• Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Reklam
  • Mobil Uygulamalarımız
  • Şikayet/İletişim
  • Giriş
  • Kaydol
Sanal Şantiye
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Fiyatlar
    • 2025 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Güncel Hazır Beton Fiyatları
    • Çimento Fiyatları
    • Gazbeton Fiyatları
    • 2024 Birim Fiyatları | Tüm Bakanlıklar
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Fiyatlar
    • 2025 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Güncel Hazır Beton Fiyatları
    • Çimento Fiyatları
    • Gazbeton Fiyatları
    • 2024 Birim Fiyatları | Tüm Bakanlıklar
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
Sanal Şantiye
Anasayfa Kütüphane İnşaat Mühendisliği Hidrolik

Su Kuvveti (HES) ve Türkiye

İnşaat Mühendisi Serkan ÇETİN - İnşaat Mühendisi Serkan ÇETİN
5 Eylül 2018
Kategori: Hidrolik
0
Su Kuvveti (HES) ve Türkiye

Su Kuvveti (HES) ve Türkiye

Birincil enerji kaynakları kıt olan Türkiye, elektrik enerjisi ihtiyacının karşılanmasında, yenilenebilir ve temiz nitelikteki su kuvveti kaynaklarını öncelikle değerlendirmek zorundadır. Günümüzde ancak yarısından azını geliştirmiş olduğu, 150 TWh/y mertebesindeki, ekonomik olarak yararlanılabilir su kuvveti potansiyeli seviyesine erişmek için, daha yüzlerce önemli hidroelektrik santral (HES) inşa etmek gereklidir.

Türkiye akarsularının akışları gerek mevsimler arası, gerekse yıllar arası çok büyük değişiklikler gösterdiğinden, bu değişken akışların barajlarla düzenlenmesi zorunlu olmaktadır. Baraj haznelerinden olacak ek buharlaşma miktarları gereksiz bir kayıp olmayıp, bir tür aynî işletme gideri niteliğindedir. Su kuvveti tesisleri, özellikle barajlı santrallar, zirve güç ihtiyacının karşılanmasında en kullanışlı santral türüdür. Baraj hazneleri dolaylı veya dolaysız olarak taşkınların sönümlenmesinde de etkin oldukları gibi, pek çok su kuvveti tesisinde, barajlar sulama sistemleri için gerekli suyun düzenlenmesine de büyük katkıda bulunmaktadır. Ancak, çevre duyarlığı bağlamında, barajların ve hidroelektrik santralların inşaatı sırasında doğaya gerektiğinden fazla müdahale edilmemesine, olabildiği ölçüde yöreye rahatsızlık verilmemesine, işletme sırasında akarsu yatağına bırakılması gereken suyun kısılmamasına çok büyük özen gösterilmelidir.

Su Kuvveti

Su kuvveti, yeryüzüne ulaşan güneş enerjisinin üçte birinin hareket ettirdiği hidrolojik çevrim sayesinde her yıl “yenilenebilen”, çevre kirliliğinin önlenmesi açısından “temiz” nitelikte, tesislerinin çoğu sulama, taşkın kontrolu gibi amaçlara da hizmet eden “çok maksatlı”, Türkiye için bir “öz kaynak” olarak da elektrik enerjisi ihtiyacının karşılanmasında özel yeri bulunan bir birincil enerji kaynağıdır.

Türkiye’nin su kuvveti potansiyeli, akarsuların genellikle orta kesimlerinde yeralan baraj etek santralları, yukarı kesimlerinde yeralan yüksek düşülü çevirme santralları ile değerlendirimektedir. Yüksek düşülü çevirme santrallarının bir bölümünün de suyu barajla derlediği dikkate alındığında, mevsimler, hatta yıllar arası düzenleme sağlayan baraj hazneleri, Türkiye’nin hidroelektrik enerji üretiminin belkemiğini oluşturmaktadır. Fırat üstünde Atatürk barajı ve 2400 MW gücünde etek santralı. Baraj hazneleri, doğal duruma kıyasla oldukça büyük su yüzeyleri meydana getirdiklerinden, kaçınılmaz buharlaşma kayıplarına da yol açmaktadır. Bunu gereksiz su israfı olarak tanımlamak ve baraj yapmamak, su kaynağından etkin biçimde yararlanılmasından vazgeçme anlamını taşır. Bu ek buharlaşma kaybının bir tür “ayni” işletme gideri niteliğinde olduğu unutulmamalıdır.

