Hangi meslek mensubu olursanız olun, insani şaşırtan olaylar meydana gelebiliyor. Bu olaylar karşısında ne yapacağınızı bilemeyebiliyorsunuz.

İnşaat mühendisliği disiplini de bu beklenmeyen durumların fazlaca yaşandığı bir disiplin. Bir inşaat mühendisi iseniz bu bahsedeceğim olaya belkide meslek hayatınız boyunca rastlamayacaksınız. Belkide aklınıza bile gelmeyecek bir durum. Bir şantiyede görevlisiniz, betonarme bir yapının donatısını kalıbını kontrol ettiniz, beton dökümüne hazır hale getirdiniz. Sonra projeye uygun beton siparişini verdiniz, beton geldi, döküm işini tamamladınız. Tam oh bitirdim derken bir yer sarsıntısı oluştu. Baktınız kalıpta problem falan yok. Ne yapmanız gerekli?

Önünüzde iki seçenek var. Biri yanlış biri doğru. Önce yanlış seçeneği söyleyeceğim, daha sonra doğru seçeneği nedeniyle birlikte açıklayacağım.

Beton dökümünden sonra, deprem olmuşsa, hemen kalıplara bakıp herhangi bir hasar, eğilme vb. durum olmasa dahi problem yok deyip şantiyeyi terk etmek yanlış seçenektir.
Şimdi doğru seçeneği yazayım. Beton döküldü, deprem oldu. Hiçbir şeye bakmanıza gerek yok. O betonu hemen boşaltmalısınız. Artık o beton işlev görmez. Kalıplarınızı vb temizledikten sonra ileri bir tarihte tekrar sıfırdan beton atmalısınız. Beton yeni döküldüğünde bildiğiniz üzere akıcı bir kıvamdadır. Yer sarsıntısı olduğunda betonda da bir çalkalanma olur, çalkalanma neticesi beton içerisindeki iri malzemeler aşağı doğru iner. Basitçe düşünelim , herhangi bir taneli malzemeyi siz bir kaba sığdıramayınca ne yapıyorsunuz, kabı şöyle ileri geri sola sağa doğru bir sallıyorsunuz ,iriler aşağı çöküyor rahatlıkla sığdırıyorsunuz. Deprem anında da kalıp içerisindeki beton çalkalanmakta iri malzemeler kalıp tabanında toplanmaktadır. Betonu beton yapan homojenlik kaybolmaktadır. Buna segregasyonun bir çeşidi diyebilirsiniz. Artık bu beton sizin istediğiniz dayanım özelliğini sağlamaz.

Beton dökümünden sonra hiçbir şeye bakmadan o betonu ortadan kaldırıp yeniden dökmek zorundasınız. Maliyet olacak tabi. Bunu bir şanssızlık olarak düşüneceksiniz.
Şu soru kafanıza takılabilir, “beton döktükten ne kadar sonraya kadar deprem olduğunda betonu tekrarlamak zorundayım?.” Sorunun cevabi da basit, beton prizini aldıysa ve herhangi bir sarsıntıda çalkalanma kıvamında değilse yani sertleşmiş ise problem yoktur. Bu zaman için bir şey söylemek veya bir saat vermek doğru olmaz. çünkü hava sıcaklığı, kullandığınız katkılar bu süreyi değistirir.

Ahmet ÇELİKKOLLU
Insaat Muhendisi
ESKISEHIR