İçindekiler
Kritik Yol Yöntemi
Kritik yol yöntemi nedir? | Bir proje yapıyorsunuz diyelim. Bu projenizin zamanında yapılıp teslim edilmesi hayati önem taşır. Projeniz; son tarihe ulaştırmak için bir programa uymak zorunda olan birçok görevden oluşur. Dolayısıyla projenizin tamamlanabilmesi için bu görevlerin hepsinizin zamanında ve eksiksiz tamamlanması gerekiyor. Kulağa basit geliyor olabilir, ancak işi şematize etmeyip planlamayı, görev dağılımını vs. doğru yapmazsanız yapacağınız iş hızlı bir şekilde kontrolden çıkabilir ve projeniz başlamadan bitebilir.
İşte burada Kritik yol yöntemi devreye girer.
Kritik Yol Yöntemi
Proje yöneticilerinin proje faaliyetlerini planlamak için kullandıkları birçok teknik vardır, böylece her şey olması gerektiği yere gelir ve proje onaylanan zamanda tamamlanmış olur. Kritik yol yöntemi bu tekniklerden biridir.
Eğer faaliyetlerin süreleri kesin olarak bilinmiyorsa proje için belirlenmiş bir teslim zamanında bitirme olasılığını bulmak için Program Değerlendirme ve Gözden Geçirme Tekniği (PERT – Program Evaluation and Review Technique (PERT) yöntemi kullanılabilir.
► PERT 1950lerin sonlarında Polaris füzesinin geliştirilmesinde çalışan danışmanlarca geliştirilmiştir.
Ağ modelleri birçok faaliyet içeren büyük ve karmaşık projeleri çizelgelemek için kullanılabilir.
► Eğer tüm faaliyetlerin süreleri kesin olarak biliniyorsa projenin tümünün bitirilmesi için gerekli süre Kritik Yol Yöntemi (CPM – Critical Path Method ) ile
belirlenebilir.
► CPM ile faaliyetlerin proje toplam süresini uzatmadan ne kadar ertelenebileceğini bulmak için de kullanılabilir.
► 1950lerde DuPont ve Sperry Rand’deki araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir
Kritik Yol Yöntemi Nedir?
Proje yönetimindeki kritik yolu (CPM) bir proje modelleme tekniği olarak düşünün. Bir görevi en az gevşeklikle tamamlamak için en az zamanın ne kadar gerekli olduğunu anladığınız aşamalar dizisidir. Bu nedenle, kritik yol, proje görevlerini tamamlamak için gereken en uzun süredir.
Kritik yol yöntemi ne zaman ve kim tarafından bulunmuştur?
Kritik yol olarak anladığımız şey ilk olarak 1950’lerin sonunda DuPont şirketinden Morgan R. Walker ve Remington Rand’dan James E. Kelley tarafından geliştirildi. Kritik yolun kökleri, DuPont tarafından 1940’lı yılların başlarında bazı uygulamalarda kullanılmıştır ve hatta Manhattan Projesine bile katkısı olmuştur.
O zamandan beri, kritik yol yöntemi inşaat, havacılık, savunma, yazılım, ürün geliştirme, mühendislik, tesis bakımı ve daha pek çok projede kullanılmaktadır. Birbirine bağımlı faaliyet gösteren projeler bundan faydalanabilir. Orijinal kritik yol programı artık kullanılmamakla birlikte, yaklaşım aynı kalmaktadır.
Bugünün kritik yolu proje planlama yazılımlar tarafından otomatik olarak hesaplanır. Bu, tüm yöntemi, çok daha kolay hale getirir.
Kritik Yol Yöntemi | designingbuildings.co.uk
Kritil yol yöntemi avantajları
- ► Proje yönetiminin çeşitli aşamalarında kullanılması yararlıdır.
- ► Matematiksel olarak çok karmaşık değildir.
- ► Ağ gösterimi ile kullanıcıların görsel olarak proje faaliyetleri arasındaki ilişkileri görmelerini sağlar.
- ► Kritik yol ve gevşek zaman analizleri önemli faaliyetlere yakından bakmayı sağlar.
- ► Ağ yapısı gösterimi projelerin belgelenmesi için önemli bir kaynak oluşturur.
- ► Çok çeşitli projelerde ve sektörlerde uygulanabilir.
