Falkirk Wheel: Dünyanın Dönen Tek Gemi Asansörü

Resimde gördüğünüz karmaşık mekanizmaya sahip yapı, aslında sadece bir asansör, ama anlaşılacağı üzere basit bir asansör değil. Çünkü bu asansör çok sayıda yolcunun da içinde bulunduğu gemileri taşıyor. Adını bulunduğu yerleşim alanından alan Falkirk Wheel üstelik çok az enerji ile çalışıyor.

Falkirk Wheel, Birleşik Krallık’taki iki tekne asansöründen biridir; diğeri ise Kuzeybatı İngiltere’deki Cheshire’daki Anderton tekne asansörüdür. Kanalları canlandırma ve koruma amaçlı kitlesel bir hareketin parçası olarak 85.4 milyon sterlinlik Millennium bağlantı projesi için çalışmalar başladı. Falkirk Wheel, İskoçya’daki Forth ve Clyde ve Union Kanallarını yeniden birleştirmek için tasarlandı. Tekerlek, zeki antik Yunan mühendis ve matematikçi Arşimet’in prensiplerine dayanmaktadır.

Falkirk Wheel inşa edilmeden önce Union Canal’dan Forth ve Clyde’a tekneyle gitmek mümkün değildi. Bir teknenin Forth ve Clyde’den Union Kanalı’na giden 24 metre yukarıdaki su kemerine kaldırılması yaklaşık 10 dakika sürüyor. Çark, döndürmek için yalnızca 1,5 kWh enerji kullanır. Bu, 8 ev tipi su ısıtıcısını kaynatmak için gereken miktarla aynıdır.

Tekerleğin 2002 yılında Kraliçe tarafından açılmasından bu yana 5.5 milyondan fazla insan onu ziyaret ederek turizm ve yerel halkın yararına olmuştur.

Falkirk Wheel Nasıl İnşa Edildi?

Falkirk Wheel, 120 yıl dayanacak şekilde tasarlandı. Birkaç ICE üyesi de dahil olmak üzere inşaatta 1000 kişi görev aldı.
İlk zorluklar, zemin daha önce maden ve katran işi olarak kullanıldığı için katran ve cıva kirliliğini içeriyordu.
Alan temizlendikten sonra, mühendisler yapı için derin temeller kazdılar ve destek için ana kayaya yerleştirilmiş 22 metrelik beton kazıklar kullandılar.
Parçalar, Derbyshire’daki dev bir Meccano seti gibi inşa edildi ve monte edildi, sonra sökülüp 35 kamyon yüküyle Falkirk’e taşındı ve ardından tekrar cıvatalanarak yerine vinçle indirildi.
Tekerlek alternatif yönlerde dönerken, değişen yük yapının bazı kısımlarında gerilime neden olabilir. Tekrar tekrar uygulanan yüklerin neden olduğu zayıflama gibi yorgunluğu önlemek için mühendisler bölümleri kaynak yapmak yerine birbirine cıvataladılar.
Falkirk Wheel’i oluşturmak için 1.200 ton çelik kullanıldı. Yapı, 45.000 cıvata deliği ile eşleşen 15.000’den fazla cıvata içerir. Bu cıvataların her biri elle sıkılmıştır.

Falkirk Wheel Nasıl Çalışmaktadır?

Her tekne, Union Kanalı’na giden Roughcastle tüneline girer. Üst gondol, içinde yüzdükleri suyla aşağıdaki havzaya indirilir. Aynı zamanda, diğer gondolda kaldırılan eşit bir ağırlık yükselir.

Her gondol, her bir koldaki açıklığın iç kenarına sabitlenmiş tek bir kavisli raya uyan küçük tekerlekler üzerinde çalışır. Teorik olarak, bu, her zaman yatay kalmalarını sağlamak için yeterli olmalıdır, ancak herhangi bir sürtünme veya ani hareket, gondolun takılmasına veya eğilmesine neden olabilir.

Bunun asla gerçekleşmemesini ve su ve teknelerin tüm döngü boyunca daima mükemmel seviyede kalmasını sağlamak için, bir dizi bağlantılı çark, yedek görevi görür. Her bir uçta, her bir gondolun bir ucunun bağlı olduğu 8 metre çapında iki çark vardır .

Tekerlek, pompalar ve valfler gibi ana bileşenlerin temel bakım rutinleri için her yıl yaklaşık üç hafta süreyle kapatılır. Kapatma sırasında, mühendisler tekerleği derinlemesine inceleyebilir ve yapıyı inceleyebilir ve gerekli iyileştirmeleri yapabilir.