde öğretim yapmıştır.

Yüksek Mühendis Mektebi, 1941 yılında Bayındırlık Bakanlığından ayrılarak Milli Eğitim Bakanlığına bağlandı. Böylelikle adı Yüksek Mühendis Okulu oldu. 1944 yılında getirilecek düzeltmeyle adı İstanbul Teknik Üniversitesi olacaktı. Bu yılda teknik üniversite İnşaat, Mimarlik, Makina ve Elektrik Fakülteleri olarak 4 fakülteye ayrılmıştır.

Günümüzde İstanbul Teknik Üniversitesi ismiyle bilinen üniversitenin isim evrimi aşağıdaki gibidir.

  1. Mühendishane-i Berri-i Humayun,
  2. Hendese-i Mülkiye Mektebi
  3. Mühendis Mektebi
  4. Yüksek Mühendis Mektebi
  5. Yüksek Mühendis Okulu
  6. İstanbul Teknik Üniversitesi (171 yıl aradan sonra).

Teknik Üniversite’de öğretim süresi 5 yıl idi ve mezun olanlar Yüksek Mühendis Unvanını alıyorlardı. 1957’den itibaren Maçka’da kurulan İ.T.Ü. Teknik Okulu’nda 4 yıllık bir İnşaat Mühendisliği bölümü kuruldu. Mezun olanlar İnşaat Mühendisi unvanını aldılar. 1973’den itibaren iki kademeli öğretime geçilmiş ve Lisans öğretimi 4 yıl, Yüksek Lisans öğretimi ise 1,5 yıl olmuştur.

Türkiye’de İnşaat Mühendisliği Tarihi ve Gelişimi

İlk Telifli İnşaat Mühendisliği Kitapları

  • Fikri Santur: Mukavemet-i Ecsam Muvazenet-i Tersimiye; Mühendishane Matbaası, yılında tekrar basılmıştır 544 sayfa.
  • Fikri Santur: Ahşam Köprüler 1922, 128 sayfa
  • Fikri Santur: Demir Köprüler, 1928, 299 sayfa
  • Fikri Santur: Asma Köprüler, 1937, 128 sayfa
  • Ali Talat: Kagir İnşaat; 1923; 103 sayfa
  • Ahmet İhsan İnan: Betonarme Hesabatı Cetvelleri; 1926, 156 sayfa
  • Ahmet İhsan İnan: Islah-ı Enhar, Akarsulara Müteallik Hususi Hidrolik; 1927; 60 sayfa
  • Burhaneddin Berken: Büyük Bendler-Kısım 1; 1936
  • Feridun Arısan: Mukavemet Tatbikatı, Elastiyet – Hiper Statik Sistemler; sayfa
  • Mühendis Rıfat Ilgar: Demir Yollar – Üst Yapı; 1941, 243 sayfa
  • Dr. Müh. Meissner Paşa: Demir Yolları I. Cilt 1934; II. Cilt 1936 (Hicaz demiryolu inşaatında proje başmühendisi)

Lisans Düzeyindeki İnşaat Mühendisliği Öğrenci Sayısının Yıllara Göre Değişimi

 

Türkiye'de İnşaat Mühendisliği Tarihi
Türkiye’de İnşaat Mühendisliği Tarihi

Lisans Eğitimi Veren İnşaat Mühendisliği Bölümünde Görevli Öğretim Elemanları Sayıları ve Yıllara Göre Değişimi