- ► Sadece süreleri gösteren çizelgeleri değil maliyetleri takip etmek için de yararlıdır.
Kritik Yol Yöntemi | Terimlerin Tanımı
Kritik yol kavramını anlamak için, bu yöntemde kullanılan çeşitli terimleri anlamanız gerekir. Kritik yol, tüm görevler ve süreleri dahil olmak üzere projenizin başlangıcı ve bitişi arasındaki en uzun mesafedir ve bu da size projenin gerçek zamanlamasını net bir şekilde gösterir.
İlgili: İnşaat Proje Yönetiminde Kullanılan Yazılımlar
Kritik yol yöntemindeki bir diğer terim, en erken başlangıç tarihidir(earliest start date). Bu, projenizde bir görevin başlatılabileceği en erken tarihtir. Herhangi bir görevin bu tek göreve bağımlı olup olmadığını bilmeden veya bu görevin başlangıcını etkileyebilecek başka bir kısıtlama bulamadan bunu belirleyemezsiniz. Sonraki terim ise, en erken bitiş tarihidir(earliest finish date). Bu, görevinizin tamamlanabileceği en erken tarihtir.
Diğer bir terim ise son başlangıç tarihi anlamına gelen (latest start date) ne olduğunu bulmanız gerekir. Bu, bir görevi proje çizelgenizi bozmakla tehdit etmeden önce başlayabileceğiniz son dakikadır. Aynı nedenden dolayı en son bitiş tarihinin (latest finish date) ne olduğunu hesaplamanız gerekir. Böylelikle zaman diliminin net bir resmini elde ederek, projeyi son teslim tarihine uyacak şekilde daha iyi planlayabilirsiniz.
Float olarak da bilinen , bir görevi planlanan programı etkilemeden ve projenin son teslim tarihini aşmadan önce ne kadar geciktirebileceğinizi açıklayan bir terimdir. Kritik yol için görevler toplarken, bunların sıfır float olması gerekir. Ancak, görevlerin bir miktar float’ı varsa, kritik olmayan yola giderler, yani bu görev gecikirse bile proje hala zamanında bitebilir.
Çökme süresi(Crash duration), bir görevin planlanabileceği en kısa süreyi tanımlayan bir terimdir. Görevi tamamlamak için gereken süreyi azaltmak için, kaynakların etrafında hareket ederek, görevin sonuna daha fazla şey ekleyerek oraya ulaşabilirsiniz . Bu genellikle kalitenin azalması anlamına gelir, ancak maliyet ve zaman arasındaki ilişkiye dayanır.
Bu terimleri kısa tanımlarla yazacak olursak;
Bunlar;
| Duration | : | Aktivitenin gerçekleştirileceği tahmini süre. |
| Earliest Start Date | : | Bir aktivitenin başlayabileceği en erken tarih. |
| Earliest Finish Date | : | Bir aktivitenin bitirilebileceği en erken tarih. |
| Latest Start Date | : | Bir aktivitenin, proje süresini etkilemeden başlayabileceği en son tarih. |
| Latest Finish Date | : | Bir aktivitenin, proje süresini etkilemeden bitirilebileceği en son tarih. |
| Total Float | : | Bir aktivitenin proje süresini etkilemeden ertelenebileceği süre. Toplam bolluk olarak da ifade edilir. |
| Free Float | : | Bir aktivitenin kendisinden sonraki aktiviteyi etkilemeden, geciktirilebileceği süre. Serbest boşluk olarak da ifade edilir. |
Kritik yol yönteminin bileşenleri | projectmanager.com
Kritik Yol Yöntemi Nasıl Yapılır: Temel Adımlar
Projenizdeki kritik yolu bulma tekniği dört temel aşamaya kadar düşürülebilir.
- Projeyi tamamlamak için gereken tüm görevleri listeleyin. Projenin hiyerarşik bir ayrışması olan bir iş dökümü yapısını kullanabilirsiniz , her teslimata dikkat edin.
