Uygulama Detayları

Nakliye ve Sahada Depolama

Geomembran ruloları zarar görmemeleri için uygun şekilde ambalaj yapılmalı ve yüklenmelidir. Geomembran, delinmeden, kirden, yağdan, sudan, nemden, çamurdan, mekanik aşınmadan, aşırı sıcaktan ve diğer zararlardan korunacak şekilde depolanmalıdır.

Toprak İşleri

Genel

Geomembran uygulamasından önce açıktaki zemininin en az 15 cm derinlikteki kısmı % 95 oranında sıkıştırılmalıdır. Yeterince sıkıştırılamayan, zayıf yada çökebilen kısımlar çıkartılıp yeri uygun şekilde doldurulur. Kaplanacak bütün yüzeyler düz olmalı, yabancı ve organik maddelerden, kesici madde ve molozlardan arındırılmış olmalıdır. Su birikintilerine ve aşırı neme müsaade edilmemelidir.

Ankraj Hendeği

Ankraj hendekleri geomembran serilmeden önce uygulama projelerinde gösterildiği biçimde kazılmalıdır. Hendek köşeleri hafifçe yuvarlatılarak, geomembranın hendekle birleştiği yerlerde keskin kıvrılmalardan kaçınılmalıdır.

Yerleştirme Metodu

1. Hiç bir ekipman yada alet, taşıma ve kullanım sırasında, yada başka sebepler ile geomembrana zarar vermemelidir.
2. Hiç bir personel geomembran üzerinde çalışırken sigara içememeli, geomembrana zarar verecek ayakkabı giymemeli ve başka faaliyetlerde bulunamamalıdır.
3. Panelleri açmak için kullanılan metot, geomembranda çiziklere yada kıvrılmalara sebebiyet vermemeli, altdaki zemine yada alta serilmiş geotekstile zarar vermemelidir.
4. Yeterli ağırlıklar ( kum torbaları yada benzeri ağırlık malzemeleri, geomembrana zarar vermeyecek şekilde ) yerleştirilerek rüzgarın kaldırması önlenmelidir. (Kuvvetli rüzgar hallerinde, panel kenarları boyunca sürekli ağırlık konularak rüzgarın panellerin altına girmesi riski azaltılır).
5. Geomembran ile direk temas en aza indirilmelidir. Örnek olarak geomembran üzerinde dolaşılması zorunlu bölgeler geotekstil, ilave membran yada diğer uygun malzemeler ile korunmalıdır.
6. Hava Koşulları : Geomembran yerleştirilmesi, çevre ısısının 0°C ve 40°C arasında olduğu şartlarda yapılmalıdır. Yağış esnasında ve sabah erken saatlerdeki çiğ esnasında kaynak işlemi yapılmamalıdır.

Saha Kaynakları

Onaylanmış kaynak metodu otomatik makine ile füzyon veya extrüzyon kaynağıdır. Kaynaklar mümkün olduğunca şeve paralel olarak düzenlenmelidir. Şeve dik kaynaklardan kaçınılmalı, köşelerde ve geometrik şekilli kısımlarda, saha kaynakları en aza indirgenmelidir. Tabandaki T kaynakları şev topuğuna 1.5 metreden daha yakın olamamalı. Kaynaklar en az kırışıklığın ve “balık ağzının (fishmouth)” oluşacağı şekilde düzenlenmelidir.

Kaynak Bindirmesi

Geomembran panelleri füzyon kaynak için minimum 10 cm, ekstrüzyon kaynak için minimum 7.5 cm bindirme ile yerleştirilmelidir.

Kaynak Ekipmanı ve Aksesuarları

Saha kaynakları için onaylanan ekipmanlar füzyon (hot shoe) ve ekstrüzyon kaynak makinalarıdır ve aşağıdaki ekipmanlar bulundurulmalıdır.
1. Füzyon (Hot Shoe) Kaynak Makinesi
2. Ekstrüzyon Kaynak Makinesi
3. Yüksek hızlı grinder ( Taşlama aleti )
4. Sıcak Hava Bloveri
5. Vakum Testi Ekipmanı
6. Kaynak kayma ve sıyrılma testleri için saha tensiometresi ve test numunesi kesme ekipmanı
7. Hava basıncı testi için ekipman
8. Rulo açma ekipmanı
9. Gerekli Elektrik Kabloları ve diğer aletler

