Tacoma Köprüsü Neden Yıkıldı?
1940 yılında Amerika’nın Tacoma şehrinde inşa edilmiş olan Tacoma Narrow Köprüsü açılışından 4 ay rezonansa* girmesi sonucu yıkılmıştır. Tacoma Narrow tamamlandığında dünyanın üçüncü büyük açıklıklı asma köprüsüydü.
1940 yılı şartları ve teknolojisi ile inşa edilen bu köprünün uzunluğu 1524 metreydi. Fakat böylesine devasa bir köprünün ayaklar arası açıklığı 853 metreyken genişliği sadece 11.9 metreydi. Yapımından yaklaşık 4 ay sonra 67 km/s hızla esen rüzgarla rezonansa girdi. Köprünün 140 km/s gibi bir rüzgara dayanması öngörülürken rezonansa giren köprü yıkıldı.
Köprünün inşaası sırasında bir çok hata yapılmıştı, bunları sırayalacak olursak;
- Tabliye genişliği/açıklık oranı çok küçüktü. 11.9/853=1/72 ( Golden Gate-1937 : 1/47 , Boğaziçi Köprüsü-1973 : 1/38 )
- 44 metre yüksekliğindeki boyuna I kesitli kirişler dolu gövde levhalardan oluşturulmuştu.Rüzgara direniyor, geçirmiyordu.
- Boyuna kiriş yüksekliği/açıklık oranı çok küçüktü ; 1/350 ( 1/90 normal sayılır )
Burulma rijitliği çok düşüktü. - Kalıcı yükü çok azdı.
- Projede öngörülen hareketli yük olması gerekenin 1.5 katıydı.
7 Kasım 1940’ta çok ta kuvvetli olmayan biz rüzgarla ( 67 km/s , ki projeye göre 140 km/s hıza dayanıklı olmalıydı ) köprü rezonansa girdi ve 0.5 metre yukarı-aşağı salınım yapmaya başladı. Ardından 0.2 Hz dönme salınımı başladı. Salınım sırasında sol kenar sağ kenara nazaran 8.5 metre aşağıda ve yukarıda yer alıyordu. Düzgün esen rüzgar sonucunda giderek şiddetlenen salınımların frekansı köprü öz frekansı ile çakıştı ve Tacoma Narrow Köprüsü çöktü. Köprü çökme öncesi trafiğe kapatıldığından,körü üzerinde bulunan araçtaki bir köpek dışında can kaybı yaşanmamıştır.
Köprü çökmesi sonucunda aerodinamik araştırılmalara başlandı ve köprü inşaatlarında rüzgar tüneli testi standartlaştırıldı.
Tacoma Köprüsü Yıkılma Anı:
*Rezonans: mühendislikte teknik olarak; “genliğin sonsuza gitmesi” şeklinde açıklanır. Periyodik bir etkinin altında olan sistemde salınımlar olduğunu biliriz. Salınımlar esnasında sistemin normal durumuna göre yaptığı yer değiştirme miktarına genlik denir. Bu salınımlar eğer sistemin doğal frekansına eşit olursa, sistemin genliği sonsuza dek artma eğilimi gösterir; bu olaya rezonans denir.
