Çatı Nedir?
Yapıları dış atmosferden gelen yağmur, rüzgar, kar ve dolu gibi etkenlerden koruyan elemanlara “çatı” denilmektedir. Genellikle ahşap, çelik ve betonarmeden yapılan çatılar konut, işyeri, atelye, fabrika, hastane, okul ve buna benzer pek çok yapıda kullanılmaktadır.
Çatıların ana görevleri; kar ve rüzgar yüklerini emniyetle taşıyabilmek, yağmur ve kar suları yoluyla yapıya gelen suyu en kısa yoldan oluk, dere ve borulardan zemine vererek uzaklaştırmaktır.
Eğimlerine Göre Çatılar
Eğimlerine göre çatılar 3 gruba ayrılırlar:
1.Düz çatılar (0-5° arasında eğimi olan çatılar)
2.Orta eğimli çatılar (5-40° arasında eğimli olanlar)
3.Dik çatılar (≥ 40° eğimli olanlar)
Çatı eğimi, düşey dik kenarın yatay dik kenara oranıyla tariflenmektedir.
Başlıca Çatı Şekilleri
Sundurma Çatı
Diğer ad “tek yüzeyli çatı” olan sundurma çatılar, yapımı kolay, ucuz maliyetli olup garaj, kömürlük ve bahçıvan odası gibi küçük açıklıklı yerlerde uygulanmaktadır. Bu çatılar ya tek bir bina çatısı olarak ya da bina duvarına dayalı eklenti çatısı olarak yapılabilmektedir.
Beşik Çatı
Diğer adı “çift yüzeyli çatı” olan beşik çatı iki yönlü, her iki yüzü bir mahyayla birbirine bağlanan, ön ve arka duvarları “kalkan duvar” adı verilen duvarlarla kapatılan çatı türüdür. Planda dikdörtgen şeklinde olan yapılarda kullanılabilmektedir.
Kırma Çatı
Diğer adı “çok yüzeyli çatı” olan kırma çatılar en çok kullanılan, en yaygın çatı türüdür. Yüzey eğimleri dört yöne de eşit, tüm saçakları yatay ve aynı düzlem üzerinde olan, yüzeylerinin birbirine düz, eğik, düşük ve dere mahyalarıyla bağlandığı çatı türüdür. Eğik dere ve düşük mahyaların planda görünümleri, bağlandığı saçak ve mahyalara göre 45° ya da açıortayı durumundadır.
Mansard Çatı
Beşik ya da kırma çatının iki ayrı eğimde uygulanmasıdır. Konutlarda, çiftliklerin saman ve malzeme depolarında, çatıda kullanım için yer açılması durumlarında kullanılmaktadır.
Kule Çatı
Çoğunlukla küçük ölçekli, kare veya daire şekilli plana sahip yapılarda uygulanan, eğimi dik ve dört taraflı çatı yüzeyleri tepede birleşen çatı türüdür.
Fenerli Çatı
Beşik ve sundurma çatıların birarada uygulanması ile ortaya çıkan çatı türüdür.
Şet Çatı
Beşik çatıların yanyana ve daha çok güneş ışığı alacak şekilde, birbirleriyle 90° açı yapar biçimde dizilmeleriyle oluşur. Güneş ışığının direkt alındığı çatı yüzeylerine pencereler konulmaktadır.
Kombine Çatı
Sundurma çatı yüzeylerinin kademeli olarak uygulanmasıdır. Fenerli, Şet ve Kombine çatılar, genellikle fabrika, işyeri, sera, ahır gibi yerlerde güneşten en fazla yararlanmak ve çatıyı çok yüksek tutmamak amacıyla yapılmaktadır.
Yapıldıkları Malzemeye Göre Çatı Çeşitleri
- Ahşap Çatılar
- Çelik Çatılar
- Betonarme Çatılar
Ahşap Çatılar
Ahşap malzemelerden imal edilen bu çatıların elemanları birbirlerine geçme, çivi ve blonlarla bağlanırlar. “Oturtma” ve “Asma” Ahşap çatı olmak üzere iki şekilde imal edilmektedirler. Ahşap çatılarla ilgili detaylı yazımıza aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Çelik Çatılar
Mesnet açıklığı fazla olan binalarla fabrika, atölye depo, antrepo ve imalathane gibi yapıların çatıları çoğunlukla çelikten yapılır. Çelik, demir cevherinin yüksek fırınlarda kok kömürü yakılarak ergitilmesi sonucu oluşan ham demirin özel fırınlarda tekrar ergitilip içerisine katkı maddeleri konulmasıyla elde edilmektedir. Çeliğin sertliğini ve mukavemetini içerisindeki karbon oranı belirler. Karbon oranı % 0.3-1.7 arasında değişen çelikte çeşitli oranlarda mangan,fosfor ve kükürt gibi bileşenler mevcuttur.
