Baca Nedir?
Bacalar; fonksiyonlarına göre yapı içerinde bulunan mekanların ışık, hava vb. faydalanabilmelerini sağlayan boşluklardır.
Baca Çeşitleri
Bacalar genel olarak 4’e ayrılır:
Hava Bacaları ve Işıklıklar
Hava bacaları doğrudan ışık almayan piyeslerin havalandırılmasına için yapılır. Bu bacalardan WC ve banyolar için yapılan hava bacalarının ölçüsü İBB İmar Yönetmeliği’ne göre 50×50 cm, Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’ne göre ise 60×60 cm‘dir. Diğer mahaller için tasarlanan aydınlık ölçüleri ise dar kenarı 1.50 m, toplam alanları 4.50 metrekaredir.
Aydınlıklar, hava ve ışık alması gereken mekanlara gerekli sirkülasyonu sağlar.
Tesisat Bacaları
Yapılarda bulunan düşey akstaki tesisat borularının ve kanallarının (temiz su, pis su, kalorifer, elektrik, klima vb.) geçirildiği kanallardır. Bu bacalarda çalışabilmek için yeterli alan bırakılmalı, galvanizli sac kapaklar yapılarak gerekli kesitlerde olmalıdır.
Duman Bacaları veya Ateş Bacaları
Kalorifer, soba, şömine ve fabrika ocak ve kazanlarında yanan katı, sıvı ya da gaz yakıtların dumanını atmak için yapılan bacalardır. Bu bacalar iç duvarda düzenlenmelidir.
Çöp Bacaları
Geniş kapsamlı yapılar; okul, hastane, konut gibi yapılarda çöplerin sağlığa zarar vermeden ve kolay bir biçimde toplanması amacıyla yapılırlar.
Bacaların Genel Özellikleri
- Bacaların uzun kenarları çatı eğimine paralel olmalıdır. Böylece yağmur ve kar sularının baca dibine ve çatıya zararlı etkisi azaltılmış olur.
- Bacalar çatı mahyalarını ve birleşim noktalarını kesmeyecek şekilde düzenlenmelidir.
- Yapıda fazlalık oluşturacak bacalar düzenlenmemelidir.
- Bacalar en yüksek çatı mahya kotundan 50 cm daha yukarıya çıkartılmalıdır.
- Baca içindeki derzler iyice doldurulmalı ve düzeltilmelidir.
- Bacanın içi sıvanmamalıdır. Dökülecek sıva parçaları bacayı tıkayabilir. Fakat bacaların bina ve çatı arasında kalan dış yüzeyleri derzlerden çıkması olası ateş ve yangın tehlikesinden korunmak amacıyla mutlaka sıvanmalıdır.
- Baca içerisinin temizlenebilmesi için genellikle bodrum katta ve döşemeden en çok 70 cm yukarıda en az bir temizleme deliği bırakılmalıdır.
- Baca dipleri yağmur ve kar sularının geçmesini önlemek üzere çinko bakır saç gibi malzemeden kaplanmalıdır.
- Baca üzerine başlık yapılmalıdır ki bunun amacı; yağmur, kar suyu ve dış etmenlerden baca içini korumaktır.
- Bacalar tehlikesizce, kolay ulaşılabilen ve temizlenebilir olmalıdır.
- Bacaların duvarlarına ve içine bacaya ait olmayan hiçbir eleman yerleştirilmemelidir.
- Baca duvarları döşeme kiriş kolon ve diğer taşıyıcı elemanlar tarafından kesilmemelidir.
- Ergonomik kullanım açısından banyo ve mutfaklar gibi iki ayrı mahalin bacaları ortak olmamalıdır.
Okuduğunuz için teşekkür ederim.
Mimar Merve Murat
