Süveyş Kanalı ve Dünya İçin Önemi

Doğal oluşmamış ve insan eliyle yapılan bir kanal Süveyş Kanalı, 193 kilometre uzunluğunda, 24 metre derinliğe, 205 metre de genişliğe sahiptir. Yaklaşık 1 haftadır uzunluğu yaklaşık 400 metre olan gemi Evergreen, yaklaşık genişliği 200 metreyi bulmayan bu dar kanalda çapraz bir halde sıkışmış duruyor. Römorklar, halatlar kullanarak ya da doğrudan gemiye temas ederek, yoğun bir çaba ile gemiyi kanalın iki tarafında bulunan kum tepeciklerinden kurtarmaya çalışıyor.

Süveyş Kanalı’nın Mazisi İlk Çağ’a Kadar Gidiyor

Akdeniz’i Kızıldeniz’e bağlama düşüncesi İlk Çağ’da Firavunlar dönemine kadar gitmektedir. Firavun II. Ramses zamanında açılan kanal sonradan kumla doldu ve kullanılamaz hale geldi. Firavunlar döneminde açılan kanalın ana güzergahı Romalılar ve sonrasında İslam hakimiyeti döneminde de çeşitli tarihlerde tamir ettirilerek kullanıldı. Halife Hz. Ömer’in emriyle Mısır valisi Amr bin Âs kanalı tamir ettirdi ve bu kanal 8. yüzyıla kadar kullanıldı.

16. Yüzyılda Portekizliler Hint Okyanusu’na geçerek Baharat Yolu’nu kontrol altına alıp Osmanlı’nın doğudaki topraklarını tehdit etmeye başladılar. Bu tehlike karşısında Sadrazam Sokullu Mehmet Paşa ve Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa Akdeniz’i Kızıldeniz’e bağlayacak bir kanal açma konusunda girişimde bulundular. Fakat bu girişimler çeşitli sebeplerden dolayı başarıya ulaşamadı.

Napolyon, Mısır’ı işgal ettikten sonra burada bir kanal açtırmayı düşündü. Fakat kendisine görev verilen Fransız Mühendis Le Pere, hatalı bir ölçüm yaparak Kızıldeniz’in Akdeniz’den 10 metre daha yüksek olduğunu söyledi. Bu sebeple Napolyon fikrinden vazgeçti.

Süveyş Kanalı’nın inşasına Osmanlı Devleti’nin Mısır Valisi Said Paşa zamanında bir Fransız şirketi tarafından başlandı. Kanal, Mısır valisi İsmail Paşa zamanında 1869 yılında tamamlandı. Süveyş Kanalı’nın açılışına karşı olan İngiltere, 1882’de Mısır’ı işgal ederek Kanal’ın kontrolünü ele geçirdi. Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı sırasında Süveyş Kanalı’nı geri alabilmek amacıyla 1. ve 2. kanal harekâtlarını düzenledi. Fakat bu harekâtlar başarısızlıkla sonuçlandı.

Sina Yarımadası’nın batısında yer alan Kanal, 193,3 kilometre uzunluğunda ve en dar yeri ise 313 metre genişliğindedir. Kanal, Afrika çevresinde dolaşmaya gerek kalmadan Asya ile Avrupa arasında deniz taşımacılığı yapılmasını sağlar. Dünyanın en önemli su yolları arasında yer alır. Eski gemiciler ticarette çok uzun yol ve mesafe kat ettikleri için böyle bir kanal yapma gereksinimi ortaya çıkmıştır. Dünyada kapakları olmayan en uzun kanaldır. Diğer kanallarla karşılaştırıldığında kaza oranı hemen hemen sıfırdır. Gece ve gündüz geçiş yapılabilir. Güney Avrupa ülkeleri ile Basra Körfezi ülkeleri arasındaki deniz ticaretinin canlanması, Süveyş Kanalı’nın dünya ticaretindeki öneminin artmasına olanak sağlayacak bir durumdur.

Kanalın Akdeniz Girişine Paralel Bir Kanal Yapıldı

2015 yılında inşası tamamlanan 72 kilometre uzunluğunda ve 24 metre derinliğindeki paralel bir kanal ile rahatlatılmaya çalışılan Süveyş Kanalı,  iki yönlü ulaşıma ve daha büyük gemilerin geçmesine olanak sağlayabiliyor.

Genişletme ile Süveyş Kanalı’nın toplam uzunluğu 263 kilometreye çıkartılmış oldu. Buna ek olarak alternatif bir kanalla beraber gemilerin bekleme süresi de 11 saatten sadece üç saate düşürülmüştür. 2 metre uzunluğunda ve 24 metre derinliğinde olan yeni kanal, büyük gemilerin daha kolay bir şekilde geçmesine de olanak sağlıyordu. Ancak Süveyş Kanalı’nda karaya oturan Ever Given firmasına ait Evergreen adlı dev yük gemisinin kanalı trafiğe kapatmasının dünya ticaretine haftada 10 milyar dolara kadar zarar verdiği tahmin ediliyor. Gemiyi kurtarma çalışmaları devam ediyor. Başta Avrupa ülkeleri olmak üzere bir çok ülkeye ticari ürünler ulaşmadığı için bir çok sorun yaşanması bekleniyor. Binlerce gemilik bir kuyruk oluşan Süveyş Kanalı’nın ne zaman açılacağını merakla bekliyoruz.

Kaynak / Reference

• Wikipedia