Test Kaynakları

Kaynak şartlarının ve kaynak ekipmanlarının uygunluğunu tahkik etmek amacıyla, saha test kaynakları yapılmalıdır. Test kaynakları, o gün kullanılan tüm kaynak ekipmanları için, her kaynaklama döneminin başında ve önemli hava değişimlerinde tekrarlanmalıdır.
Tüm test kaynakları kaynak yapılacak alanda olmalıdır. Test kaynağı uzunluğu; füzyon kaynak için 2 metre, ekstrüzyon kaynak için 1 metre olmalıdır . 1 inç genişlikli test numuneleri, test kaynağından kesilmeli, bu test örneklerini kayma ve sıyrılma testleri için tensiometreyi kullanarak test edilmelidir.

1. Kaynak kayma testi numuneleri 1 inç genişliğinde, kavrama aralığı ise 4 inç artı kaynak genişliği olacaktır. Kaynak kavramaların tam arasında bulunmalı, Kavrama ayırma hızı dakikada 2 inç olmalıdır.
2. Hem Kaynak kayma testi hem de sıyrılma testleri 5 er benzer numune üzerinde yapılmalı. Beş numuneden en az dördünün test de başarılı olması zorunludur. Her iki kaynak için kaynakda meydana gelen kopma Non-FTB (Geçmez) olarak nitelendirilir
3. Onaylanan kaynak metotları füzyon (hot shoe) ve extrüzyon kaynaklarıdır.
4. Extrüzyon kaynak için kullanılan kaynak çubukları HDPE olmalı ve fiziksel özellikleri HDPE geomembran üretiminde kullanılan reçineninkilerle aynı olmalıdır.
HDPE Geomembran için Minumum Kaynak Değerleri.

HDPE Geomembran için Minimum Kaynak Değerleri

Saha Kaynaklarının Testleri

Tüm test alet ve ekipmanları sürekli sahada bulunmalı ve teste her an hazır olmalıdır.

Vakum Testi

Tek dikişli füzyon kaynakları ve ekstrüzyon kaynaklarının testi için vakum testi veya kıvılcım testi uygulanır. Vakum test ekipmanı şunlardan oluşmaktadır.

1. Sağlam bir kabin, şeffaf bir izleme penceresi, alt kısmına monte edilmiş yumuşak bir lastik conta, ve vakum motorundan oluşan bir vakum kutusu.
2. Plastik bir kova ve geniş ebatlı fırça.
3. Köpüklü bir solüsyon.
Test için uygulayıcı aşağıdakileri yerine getirecektir.
1. Bindirmenin fazlalık kısımları kesilecektir.
2. Vakum kutusu izleme penceresi, conta yüzeyleri temizlenecek, kaçak olabilecek yerler kontrol edilecektir.
3. Geomembran üzeri yaklaşık 30cm x 120 cm ( kutu boyu kadar) bir şerit halinde köpüklü solüsyon ile ıslatılır.
4. Kutu ıslatılan kısımın üzerine yerleştirilir ve bastırılır.
5. Vakum motoru çalıştırılır ve vakum kutusunun geomembranı emmesi sağlanır.
6. Kaçağın olmadığı kontrol edilir.
7. Yaklaşık 15 sn süre ile izleme penceresinden sabunlu solüsyonda kabarcıklarının varlığı araştırılarak geomembran incelenir.
8. Eğer 15 saniyelik sürede kabarcık görülmez ise vakum motoru kapatılır ve membran serbest bırakılır. Kutu 15 cm test edilen kısıma taşırılarak bitişik kısıma getirilir ve işlem tekrarlanır.
9. Kabarcık görülen tüm alanlar işaretlenmeli, onarılmalı ve tekrar test edilmelidir.

