Sıva Nedir? | Sıva Çeşitleri | Sıva Yapılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Sıva Nedir?

Sıva, inşaatların kaba halinin bitimi sonrası ince işlere geçişteki ilk uygulamadır. Su,kum,çimento veya kireç ile hazırlanan bir karışımdır, boyadan önce duvarlara ve tüm yüzeye uygulanır. Sıva yapının iç ve dış yüzeyine uygulanan koruyucu bir katmandır. Uygulandıkları yüzeyin düzgün görünmelerini ve yapı malzemelerini örtmesinin yanı sıra,iyi yapıldığı taktirde yapının tamamını olumsuz hava koşullarından(su, nem, rutubet vb. ) ve çevre faktörlerinden korur.

Sıva Neden Kullanılır?

Bina içinde ve dışında pürüzsüz yüzeyler elde etmek, binayı ve onu teşkil eden yapı elemanlarını dış tesirlere karşı korumak ve yapıya güzel bir görünüş temin etmek için sıva kullanılır.

Sıvanın bu fonksiyonları yerine getirebilmesi için, yerine göre uygun malzeme ve çeşidinin seçilmesi, işlem kurallarına uyularak yapılması gerekir. Bunun için en elverişli mevsim, ilkbahar ve sonbahardır. İnşaat bitip duvarlar iyice kuruduktan sonra sıva işlerine başlanır.

Burada esas olan, yapılacak işe yetecek kadar malzeme alınmasıdır. Ancak miktarlarda değişmeler olabileceği düşüncesinden hareketle, %10 zayiat hesabıyla malzeme miktarları fazla alınır. Yeni sıvanmış bir binada, kirecin rutubet ve başkaca olumsuz tesirleri olabileceğinden insanların binaya sıvanın işlemi bittikten 4-6 hafta sonra girmesine müsaade edilir. Sıvanın yapımında yükseklikleri 100-150 cm kadar olan “sıpa” adı verilen ahşap veya borudan esaslı sehpalar veya iskeleler üzerlerine kalas atılarak kullanılır. Sıvanın yapımına yukarıdan başlanır.

Sıvanın Genel Özellikleri

• Sıva uygulandığı yüzeye yapışarak yüksek tutunma özelliği göstermelidir.
• Sıvalar gözeneksiz , yüzeyi nefes almalı , duvarı iç dış ve kendi bünyesinde bulunan fiziksel ve mekanik etkilerden korumalıdır.
• Sıvalar hacim değişikliklerinde çatlamalara engel olacak kadar esnek olmalı ve yeterli mukavemete sahip olmalıdır.
• Isı ve sıcaklık değişimleri esnasında çatlama olmaması için sıvalar genleşme ve büzülme yapmamalıdırlar.

Sıvanın Temel Bileşenleri

Harç

Doğal ve kırma kumun içerisine, çimento, bağlayıcılar, su ve gerektiğinde katkı maddeleri eklenerek elde edilen karışıma harç denir.
Sıva harcının bir gün önceden hazırlanması gerekir. Kum ile kireç, suyla birlikte bir gün önceden karıştırılarak harç hazırlanır.
Bunun amacı, harcın sakız gibi özleşerek duvara iyi yapışmasını sağlamaktır. Aynı zamanda kireç içerisinde sönmemiş kireç parçacıkları varsa bu sayede sönmemiş olan kireç parçacıklarının da sönmesi sağlanmış olur.

Kireç Harcı

İç sıva için yeterli sağlamlıkta olduğundan, binaların içerisindeki sıvalarda kullanılır. Kireç harcının hazırlanmasında kum halka şeklinde yayılır.
İçerisine kumun 1/3’ü kadar kireç hamuru konulur. Önce kireç hamuru su ile iyice eritilir ve sonra küreğin tersiyle iç taraftan başlanarak harç içeriye doğru karıştırılır.

Takviyeli Harç

İç ve dış düz sıvaların yapımında en çok kullanılan harçtır. Kireç harcının içerisine harcın dayanıklılığını artırmak için çimento katılır. Çimento miktarı arttıkça kireç miktarı azaltılır.

Temditli Harç

Sıva yapımında çimento harcının kısa zamanda prize başlamasını önlemek, işlenebilirliğini artırmak amacıyla en az miktarda sönmüş kireç ilave edilerek elde edilen harçtır.

Özel Harçlar

Bina içinde ve dışında; izolasyon, dekoratif veya özel amaçla kullanılan hazır sıva harçlarıdır.Genellikle fabrikada üretilip ambalajlanarak piyasaya sunulur.

Sıva Çeşitleri

Pek çok farklı sıva türü vardır. Sizlere en çok kullanılan birkaç sıva türünden bahsedeceğim.

1. İç sıva
2. Dış sıva
3. Kaba(kara) sıva
4. İnce sıva
5. Rabitzs (Rabis) sıva
6. Püskürtme sıva

İç Sıva

Yapı elemanlarının iç yüzeylerine (duvar,kolon,kiriş,merdiven boşlukları, tavan) uygulanan genellikle dış etkilere maruz kalmaktan ziyade çıplak betonun göze hoş görünmesini sağlamak amacıyla yapılır.

Dış Sıva

Genellikle dış duvar,balkon gibi bina dış yüzeylerine uygulanan, yüzeyi boyama ve kaplamaya uygun hale getirmek amacıyla yapılır. Dış sıva doğal ortamla temas içerisinde bulunduğu ve olumsuz hava şartlarına maruz kalacağı için uygulama sonrası sulanmasına özellikle özen gösterilmelidir. Dış sıvalar genelde çimentolu olur.