- Bu görevlerin her birinin süresine dikkat edin, örneğin her birinin görevi tamamlayıp bir sonrakine geçmesi ne kadar zaman alacaktır. Ek olarak bir görevi bitirmeden bir sonraki göreve başlayamayacağınızı bir yere not edin(Örnek olarak B görevini tamamlamak için bu görevden önce gelen A görevini tamamlamanız gerekir. Aksi bir durum söz konusu olursa hem karışıklık meydana gelir hem de kaynaklarınızı boşa harcayabilirsiniz. )
- Herhangi bir görev bağımlılığı varsa, bunları da toplamak istersiniz. Görev bağımlılığı, bir görevin bitinceye kadar başlatılamadığı zamandır. Bu iyi bir görev yönetiminin kilit öğesidir.
- Projedeki dönüm noktaları nelerdir? Bu ana aşamalardır. Ayrıca, çıktılar nelerdir? Bunların bir listesini oluşturmanız son derece önemlidir.
Kritik yol yöntemini uygulayabilmek için projeyi oluşturan faaliyetlerin listesi gereklidir.
► Tüm faaliyetler bittiğinde proje de biter.
► Her faaliyet için ondan önce bitmesi gereken faaliyetlerin (öncül faaliyetler) listesi verilmelidir.
► Öncelik ilişkilerini içeren Proje Ağı (Proje şeması) hazırlanmalıdır → Bağlantı şeması (AOA) kullanılır
Proje Ağının Çizilmesi
Kritik yol yöntemi | workamajig.com
- Faaliyetler ve öncelik ilişkileri verilmişse proje ağı aşağıdaki kurallara göre çizilebilir:
- Düğüm 1, projenin başlangıcını ifade eder. 1’den çıkan bağlantılar önceliği olmayan faaliyetlerdir.
- Projenin bitişini ifade etmek üzere bir bitiş düğümü ilave edilmelidir.
- Ağdaki düğümler öyle numaralandırılmalıdır ki; herhangi bir faaliyetin bittiğini gösteren düğüm her zaman faaliyetin başladığını gösteren düğümden daha büyük numara ile ifade edilmelidir.
- Bir faaliyet ağda birden fazla bağlantı ile gösterilemez.
- İki düğüm sadece bir bağlantı ile birleştirilebilir.
- 4. ve 5. kurallara uymak için ağa sıfır süreli bir yapay faaliyetler eklenebilir
Bu verileri topladığınızda, planlanan görevlerinizin projenin sonuna ulaşmak için alacağı en uzun yolu ve her bir görevin proje zamanlamasını etkilemeden başlayıp bitirebileceği en erken ve en son yolu hesaplayabilirsiniz.
Kritik yol yönteminin Kullanıldığı alanlar
- Yüzme havuzları, ofis binaları veya otoyollar gibi inşaat projelerinin çizelgelenmesinde
- 400 yataklı bir hastanenin Portland’ dan şehrin dışına taşınması faaliyetinin çizelgelenmesinde
- Uzay uçuşlarında fırlatma faaliyeti için geri sayım ve benzeri prosedürlerin geliştirilmesi
- Yeni bir bilgisayar sisteminin kurulması
- Yeni bir ürünün geliştirilmesi ve pazarlaması
- Bir şirket birleşmesinin tamamlanması
- Bir geminin inşa edilmesi
Kritik yol yöntemiyle cevaplayabileceğiniz sorular
- Projenin tamamlanmasın sağlayan en kısa zaman nedir?
- Her bir faaliyetin başlayabileceği en erken zaman nedir?
- Eğer proje en kısa zamanda tamamlanacaksa her faaliyet en geç ne zamanda bitirilecektir?
- Projenin tamamlanmasında şemada hangi faaliyetler kritiktir (dönüşül)? Kritik faaliyetler tamamen bitirilmelidir yoksa proje geç kalır.
- Projeyi geciktirmeden kritik olmayan faaliyetlere sağlanacak en çok gecikme nedir?
Kaynak ve İleri Okuma
- https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:Fsiu5W1uVj4J:https://web.itu.edu.tr/kabak/dersler/EM302/pdf/YAII_h08_proje_yonetimi.pdf+&cd=9&hl=tr&ct=clnk&gl=us
- http://www.ozyazilim.com/ozgur/marmara/karar/cpm.htm
- http://planlamamuhendisi.com/makaleler/62-kritik-yol-nedir-ne-fayda-saglar-kritik-yol-analizi-nasil-yapilir.html
- https://www.digitatek.com/cpm-kritik-yol-yontemi-nedir-blog