Kıvılcım Testi

1-Ekstrüzyon kaynak yapılacak hat boyunca bakır tel yerleştirilir.
2- Bakır tel üzerine ekstrüzyon kaynak uygulanır.
3-Daha sonra kıvılcım makinesı ile kaçak olup olmadığı kontrol edilir.
4-Kaçak var ise ekstrüzyon ile tamiri yapılır.
4.4.2. Hava Basıncı Testi ( Sadece Çift Dikişli Füzyon Kaynaklar )
Aşağıdaki yöntem Çift Dikişli Füzyon Kaynaklarının test edilmesinde kullanılacaktır.
Çift Dikişli Füzyon Kaynakların testi için gerekli ekipmanlar şunlardır.
1. Geomembranı korumak amacıyla bir yastık üzerine monte edilmiş, 25-30 psi (1.75-2.10 at) basınç oluşturacak ve tutabilecek basınç odası olan bir hava pompası.
2. Üzerine bir manometre monte edilmiş keskin uçlu, kanallı iğne, yada onaylı başka bir basınç besleme aleti.

Test için uygulayıcı aşağıdakileri yerine getirecektir.

1. Test edilecek kaynağın bir ucu kapatılır.
2. İğne yada onaylanmış basınç besleme aleti, çift dikişli füzyon kaynağı ile oluşturulan kanalın kapatılmış ucundan, sokulur.
3. Hava kanalının tamamen temiz olduğunun görülebilmesi için pompa ile hava basılır.
4. Kanalın diğer ucuda kapatılır.
5. Hava pompası ile 25-30 psi (1.75-2.10 at) lik bir basınç verilir, vana kapatılır ve kanal içindeki basınç iki dakika içinde dengelendikten sonra, basınç yaklaşık 5 dakika tutulur.
6. Basınç kaybı 4 psi (0.28 at ) aşarsa yada basınç sabitleşmez ise, hatalı yer bulunur, onarılır tekrar test edilir.

Onarım İşlemleri

1. Bozuk ve hatalı kaynaklar bu spesifikasyonda belirtilen şekilde tekrar kaynaklanmalıdır.
2. Küçük delikler, üzerleri ekstrüzyon kaynağı ile kapatılarak onarılabilir. Eğer delik büyükse yamanmalıdır.
3. Yırtıklar yama yapılarak onarılacaktır. Yama eğer şev üzerinde yada , bir gerilme bölgesinde ise ve keskin bir ucu varsa burası yama yapılmadan önce yuvarlatılarak ilerlemesi engellenmelidir.
4. Geniş delikler, pürüz ve ham maddenin iyi dağılmamasından dolayı oluşan bozukluklar ile herhangi bir yabancı maddeden dolayı etkilenmiş yerler yamanmalıdır.
5. Yamanacak HDPE geomembran yüzeyi, onarımdan en fazla 10 dakika önce temizlenmeli ve taşlanmalıdır. Kalınlığın % 10 undan fazlası alınmamalıdır. Kaynaklama , taşlamanın başladığı yerden itibaren başlatılmalıdır ve daha önceki kaynak yerine en az 5 cm bindirme yapılmalıdır. Mevcut bir exturüzyon kaynağının üzerine tekrar ekstürüzyon kaynağı yapılacak ise eski kaynak yüzeyi taşlanmalıdır.
Yamalar yuvarlak yada oval biçimde olmalıdır ve hatalı kısımın kenarını en az 15 cm aşmalıdır. Tüm yamalar kullanılan geomembran ile aynı kalınlıkta ve yapıda olmalıdır. Tüm yamalar, geomembran üzerine yerleştirilmeden önce açılı grinder ile taşlanarak kenarları eğimli hale getirilmelidir. Yamalar ancak onaylanmış yöntemlerle uygulanabilir.

Onarımların Tahkik Edilmesi

Sonuçların Kaydedilmesi : Uygulayıcı tarafından, yapılan tüm testlerin sonuçlarını gösteren dokümanlar günlük olarak kaydedilir. Bu dokümanlar, başlangıçta testleri geçmeyen bütün kaynakları belirtecek ve bu kaynakların onarılıp tekrar başarı ile test edildiğini gösteren kanıtları içerecek şekilde düzenlenir.

Ankraj Hendeğinin Doldurulması

Hendek doldurulurken geomembrana, geotekstile yada geonete zarar verilmemesine dikkat edilmelidir. Eğer hasar meydana gelirse, doldurma işlemi tamamlanmadan önce onarılmalıdır.

Geomembran Uygulamasının Kabulü