Türkiye'de İnşaat Mühendisliği Tarihi
Türkiye’de İnşaat Mühendisliği Tarihi

İnşaat Mühendisliği Tarihi ve İnşaat Mühendisliği Alanında Kilometre Taşları

  • 1954: Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) yasayla kuruldu
  • 1954: İnşaat Mühendisleri Odası kuruldu
  • 1964: Türkiye İnşaat ve Tesist Müteahhitleri İşveren Sendikası –Ankara- Kuruldu
  • 1964: İlk Yapı Kataloğunun çıkarılması – Yapı Merkezi Yayını
  • 1965: Ülkemizde ilk defa prefabrik konutlar inşa edildi (Ereğli Demir Çelik Fabrikası işçileri için)
  • 1973: Boğaziçi Köprüsü ulaşıma açıldı
  • 1974: Keban barajı tamamlandı
  • 1976: Hazır beton kullanımı başladı
  • 1976: TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İnşaat Mühendisliği Eğitiminin niceliksel ve niteliksel durumunu ortaya koyan bir anket yaptı.
  • 1987: Türkiye Prefabrik Birliği Kuruldu
  • 1988: Fatih Sultan Mehmet Köprüsü ulaşıma açıldı
  • 1988: Hazır Beton Birliğinin kuruluşu
  • 1992: Türkiye’nin en yüksek binası Mersinde hizmete girdi: Yükseklik: 175.7m. Betonarme tüp: Kalınlık En altta 70cm, en tepede 35 cm.
  • 2002: Bayındırlık Bakanlığı ile TÇMB (Türkiye Çimento Müstahsilleri birliği) arasında «ilk beton yol» projesi imzalandı: Afyon –İncehisar arasında 2km’lik bölüm için.

Sanal Şantiye sitesinden daha fazla şey keşfedin

Subscribe to get the latest posts sent to your email.

Kaynak: Görsel ve Yazı Kaynakları
Via: Günay Özmen Prof. Dr., İTU İnşaat Fakultesi (Emekli), İstanbul, E-posta: Aybar Ertepınar Prof. Dr., Emekli Oğretim Uyesi, Yuksekoğretim Kurulu eski Başkanvekili. E-posta: Prof. Dr. Süleyman BOZDEMİR, Çukurova Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü, ADANA Prof. Dr. Ergin Arıoğlu; 5 Kasım 2003 Sunu Kültür Üniversitesi İnşaatçıların Tarihi: Mütahitler Birliğı; Tarih Vakfı; Mart 2006 Tekeli, İlhan, Selim İlkin, Osmanlı İmparatorluğu’nda Eğitim ve Bilgi Üretim Sisteminin Oluşumu ve Dönüşümü, TTK Yayınları, Ankara, 1999, Yrd.Doç.Dr. Fahri Birinci, Arş.Gör.Dr. Varol Koç Ondokuz Mayıs Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Türkiye’de İnşaat Mühendisliği Eğitiminin Genel Yapısı ve Geliştirilmesi için Yeni Yaklaşımlar Koyunoğlu, Arif Hikmet, “Koyunoğlu’nun Anıları-4”, Tarih ve Toplum, Şubat 1987, Sayı: 35 Atayman, Mustafa Şevki, Bir İnşaat Mühendisinin Anıları: , İstanbul, 1984 Ömrümüzün Kilometre Taşları, Fevzi Akkaya
Etiketler: İnşaat mühendisliği tarihi
Paylaş27Tweet17Gönder
Mehmet Toprak

Mehmet Toprak

İlgili İçerik

Türk Üreticiden Tavana Gömme Spot Aydınlatmalara Yeni Bir Bakış

- Sanal Şantiye
Türk Üreticiden Tavana Gömme Spot Aydınlatmalara Yeni Bir Bakış

Merhaba! Ben Sefa Atasayan, HOKASU Turkey'nin kurucu ortaklarından biriyim. Bu yıl seri üretimine başladığımız yeni tavana gömme armatürümüzün geliştirme ve...

Devamını okuDetails

Kesme / Kayma ve Eğilme Momenti Etkin Perdeler

- İnş.Müh. Fatih Taner Vural
Kesme / Kayma ve Eğilme Momenti Etkin Perdeler

Malum perdeler genelde kesme / kayma etkin olarak bilinirler. Oysa ki eğilme momenti etkin perdeler de vardır. Bodur diyebileceğimiz perdeler...

Devamını okuDetails

Yapı Sektöründe Yenilikçi Malzemeler: Geleceği İnşa Etmek

- Nahide Öztürk Sağır
Yapı Sektöründe Yenilikçi Malzemeler: Geleceği İnşa Etmek

Günümüzde teknolojinin de gelişmesi ile birlikte inşaat sektöründe çok büyük yenilikler ortaya çıkmıştır. Evlerinizde, ofislerinizde belki de etrafınızda dikkat etmediğiniz...

Devamını okuDetails

Radye Temel Nedir? Nasıl Uygulanır?

- Uğur Gener
Radye Temel Nedir? Nasıl Uygulanır?

Radye temel veya radye jeneral temel kelime anlamı itibariyle “bir yapıyı yer sularının çalışmasına karşı koruyan kaplama" anlamına gelmektedir. Yapı...