Hidroelektrik santralların devreye girip, çıkmaları birkaç dakika mertebesinde olduğundan, özellikle biriktirme haznesi bulunan su kuvveti tesisleri güç talebi değişimine kolayca ve çok az enerji kaybıyla uyum sağlamaktadır.

 Türkiye’de su kuvveti tesislerinin kurulu güçteki payı üçte bir, enerji üretimindeki payı dörtte bir mertebesinde bulunmaktadır. Gelecekte, termik santralların yanısıra, su kuvvetinden başka diğer yenilenebilir enerji kaynaklarını değerlendiren santralların ve hatta nükleer santralların da enerji üretiminde yer alabilecekleri beklenmektedir.

 

Temiz Enerji ve HES (Hidroelektrik Santrali)

 Su kuvvetinin mekanik enerjisinden birkaç bin yıldan beri su değirmenleri, su çarkları vasıtasıyla yararlanılagelinmiştir. Ondokuzuncu yüzyılın sonlarına doğru kullanılmağa başlanmış olan hidroelektrik santralların başlıca üç aksamı bulunmaktadır. ‘Türbin’ suyun enerjisini dönen bir milin mekanik enerjisine çeviren bir su makinasıdır. Genellikle alçak düşülerde ‘Kaplan’, orta düşülerde ‘Francis’, yüksek düşülerde ‘Pelton’ türü olarak anılan türbinler kullanılmaktadır.

Pompaj biriktirmeli santrallarda, pompa-türbin olarak anılan, çift yönlü çalışabilen tek çark da kullanılabilmektedir. ‘Jeneratör’, milin döndürdüğü ‘rotor’ olarak anılan kısmıyla, ‘stator’ olarak anılan sabit sargılar arasındaki manyetik dönüşümle mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren . Atatürk barajı etek santralında etek santralı inşaatında jeneratör holünün görünüşü türbin ve jeneratör montajları makinadır. ‘Transformatör’ ise, orta gerilimde üretilen elektrik enerjisini uzun mesafelere iletebilmek için, iki farklı sargı düzeniyle gerilimi yükselten hareketsiz bir aksamdır. Görüldüğü üzere, türbine giren su ile çıkan su esas olarak aynı nitelikte, hatta daha duru olduğundan, çevre kirliliği meydana getirmemektedir. Bu bağlamda su kuvveti “temiz” bir enerji kaynağıdır

 

Su Kuvveti Tesislerinin Eleştirilen Yanları

 Hidroelektrik santrallar:

(a) doğayı morfoloji, bitki örtüsü, vahşi yaşam açısından önemli değişikliğe uğrattıkları;

 (b) inşaat sürecinde yöredeki yaşamı rahatsız ettikleri;

(c) baraj hazneleriyle insanların göç etmesine yolaçtıkları;

(d) çevirme, biriktirme, buharlaşma sonucu yüzey sularını eksilttikleri;

(e) yeraltı suyu seviyesini ve akışını değiştirdikleri;

(f) suyun bedelinin artmasına yolaçtıkları açılarından eleştirilmektedir.

Su Kuvveti Tesislerinin Olumlu Yanları

 Buna karşı, elektrik güç ve enerjisi ihtiyacının karşılanmasında:

(a) hidrolojik çevrim sayesinde yinelenebilir niteliği;

(b) çevre kirliliği açısından oldukça temiz sayılması;

(c) diğer santrallara kıyasla genellikle ekonomik bulunması;

(d) zirve güç ihtiyacının karşılanmasında özellikle kullanışlı olması;

 (e) ülkenin öz kaynağı niteliğinde olması;

(f) baraj haznelerinin akışları düzenleyerek potansiyelden etkin biçimde yararlanma sağlaması;

 (g) barajların çoğu kez taşkın kontrolu, sulama, içme suyu, balık üretimi gibi diğer amaçlara da hizmet edebilmesi; Türkiye ve benzeri koşullardaki ülkelerde hidroelektrik santralları öncelikli ve vazgeçilmez kılmaktadır.

