• Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Reklam
  • Mobil Uygulamalarımız
  • Şikayet/İletişim
  • Giriş
  • Kaydol
Sanal Şantiye
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Fiyatlar
    • 2025 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Güncel Hazır Beton Fiyatları
    • Çimento Fiyatları
    • Gazbeton Fiyatları
    • 2024 Birim Fiyatları | Tüm Bakanlıklar
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Fiyatlar
    • 2025 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Güncel Hazır Beton Fiyatları
    • Çimento Fiyatları
    • Gazbeton Fiyatları
    • 2024 Birim Fiyatları | Tüm Bakanlıklar
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
Sanal Şantiye
Anasayfa Makaleler

Patlamalar Yapılara Nasıl Etki Eder?

Furkan Polat - Furkan Polat
23 Ağustos 2018 - Güncelleme 24 Şubat 2020
Kategori: Makaleler
0
Terör saldırısı, Oklahoma City, ABD, 19.04.1995

Terör saldırısı, Oklahoma City, ABD, 19.04.1995

Mühendisler askeri yapılar dışındaki yapıları sabit, hareketli, kar, deprem ve rüzgâr gibi yüklere karşı güvenli kılmaya çalışırlar. Patlama yükünü dikkate almazlar. Günümüzde giderek artan doğal gaz kullanımı ve terör saldırıları patlama etkisinin de proje aşamasında artık dikkate alınmasını kaçınılmaz kılmaktadır. 

Burada söz konusu edilen patlama savaş dışında olabilecek olan tüp gaz, doğal gaz, kimyasal deposu, yakıt tankeri, yakıt istasyonu patlaması, kazan patlaması ve terör saldırısıdır. Tamamen patlamaya dayanıklı yapıların tasarlanması gerçekçi ve ekonomik bir seçenek değildir, ancak mevcut mühendislik ve mimari bilgi, bir patlamanın etkilerini önlemlerle hafifletebilir.

Patlamalar Yapılara Nasıl Etki Eder?

1995 yılında Oklahoma City’de gerçekleştirilen terör saldırısı bizler için oldukça önemli bir örnek niteliğini taşımakta. Bina önünde park edilmiş bomba yüklü bir kamyon patlatılmış ve bina kısmen çökmüştü. Patlama sırasında binada yaklaşık 360 kişi bulunuyordu. Patlama ve çöken binadan geriye 168 can kaybı ve 800 yaralı kalmıştı. Can kayıplarının çoğu patlamadan ziyade binanın kısmen çökmesinden meydana gelmişti.

Çöken betonarme yapının taşıyıcı sistemi çok kötüydü. Kirişlere oturan kolonlar vardı ve alt katta kiriş açıklıkları yaklaşık 12 metreydi. Alt kolonlarından birinin kaybı kiriş açıklığının 24 metreye çıkmasına, kirişin mafsallaşarak mekanizma oluşmasına ve sonuçta kısmigöçmeye neden oldu.

Patlamalar Yapılara Nasıl Etki Eder?

Peki böyle bir şeyi nasıl önleyebiliriz?

Öncelik, olası bomba patlama yerleri ile bina arasında mümkün olduğunca fazla mesafe oluşturmak olmalıdır. Sıkışık şehir merkezlerinde binanın yeniden konumlandırılması için çok az veya hiç bir alan olmayabilir, ancak mümkün olan yerlerde bu mesafeler sağlanmalıdır. Direkler, ağaçlar ve sokak bankları gibi engellerin stratejik konumuyla sağlanabilir. Böylelikle dış tarafta bulunan kolonların zarardan en az etkiyi alması sağlanmış olur.

Patlamalar Yapılara Nasıl Etki Eder?

Altı garaj, avlulu, içbükey, büyük yüzeyli, yola yakın, çıkmalı, birbirine yakın, yüksek yapılar patlama basıncından ve büyüyerek yansıyan basınçtan büyük zarar görürler. Küçük yüzeyli, dışbükey, yoldan uzak, ağaçlar ile çevrelenmiş yapılar daha güvenlidir.

Patlama dışarıda yaşanırsa;

Yapı cephesinde oluşan basınca karşı en zayıf noktalar kapı ve pencerelerdir. Camlar, kapılar, tuğla duvarlar parçalanır ve yapı içinde büyük bir hızla uçuşur. Şok dalga yapı içine girer, balon etkisi yaratır. Tavan döşeme ve kirişleri yukarı, kolonlar ve duvarlar içeri doğru itilir.