İç sıvalar çimentolu olabildiği gibi kireç-çimento karışımı harçla, içine az kireç katılmış çimentolu harçla ya da  sadece kireç harcı ile yapılabilir.

Kaba ( Kara ) Sıva

Kaba sıva kum bağlayıcı ve su ile karıştırılarak hazırlanan harçtır. Kaba sıvanın muntazamlığı mastarla hakimiyet edilmektedir. Sıvanın kalınlığı 3 cm olmalıdır.Sıvanın muntazamlığı mastar ya da ip çekilerek kontrol edilmelidir. Kaba sıva yüzeye genellikle 2 katman halinde uygulanır.

Kaba sıva harçları istenilen amaca göre farklı malzemelerle yapılabilir. Bunlar;

• Kireçli kaba sıva harcı
• Takviyeli kaba sıva harcı
• Çimentolu kaba sıva harcı
• Perlitli kaba sıva harcı

Yapıda sıva yapılacak yüzeyler çok çeşitlidir. Teknolojik gelişmelere paralel olarak yapı malzemeleri hızla gelişmekte ve çoğalmakta doğal olarak sıva yapılacak yüzeyler de çeşitlenmektedir. Bunlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz:

• Betonarme yapı yüzeyleri
• Kerpiç
• Ahşap
• Kamış hasır
• Taş
• Tuğla
• Briket
• Gaz beton

İnce Sıva

Kum, bağlayıcı ve su ile oluşturulan harcın takribî 5 mm kalınlığında yüzeye uygulanması ile oluşan sıvaya denir. İnce sıva , kaba sıva tamamen kuruduktan sonra kalan boşlukları doldurmak ve sıva yüzeyini perdahlamak için yapılır. Sıvacılık açısından son operasyon olarak görülür. İnce sıvadan evvel hava koşullarının uygun olmasına ehemmiyet gösterilmelidir. Sıvayı sürmeden evvel dikkat edilmesi gereken hususlardan bir tanesi de sıva yapılacak yerin ıslatılmasıdır. Sıva istenilen kıvama geldiğinde mala yardımıyla perdahlama yapılır. Fakat sıcak iklimlerde ince sıva perdah işlemi bitmeden kurumaya başlar ki bunu önlemek için perdah işlemini özel el fırçaları ile yüzey ıslatılarak bitirilmelidir.

Rabitzs ( Rabis ) Sıva

• Rabis sıvalar, duvar ve tavanlarda sıva teli üzerine vurulan, hafif bölme ya da asma tavan sıvalarıdır.
• Rabis sıva üç kat uygulanmalıdır.
• Harç sıva teli üzerine iyice bastırılmalı, sıva telinin arkasından da çıkmalı telin ön yüzünü tümüyle örtmelidir.

Püskürtme Sıva

Püskürtme sıvalar,püskürtme aygıtıyla ve uygun harçla dış duvar üzerine 3 mm kalınlığında uygulanır. Püskürtme sıva uygulanacak yüzey iyice yıkanıp arınılmalı eğer daha önceki bina sıva üzerine yapılacaksa da badana ve eşi kaplamalar kazınarak yüzeyin temiz olması sağlanmalıdır.

Perlitli Sıva

Perlit , çimento ve su ile oluşturulan harcın kullanılmasıyla yapılan sıvadır. Doğal bir kaynak olan perlit, ısıyla genleşebilen volkanik bir camdır. Perlit teki en önemli özellik yapısındaki %2-5 arasında bulunan sudur ve bu su perlite kararlılık katar.

Sıva Yapılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Duvarlara uygulanacak sıvalar duvar örme işleminin tamamlanıp harcın prizini alması beklendikten sonra başlanmalıdır. Yine duvarlarda ilk olarak iç sıva daha sonra dış sıva uygulaması yapılmalıdır.
• Sıva da mutlaka mastar kullanılmalıdır.
• Sıva uygulamasına  başlamadan önce bütün tesisat işlemlerinin tamamlanmış olmasına ve sıva işlemi sırasında tesisatların zarar görmemesine dikkat edilmelidir.
• Dışa cepheye vurulan sıvanın onarımı fazla istenen bir durum olmadığından,sıvalama işlemi yukarıdan aşağı doğru yapılmalıdır. Aksi halde sıvanmış yüzeyler, uygulama işlemi sırasında bozulacaktır.
• Sürülecek cepheye yetecek kadar harç karışımı tek seferde hazırlanmalıdır.
• Kireç sıvalar düşük mukavemetli ve  esnek yapıya sahip sıvalar olduğundan her çeşit yüzey için uygun iç ve dış sıva çeşitlerindendir. Düşük mukavemetli hafif duvar malzemesi üzerinde ve yapının hareket beklenen bölümlerinde özellikle tercih edilmelidir.
• Aşınma direncinin düşük olması nedeniyle genel kullanıma açık binaların (konutlar
  hariç) merdiven kovası, koridor gibi bölümlerinde, ayrıca binaların zemin ve zemin seviyesi altındaki bodrum dış duvarı ve normal dış sıvalarda kullanılmamalıdır.

NOT: Bu yazı Sanal Şantiye editörleri tarafından, Can ZORLU ve Mehmet İlker SUBAŞI’nın içeriklerinden derlenerek oluşturulmuştur.

Resim Kaynakları / References For Images

• Bensu Yapı