 

Sonuç

Yenilenebilir ve temiz enerji niteliğindeki su kuvveti potansiyelini değerlendiren, hidroelektrik santral (HES) olarak tanımlanan su kuvveti tesisleri, Türkiye’nin elektrik enerjisi ihtiyacının karşılanmasında öncelikle geliştirilmesi gereken tesislerdir. Su kuvveti tesisleri, özellikle barajlı santrallar, zirve güç ihtiyacının karşılanmasında en kullanışlı santral türüdür.

Türkiye akarsularının akışları gerek mevsimler arası, gerekse yıllar arası çok büyük değişiklikler gösterdiğinden, bu değişken akışların barajlarla düzenlenmesi zorunlu olmaktadır. Baraj haznelerinden olacak ek buharlaşma miktarları gereksiz bir kayıp olmayıp, bir tür aynî işletme gideri niteliğinde görülmelidir.

Baraj hazneleri dolaylı veya dolaysız olarak taşkınların sönümlenmesinde de etkin oldukları gibi, pek çok su kuvveti tesisinde, barajlar sulama sistemleri için gerekli suyun düzenlenmesine de büyük katkıda bulunmaktadır.

Ancak, hidroelektrik santralların inşaatı sırasında doğaya gerektiğinden fazla müdahale edilmemesine, olabildiği ölçüde yöreye rahatsızlık verilmemesine, inşaat ve işletme sırasında akarsu yatağına bırakılması gereken suyun kısılmamasına çok büyük özen gösterilmelidir. .

Yararlanılan kaynaklar: Prof.Dr. Ünal Öziş


Sanal Şantiye sitesinden daha fazla şey keşfedin

Subscribe to get the latest posts sent to your email.

Etiketler: barajbaraj inşaatıHEShidroliksu
Paylaş40Tweet25Gönder
İnşaat Mühendisi Serkan ÇETİN

İnşaat Mühendisi Serkan ÇETİN

Gazi Üniversitesi - İnşaat Mühendisliği

İlgili İçerik

İstanbul’da Gerçekten Tsunami Tehlikesi Söz Konusu mudur?

- Duha Umur Söylemez
İstanbul’da Gerçekten Tsunami Tehlikesi Söz Konusu mudur?

Tsunami nedir ve neden oluşur? Tsunamiler, çeşitli etkenler sebebiyle devasa büyüklükteki su dalgalarının karalara çarpması ve büyük çapta hasara yol...

Devamını okuDetails

Laminer Akış ve Türbülanslı Akış | Reynolds Sayısına Göre Akış Tipinin Değişimi

- İnş. Müh. Elifnur Kanburoğlu

Laminer ve türbülanslı akış, akışkanlar mekaniğinin bir konusu olmakla beraber, borulama ve vana seçimi sırasında göz önünde bulundurulan bir parametredir....

Devamını okuDetails

Bağlama Nedir? | Bağlamanın Barajdan Farkı Nedir?

- İnş.Müh.Fatma Aydemir

Bağlama Nedir? Bağlama; akarsu yatağını kapatan, suyu biriktirmekten çok, su seviyesini belirli bir kota yükselten, suyu belirli bir yöne çeviren,...

Devamını okuDetails

Kıyı Mühendisliğinde Dalga Değişimleri

- İnş.Müh.Muhammed Raşit SARIKAŞ

Kıyı mühendisliğinde dalga değişimleri büyük bir önem arz eder çünkü dalgaların nasıl bir değişim göstereceği kıyı bölgesinde yaptığımız ve/veya  yapacağımız...

