TBDY 2018 Göre Örnek Bir Taşıma Gücü Kapasitesi Hesabı
Bu yazımda sizlere TBDY 2018 Kapsamında Yüzeysel Bir Temelin Taşıma Gücü Kapasitesi Hesabını bir örnekle basitçe anlatmak istiyorum.
Taşıma gücü her hangi bir zemin katmanının mukavemetini yitirmeden taşıyabileceği basınca denir. Bulunan bu taşıma gücü yapının statik (1,4G+1,6Q) ve dinamik etkiler (G+Q+E) altında oluşturduğu basınçla karşılaştırılır ve taşıma gücü kapasitesi yorumlanır.
Hesap yapılırken kesinlikle kazı ağırlığı yapı ağırlığından çıkarılmaz. Formülün orta kısmında bulunan sürşarj etkisi yapının taşıma gücü kapasitesini zaten arttırmaktadır. Ancak siz yapı ağırlığından kazı ağırlığını çıkarırsanız formülün bu kısmında kullanılan katkıyı iki kez kullanıp güvenli tarafta kalmazsınız. Bu yüzden konsolidasyon oturması hesapları dışında hiç bir hesapta yapı ağırlığından kazı ağırlığı çıkarılmaz, çıkarılmamalıdır.
Yüzeysel temeller için taşıma gücü kapasitesi yönetmelikte de belirtilmiş olduğu gibi, zeminin kohezyonuna, içsel sürtünme açısına ve zeminin üzerine oturacağı temelin uzunluğu, genişliğine ve yapılacak temel kazısının derinliğine bağlıdır.
Taşıma gücü kapasitesinin yüksek olması sizin emniyetli bir yapı yapacağınız anlamına gelmez. (sıvılaşma, farklı oturma, yüksek oturma miktarları) Temel tasarımı oturmanın sınırlandırılması ve dönmenin engellenmesi (dinamik etkiler altında) ilkesi ile yapılır.
Hesap temelin oturduğu zemin katmanı için yapılır. Ancak farklı bir noktada taşıma gücü hesabı yapmak istiyorsanız. Temeli ½ kuralına uygun olarak oraya indirip işlemleri buna göre yapmanız gerekir.
Taşıma Gücü hesabını basit bir örnek üzerinden anlatalım.
Yapı Bilgileri Zemin Profili ve Zemin Parametreleri Şu Şekildedir;
Örneğimize içsel sürtünme açısı ve kohezyon değerlerini azaltarak başlayalım;
c’ = c * 2/3 = 2,1*2/3 = 1,4 t/m²
Φ’ = Φ* 2/3 =15*2/3 = 10° olarak hesaplanır.
Sırası ile TBDY 2018’e göre tüm değerleri hesaplayalım.
Nq= e^(π*tan(10)) * tan²(45+5)
Nq= 2,718 ^ (3,14 * 0,176) * tan²(50)
Nq= 2,718 ^ (0,552) * (1,192)²
Nq= 1,74* 1,42 = 2,471 olarak bulunur.
Nc= (Nq-1) * cot Φ’
Nc= (2,47-1) * cot 10
Nc= 1,471 * 5,671
Nc= 8,345 olarak bulunur.
Nγ= 2(Nq-1) tan Φ’
Nγ= 2(2,471-1 ) tan 10
Nγ= 2,942 *0,176
Nγ= 0,519 olarak bulunur.
q= γ*Df (Y.A.S.S 3 metrede olduğundan Taşıma gücü hesaplanan zeminin özgül ağırlığı kullanıldı başka bir durumda temel 3,5 metrede olsaydı, q değeri efektif olarak kullanılması gerekirdi. (γsat-1)
q=2,2*1,8 = 3,96 t/m2
Kp= tan²(45+5)
Kp= tan²(50)
Kp= 1,192² = 1,42 olarak bulunur.
sq=sγ= 1+0,1 * Kp (B/L)
sq=sγ= 1+0,1 * 1,42 (9/17)
sq=sγ= 1+0,1 * 1,42(0,529)
sq=sγ= 1+0,075 = 1,075 olarak bulunur.
sc= 1+0,2 * Kp (B/L)
sc = 1+0,2 * 1,42 (9/17)
sc = 1+0,2 * 1,42(0,529)
sc = 1+0,150 = 1,150 olarak bulunur.
dq= dγ= 1+0,1 * Kp^0,5 * (Df/B)
dq= dγ= 1+0,1 * 1,42^0,5 * (2,2/9)
dq= dγ= 1+0,1 * 1,192 * (0,244)
dq= dγ= 1+0,029=1,029 olarak bulunur.
dc=1+0,2 * Kp^0,5 * (Df/B)
dc= 1+0,2 * 1,42^0,5 * (2,2/9)
dc= 1+0,2 * 1,192 * (0,244)
dc= 1+0,029 = 1,058 olarak bulunur.