Patlama içeride yaşanırsa;

Kapalı hacimde patlama çok daha büyük etki yaratır. Oluşan basınç büyüyerek yansır. Camlar, kapılar, tuğla duvarlar, eşyalar parçalanır ve yapı içinde ve dışında büyük bir hızla uçuşur. Balon etkisi ile tavan döşeme ve kirişleri yukarı, taban döşeme ve kirişleri aşağı, kolonlar ve duvarlar dışa doğru itilir.

Patlamalar Yapılara Nasıl Etki Eder?

Patlama basıncına öncelikle o hacimdeki elemanlar direnmek zorunda kalır. Döşeme ve kirişlerin yukarı itilmesi döşemenin parçalanmasına, kirişlerin ve kolonların mafsallaşarak mekanizma oluşmasına neden olur. Çünkü büyük yüzeyli döşeme büyük bir toplam kuvvetin etkisindedir ve çok incedir. Alttan yukarı doğru etkiyen böyle bir kuvvet için boyutlandırılmamıştır. Döşeme açıklık momentinin üstte oluşturduğu çekme kuvvetini karşılayacak hiçbir donatı yoktur. Ayrıca, mevcut pilyeler de ters yönde oluşan kesme kuvveti açısından işe yaramazlar.

Kirişler için de durum aynıdır. Açıklıklarında üstte genelde sadece montaj donatısı vardır. Yukarı doğru oluşan itme kuvvetinden üstte çekme oluşturan momenti karşılayamazlar mafsallaşma ve göçme olur.

Döşeme ve kirişlerin yukarı itilmesi sonucunda kolonların eksenel basınç kuvveti azalır, sıfır hatta çekme bile olabilir. Eksenel kuvveti azalan kolonun moment ve kesme taşıma gücü düşer. Ayrıca yanal basınca maruz kalır, kiriş gibi davranır ve aşırı büyük açıklık momenti ve kesme kuvveti oluşur. Bu yükleme durumu için boyutlandırılmamış olan kolon mafsallaşarak kırılır. Kolonun kaybedilmesi kiriş açıklığının büyümesine, mafsallaşmasına mekanizma oluşmasına ve göçmeye neden olur.

Faydalanılan Kaynaklar:
Merhum Prof.Dr.Ahmet TOPÇU
“Yapılarda patlama hasarlarını azaltıcı önlemler”


Sanal Şantiye sitesinden daha fazla şey keşfedin

Subscribe to get the latest posts sent to your email.

Etiketler: doğalgazgöçmemafsallaşmapatlamaterör saldırısıYapı
Paylaş42Tweet27Gönder
Furkan Polat

Furkan Polat

Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü öğrencisi.

İlgili İçerik

Türkiye Bina Taşıyıcı Sistem Tasarım Felsefesi Doğru Mu?

- İnş.Müh.Ahmet Çelikkollu
Türkiye Bina Taşıyıcı Sistem Tasarım Felsefesi Doğru Mu?

Belli bir tesir(kuvvet) altında, taşıyıcı sistem için amaçlanan performansa tasarım felsefesi denir. Amaçlanan performans taşıyıcı sistemin tamamen göçmesi olabilir, amaçlanan...

Devamını okuDetails

Mevcut Binaya Göre Bina Performans Analizi Hesap Yöntemi Seçimi

- İnş.Müh.Ahmet Çelikkollu
Mevcut Binaya Göre Bina Performans Analizi Hesap Yöntemi Seçimi

Bina performans analizi, deprem olmadan binanın hangi kolonunun, hangi kirişinin neresinin, ne kadar hasar göreceğinin belirlenmesidir. Daha net bir tanımla...

Devamını okuDetails

“D” Katsayısının Taşıyıcı Sistem Sünekliğine Etkisi

- İnş.Müh.Ahmet Çelikkollu
“D” Katsayısının Taşıyıcı Sistem Sünekliğine Etkisi

TBDY 2018’ de, Tablo 4.1 ‘de taşıyıcı sistem türlerine göre adına Dayanım Fazlalığı Katsayısı denilen “ D” ‘ler tablo halinde...

Devamını okuDetails

Betonarme Taşıyıcı Sistem Tasarımında Yapılan En Büyük Hile

- İnş.Müh.Ahmet Çelikkollu
Betonarme Taşıyıcı Sistem Tasarımında Yapılan En Büyük Hile

Taşıyıcı sistemin amacı yükleri/kuvvetleri güvenli bir şekilde toprağa iletmektir. Ülke standartları ve yönetmeliklerin amacı da budur. Unutulmaması gereken konu standartların/yönetmeliklerin...