Devamını okuDetails
Please login to join discussion

En Çok Okunanlar

  • Hazır Beton Fiyatları 2025 – Haziran Ayı Güncel Fiyatlar

    Hazır Beton Fiyatları 2025 – Haziran Ayı Güncel Fiyatlar

    40640 paylaşım
    Paylaş 16256 Tweet 10160
  • Kira Sözleşmesi Örneği (PDF) – 2025 | Kira Sözleşmesinde Dikkat Edilecekler

    14164 paylaşım
    Paylaş 5608 Tweet 3505
  • Güncel Çimento Fiyatları – 2025

    12040 paylaşım
    Paylaş 4816 Tweet 3010
  • 2024 Yılı Bina Metrekare İnşaat Maliyet Bedelleri Yayımlandı

    6987 paylaşım
    Paylaş 2795 Tweet 1747
  • Radye Temel Nedir? Nasıl Uygulanır?

    11886 paylaşım
    Paylaş 4754 Tweet 2971

Son Yorumlar

  • İnşaat İşçilerine Belge Zorunluluğu Geliyor için İnş.Müh. Fatih Taner Vural
  • Devam Eden Bir Şantiyenin Şefliğini Devralırken Nelere Dikkat Edilmeli? için İnş.Müh. Fatih Taner Vural
  • İnşaat mühendisi maaş aralığı için İNŞ.MÜH. ALİ İSMAİL
  • Çin, Nükleer Füzyon Enerjisi Arayışında: Yapay Güneş için stefantraugott
  • Tünel Kalıp Uygulama Rehberi (Tüm Detaylarıyla) – PDF için ferhtulker

Sponsorlu İçerik



Sorular

  • Trapez Betonu Hakkında
  • TERAS KAT MI, ÇATI ARASI KAT MI?
  • riskli yapı tespiti için sınava yönelik çalışma
  • Yapı kullanma almak için ne yapılmalı?
  • minha etimolojisi

Bizi Takip Edin

Sanal Şantiye ®

Abone ol

Sanal Şantiyeye abone olmak ve e-posta ile bildirimler almak için e-posta adresinizi girin.

Diğer 201 bin aboneye katılın

Yasal Uyarı

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Madde Ek-4 “…hak sahiplerinin başvuruları üzerine ihlâle konu eserler içerikten çıkarılır. Bunun için hakları haleldar olan gerçek veya tüzel kişi öncelikle bilgi içerik sağlayıcısına başvurarak üç gün içinde ihlâlin durdurulmasını ister.” hükmü uyarınca telif hakkı ihlali olduğunu düşündüğünüz yazı/resim/video vb. içerikleri bize bildirmeniz durumunda 3 gün içinde gerekli işlem yapılarak ilgili içerik kaldırılacaktır.

  • Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Yazarlık
  • Kullanım Koşulları
  • Gizlilik Politikası
  • Reklam
  • Şikayet/İletişim
  • Site Haritası

© 2009 - ∞ Sanal Şantiye

Hoşgeldin!

Hesabınıza giriş yapın

Şifremi Unuttum Kaydol

Yeni Hesap Oluştur

Kayıt olmak için formu doldurun

Tüm alanlar zorunludur Giriş

Şifrenizi geri alın

Şifrenizi yenilemek için e-posta adresinizi veya kullanıcı adınızı girin

Giriş
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Konu Dışı
    • Teknoloji
    • Sponsorlu İçerik
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Yapı Malzemeleri
      • Ulaştırma
      • Mekanik
      • Hidrolik
      • Geoteknik
      • Yapı İşletmesi
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Deprem
    • İnşaat Programları
    • Kişisel Gelişim
    • Kitaplar
    • Staj
    • Makaleler
    • Şantiye
  • Kanun & Yönetmelikler
  • Güncel Malzeme Fiyatları
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Hazır Beton Fiyatları İllere Göre
    • Çimento Fiyatları
    • Güncel Gazbeton Fiyatları
    • 2024 Birim Fiyatlar (Tüm Bakanlıklar)
    • 2025 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
  • Testler
  • Video
  • Soru Cevap
  • Yazarlar
  • Ekibe Katıl
  • Hakkımızda
  • Şikayet/İletişim
  • Giriş
  • Kaydol

© 2009 - ∞ Sanal Şantiye

Bu web sitesi çerezleri kullanır. Bu web sitesini kullanmaya devam ederek, çerezlerin kullanılmasına izin vermiş olursunuz. Gizlilik politikamızı inceleyin.