Bir önceki yazımızda Depremlerin neden gerçekleştiğini ve deprem anında oluşan sismik sarsıntıları işlemiştik. O yazımıza buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. Bina Deprem tasarım Gözetmenliği ise artık hayatımıza geçmiş durumda.
Bu yazımızda depreme karşı; cana ve mala gelecek her türlü zararı minimize etmeyi hedefleyen çabalardan biri olan Deprem Tasarım Gözetmenliğini ele alacağız.
Bina Deprem Tasarım Gözetmenliği Nedir?
2019 yılının 11 Ocak’ında 30652 sayılı Resmi Gazete’de bir tebliğ yayımlandı.
Çevre ve şehircilik Bakanlığı tarafından
Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği Kapsamında Yapılacak Tasarım Gözetimi ve kontrolü Hizmetlerine Dair Tebliğ başlığıyla yayımlanan bu tebliğe göre Yapılacak Tasarım Gözetimi Ve Kontrolü Hizmetlerine Dair Tebliğ kapsamında özel uzmanlık gerektiren konularda tasarımın gözetimi ve kontrolü hizmetinin alınması zorunluluğu hale getirilmiştir.
Yani, binaların deprem etkisi altında tasarımı konusunda esaslarda belirtilen yetkinlikteki inşaat mühendislerine bakanlıkça ‘’Özel Binalar Tasarım Gözetmenliği Belgesi’’ verilecektir.
Bu yasada amaç; özel uzmanlık gerektiren konularda tasarımın gözetimi ve kontrolü hizmetini yerine getireceklerin eğitim koşulları, mesleki yeterlilik ve deneyim konuları ve bunların belgelendirilmesi ile hizmetin yürütülmesine dair usul ve esasları belirlemektir.
Uygulanacak İlke ve Kurallardan Bazıları
- Tasarım gözetimi ve kontrolü hizmeti; Bakanlıktan aldığı tasarım gözetmenliği belgesi ile çalışan ve özel olarak akademik eğitim, proje tasarımı veya proje danışmanlığı işi ile uğraşan inşaat mühendislerince gerçekleştirilir.
- Esaslarda belirtilen işlerde yapı sahibi tarafından tasarım gözetmenlerinden tasarım gözetimi ve kontrolü hizmeti alınması ve ilgili gözetmen raporlarının ve tutanakların bir nüshasının yapı ruhsatı başvurusunda statik projelerle birlikte İdaresine verilmesi zorunludur.
- Statik proje müellifleri, tasarımını üstlendikleri projelerde Esaslar kapsamında tasarım gözetimi ve kontrolü hizmeti alınmadan proje işini sürdüremezler.
- Tasarım gözetimi ve denetimi süreçlerinde yapılan iş ve işlemler yapı denetim uygulamalarına engel teşkil etmez.
Not: Diğer bütün maddelere buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Peki herkes Bina Deprem Tasarım Gözetmeni olabilir mi?
Aslında evet, tek yapmanız gereken gerekli şartları sağlamak.
İşte o şartlardan bazıları;
Tasarım gözetmenliğine kabul şartlarından bazıları
- Kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıldan fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık, gerçeğe aykırı bilirkişilik veya tercümanlık yapma, yalan tanıklık ve yalan yere yemin suçlarından mahkûm olmamak.
- Daha önce kendi isteği dışında tasarım gözetmenliği sicilinden çıkarılmamış olmak.
- Disiplin yönünden meslekten veya memuriyetten çıkarılmamış ya da sanat icrasından veya mesleki faaliyetten sürekli olarak yasaklanmamış olmak.
- Mesleğinde fiilen en az beş yıldan beri çalışıyor olmak.
Not: Diğer bütün maddelere buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Söz konusu yasaya göre aşağıdaki alanlarda, yetkili Tasarım Gözetmenlerinden hizmet alınması zorunlu kılınmıştır.
TGUA-1 : Deprem Yer Hareketi
TGUA-2 : Zemin Davranış Analizleri ve Yapı-Kazık-Zemin Etkileşimi Analizleri
TGUA-3 : Yeni Yapılacak veya Mevcut Binaların Şekil Değiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarımı için Doğrusal Olmayan Bina Taşıyıcı Sistem Analizleri
TGUA-4 : Yüksek Bina Analiz ve Tasarımı
TGUA-5 : Deprem Yalıtımlı Bina Analiz ve Tasarımı
Sonuç
Kısaca özetleyecek olursak, Bina Deprem Tasarım Gözetmenliği; İnşaat mühendisliği kariyerinde en az 5 yıl çalışmış ve resmi gazetede yayımlanan yönetmeliğe göre tüm şartları sağlayıp, Tasarım Gözetmenliği Belgesi almaya hak kazanmış kişilere denir.
Not: Tasarım gözetmenliği belgesi alabilmek için adayın, yeterlilik kriterlerine göre, Komisyon üyelerince yapılacak değerlendirme sonrası “en az altmış (60) puan” alması gerekir.
Daha detaylı incelemek için tıklayın.
Sizin bu konu hakkındaki düşünceleriniz nelerdir ? Bizimle paylaşın.
Mehmet Toprak
ZD sınıfı bir zemine oturan 4 katlı bir yapı için, sırf zeminde sıvılaşma riski olduğu için İlgili Belediyesince TGUA-1 ve TGUA-2 belgeli iki ayrı tasarım gözetmeni istenilmesinin mantığı nedir. İlgili Belediye sıvılaşma riskinin olması durumunda zemin etüdünde ve geoteknik raporda zemin cinsi ZD olarak belirlense dahi, zemini ZF olarak kabul etmektedir. Bu uygulama ne yazık ki yönetmeliğin muğlak kalması nedeni ile yapılmaktadır. Yeni yönetmelik bu ve benzer konularda revize edilmelidir.