Bulduğumuz tüm verileri bir tablo halinde gösterecek olursak;
NOT: Hesabı yapılan örnekte i, g ve b çarpanlarının hesabı yapılmamıştır.Bu hesaplamaların yapılması için yükün, temelin veya zeminin eğimli olması gerekir. Bu gibi spesifik durumlar karşımıza neredeyse hiç çıkmadığından tüm çarpanlar 1 olarak kabul edilir dolayısıyla hesaba etkisi olmayacaktır.
Görsel TBDY 2018 16. Bölümden alınmıştır. TBDY 2018’i buradan indirebilirsiniz.
qk=c’*Nc*sc*dc+ q*Nq*sq*dq+0,5*γ*B’*Nγ* sγ*dγ
qk= 1,4*8,345*1,150*1,058 + 3,96*2,471*1,075*1,029 + 0,5*1,8*9*0,519*1,075*1,029
qk= (14,214) + (10,824) + (4,65) = 29,70 t/m2
qt= qk/1,4 = 29,70/1,4 = 21,22 t/m2
9,88 t/m2 < 21,22 t/m2 q0s= Statik (1,4 G + 1,6 Q) <qt
11,46 t/m2 < 21,22 t/m2 q0d= Dinamik (G+Q+E) <qt
Taşıma gücü kapasitesi yeterlidir.
Veysel Nejat Sarıcı
İnşaat Mühendisi
0505 048 94 05
Merhabalar. Df (temel altı derinliği ) nden tam kasıt ne acaba?
Df yapılacak inşaatın toplam (yükseklik cinsinden) kazı miktarıdır. Örneğin temel alt kotunuz -2.00 metrede tabi zemin kotu ise -0.50 de olsun. Burada yapılacak kazı 1.5 metredir, Df kazı miktarını 1.5 metre olarak almak uygun olacaktır.
Merhaba, Sahanın tamamını hafredip temeli oluşturduğumuz yeni kota kurduğumuzda (temelimiz gömülü olmuyorsa) Df oluşan yeni duruma göremi alınmalı yoksa hafredilen kazı yüksekliği olarak mı alınmalı
Temel üst kotu En düşük tabii zemin kotunun üzerinde olamaz. Bu yüzden Temelin gömülü olmaması durumunu anlayamadım.
Hocam zeminin kaya olması durumunda içsel sürtünme ve kohezyon değerlerimiz olmadığından laboratuvar sonuçlarından elde edilen tek eksenli basınç dayanımı değeriyle taşıma gücünü nasıl hesaplayabiliriz.
Tek eksenli ve nokta yük dayanımı ile nasıl bulunur taşıma gücü
kohezyon ve içsel sürtünme açısında neden küçültme yapılıyor. bunun yazılı olduğu bir yer varmı acaba nedenini anlayamadım.
Terzaghi göçme mekanizması bilinmeyen farklı göçme durumlarında kohezyon ve kayma dayanım açısının azaltılmasını güvenli tarafta kalınmasını önermiştir. Linkteki kaynaktan inceleyebilirsiniz.
https://eksiup.com/p/vi35244575cu
Kohezyonsuz zeminlerde kohezyonu nasıl 2i1t/m2 aldınız. kohezyonsuz zeminlerde c:0 kohezyonlu zeminlerde ise kısa dönem parametrelei için fi:0 derece alınmalıdır.
Bu düzeltme (küçültme) sadece yumuşak ve gevşek zeminlerde uygulanıyor. Kaynak: Vahit Kumbasar- ZEMİN MEKANİĞİ PROBLEMLER
TEMELİN BULUNDUĞU KISIM ORTA SIKI KİLLİ KUM BULUNUYOR , BİZ BURADA YEREL KAYMA YENİLMESİ OLACAĞINI DÜŞÜNEREK C VE Φ PARAMETRELERİNDE DÜZELTME YAPMADAN YANİ SORUDA Kİ İLK HALİ İLE KULLANMAMIZ GEREKLİ DEĞİL Mİ ?
Hocam Merhaba,
Çalışırken farkettim bu çözümde kullanılan Taşıma Gücü Katsayıları Vesic formülünde kullanılan katsayılar.
Fakat Şekil Katsayıları Meyerhof tablosundan alınmış.Değişen bir şey yok tabi kapasite yine yeterli :)
İyi çalışmalar.