Devamını okuDetails
Please login to join discussion

En Çok Okunanlar

  • Hazır Beton Fiyatları 2025 – Haziran Ayı Güncel Fiyatlar

    Hazır Beton Fiyatları 2025 – Haziran Ayı Güncel Fiyatlar

    40789 paylaşım
    Paylaş 16315 Tweet 10197
  • Kira Sözleşmesi Örneği (PDF) – 2025 | Kira Sözleşmesinde Dikkat Edilecekler

    14202 paylaşım
    Paylaş 5622 Tweet 3514
  • Güncel Çimento Fiyatları – 2025

    12090 paylaşım
    Paylaş 4836 Tweet 3022
  • 2024 Yılı Bina Metrekare İnşaat Maliyet Bedelleri Yayımlandı

    6988 paylaşım
    Paylaş 2795 Tweet 1747
  • Radye Temel Nedir? Nasıl Uygulanır?

    11891 paylaşım
    Paylaş 4756 Tweet 2973

Son Yorumlar

  • İnşaat İşçilerine Belge Zorunluluğu Geliyor için İnş.Müh. Fatih Taner Vural
  • Devam Eden Bir Şantiyenin Şefliğini Devralırken Nelere Dikkat Edilmeli? için İnş.Müh. Fatih Taner Vural
  • İnşaat mühendisi maaş aralığı için İNŞ.MÜH. ALİ İSMAİL
  • Çin, Nükleer Füzyon Enerjisi Arayışında: Yapay Güneş için stefantraugott
  • Tünel Kalıp Uygulama Rehberi (Tüm Detaylarıyla) – PDF için ferhtulker

Sponsorlu İçerik



Sorular

  • Trapez Betonu Hakkında
  • TERAS KAT MI, ÇATI ARASI KAT MI?
  • riskli yapı tespiti için sınava yönelik çalışma
  • Yapı kullanma almak için ne yapılmalı?
  • minha etimolojisi

Bizi Takip Edin

Sanal Şantiye ®

Abone ol

Sanal Şantiyeye abone olmak ve e-posta ile bildirimler almak için e-posta adresinizi girin.

Diğer 201 bin aboneye katılın

Yasal Uyarı

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Madde Ek-4 “…hak sahiplerinin başvuruları üzerine ihlâle konu eserler içerikten çıkarılır. Bunun için hakları haleldar olan gerçek veya tüzel kişi öncelikle bilgi içerik sağlayıcısına başvurarak üç gün içinde ihlâlin durdurulmasını ister.” hükmü uyarınca telif hakkı ihlali olduğunu düşündüğünüz yazı/resim/video vb. içerikleri bize bildirmeniz durumunda 3 gün içinde gerekli işlem yapılarak ilgili içerik kaldırılacaktır.

  • Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Yazarlık
  • Kullanım Koşulları
  • Gizlilik Politikası
  • Reklam
  • Şikayet/İletişim
  • Site Haritası

© 2009 - ∞ Sanal Şantiye

Hoşgeldin!

Hesabınıza giriş yapın

Şifremi Unuttum Kaydol

Yeni Hesap Oluştur

Kayıt olmak için formu doldurun

Tüm alanlar zorunludur Giriş

Şifrenizi geri alın

Şifrenizi yenilemek için e-posta adresinizi veya kullanıcı adınızı girin

Giriş
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Konu Dışı
    • Teknoloji
    • Sponsorlu İçerik
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Yapı Malzemeleri
      • Ulaştırma
      • Mekanik
      • Hidrolik
      • Geoteknik
      • Yapı İşletmesi
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Deprem
    • İnşaat Programları
    • Kişisel Gelişim
    • Kitaplar
    • Staj
    • Makaleler
    • Şantiye
  • Kanun & Yönetmelikler
  • Güncel Malzeme Fiyatları
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Hazır Beton Fiyatları İllere Göre
    • Çimento Fiyatları
    • Güncel Gazbeton Fiyatları
    • 2024 Birim Fiyatlar (Tüm Bakanlıklar)
    • 2025 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
  • Testler
  • Video
  • Soru Cevap
  • Yazarlar
  • Ekibe Katıl
  • Hakkımızda
  • Şikayet/İletişim
  • Giriş
  • Kaydol

© 2009 - ∞ Sanal Şantiye

Bu web sitesi çerezleri kullanır. Bu web sitesini kullanmaya devam ederek, çerezlerin kullanılmasına izin vermiş olursunuz. Gizlilik politikamızı inceleyin.