Devamını okuDetails
Please login to join discussion

En Çok Okunanlar

  • Hazır Beton Fiyatları 2025 – Haziran Ayı Güncel Fiyatlar

    Hazır Beton Fiyatları 2025 – Haziran Ayı Güncel Fiyatlar

    40639 paylaşım
    Paylaş 16255 Tweet 10160
  • Kira Sözleşmesi Örneği (PDF) – 2025 | Kira Sözleşmesinde Dikkat Edilecekler

    14164 paylaşım
    Paylaş 5608 Tweet 3505
  • Güncel Çimento Fiyatları – 2025

    12040 paylaşım
    Paylaş 4816 Tweet 3010
  • 2024 Yılı Bina Metrekare İnşaat Maliyet Bedelleri Yayımlandı

    6987 paylaşım
    Paylaş 2795 Tweet 1747
  • Radye Temel Nedir? Nasıl Uygulanır?

    11886 paylaşım
    Paylaş 4754 Tweet 2971

Son Yorumlar

  • İnşaat İşçilerine Belge Zorunluluğu Geliyor için İnş.Müh. Fatih Taner Vural
  • Devam Eden Bir Şantiyenin Şefliğini Devralırken Nelere Dikkat Edilmeli? için İnş.Müh. Fatih Taner Vural
  • İnşaat mühendisi maaş aralığı için İNŞ.MÜH. ALİ İSMAİL
  • Çin, Nükleer Füzyon Enerjisi Arayışında: Yapay Güneş için stefantraugott
  • Tünel Kalıp Uygulama Rehberi (Tüm Detaylarıyla) – PDF için ferhtulker

Sponsorlu İçerik



Sorular

  • Trapez Betonu Hakkında
  • TERAS KAT MI, ÇATI ARASI KAT MI?
  • riskli yapı tespiti için sınava yönelik çalışma
  • Yapı kullanma almak için ne yapılmalı?
  • minha etimolojisi

Bizi Takip Edin

Sanal Şantiye ®

Abone ol

Sanal Şantiyeye abone olmak ve e-posta ile bildirimler almak için e-posta adresinizi girin.

Diğer 201 bin aboneye katılın

Yasal Uyarı

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Madde Ek-4 “…hak sahiplerinin başvuruları üzerine ihlâle konu eserler içerikten çıkarılır. Bunun için hakları haleldar olan gerçek veya tüzel kişi öncelikle bilgi içerik sağlayıcısına başvurarak üç gün içinde ihlâlin durdurulmasını ister.” hükmü uyarınca telif hakkı ihlali olduğunu düşündüğünüz yazı/resim/video vb. içerikleri bize bildirmeniz durumunda 3 gün içinde gerekli işlem yapılarak ilgili içerik kaldırılacaktır.

  • Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Yazarlık
  • Kullanım Koşulları
  • Gizlilik Politikası
  • Reklam
  • Şikayet/İletişim
  • Site Haritası

© 2009 - ∞ Sanal Şantiye

Hoşgeldin!

Hesabınıza giriş yapın

Şifremi Unuttum Kaydol

Yeni Hesap Oluştur

Kayıt olmak için formu doldurun

Tüm alanlar zorunludur Giriş

Şifrenizi geri alın

Şifrenizi yenilemek için e-posta adresinizi veya kullanıcı adınızı girin

Giriş
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Konu Dışı
    • Teknoloji
    • Sponsorlu İçerik
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Yapı Malzemeleri
      • Ulaştırma
      • Mekanik
      • Hidrolik
      • Geoteknik
      • Yapı İşletmesi
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Deprem
    • İnşaat Programları
    • Kişisel Gelişim
    • Kitaplar
    • Staj
    • Makaleler
    • Şantiye
  • Kanun & Yönetmelikler
  • Güncel Malzeme Fiyatları
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Hazır Beton Fiyatları İllere Göre
    • Çimento Fiyatları
    • Güncel Gazbeton Fiyatları
    • 2024 Birim Fiyatlar (Tüm Bakanlıklar)
    • 2025 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
  • Testler
  • Video
  • Soru Cevap
  • Yazarlar
  • Ekibe Katıl
  • Hakkımızda
  • Şikayet/İletişim
  • Giriş
  • Kaydol

© 2009 - ∞ Sanal Şantiye

Bu web sitesi çerezleri kullanır. Bu web sitesini kullanmaya devam ederek, çerezlerin kullanılmasına izin vermiş olursunuz. Gizlilik politikamızı inceleyin.