TBDY 2018 Deprem Derzi Hesaplaması
Bu yazı ile size TBDY 2018 4.9.3.1-4.9.3.2 maddelerine göre toplam deprem derzi (dilatasyon) hesabını basitçe anlatacağım.
TBDY 2018 Deprem Derzi Hesaplaması aşağıda gösterildiği gibi açıklanmaktadır;
Yapılan örnekte çözüm yarı rijit diyafram şeklinde yapılmıştır. Aslında yönetmelik açıkça ui(x) değerini “Gözönüne alınacak kat yerdeğiştirmeleri, kolon veya perdelerin bağlandığı düğüm noktalarında hesaplanan ui(x) azaltılmış yerdeğiştirmelerinin kat içindeki ortalamaları olacaktır.” olarak açıklar, Ancak bu çözümde ui(x) değerlerinin birbirine yakın olmasından dolayı ui(x) ortalaması yerine, ui(x) maksimum değeriyle hesap yapılarak güvenli tarafta kalınmıştır.
Farklı bir projede ui(x) değerinin kat içinde değerlerin aralıklarının çok fazla olması durumunda ui(x) değerlerinin ortalamasını almak daha akıllıca olur.
Yine yapılan tek tarafından bitişik nizam projede komşu parselde henüz yapı yapılmamış olmasından dolayı, kat döşemelerinin aynı katta olmaması durumu oluşabileceğinden güvenli tarafta kalıp (b) bendine uyularak ;
α= 0.5 (R/I) formülü kullanılmıştır.
Yapı Süneklik Düzeyi Yüksek Betonarme Çerçevelerden oluştuğu için R=8 olarak alınmıştır.
Yapı Konut türü bir yapı olduğundan I = 1 olarak alınmıştır.
Yapı Yüksekliği = 14.75 metredir.
Hesaplar hazırlamış olduğum ekteki excel dosyasında mevcuttur. Siz de kendi örneklerinizi tablo üzerinden deneyebilirsiniz.
Görsel TBDY 2018’den alınmıştır. TBDY 2018’e buradan indirebilirsiniz.
Veysel Nejat Sarıcı
İnşaat Mühendisi
Bilgi için çok teşekkür ederim.
Peki maksimumu kullanmaz isek idecad hesap raporunda her kat için iki Ui değeri veriyor. Bunların ortalamalarını mı alacağız?
Tam olarak formülü anlayamadım. Ui değeri yer değiştirme ise, formül DD=Ui*alfa mıdır? (Excel de Bina yüksekliği de var.) Bilgi için teşekkürler.
Öncelikle sorularınız için teşekkür ederim. İlk sorunuzu cevaplayacak olursam dilatasyon derzi dilatasyonla ayrılmış yapılarda ve bitişik nizam projelerde ortaya çıkar. Bu yüzden dilatasyonu hangi yönde yapacaksanız o yönün ortalamalarını almak daha mantıklı olur. Formül ise Yönetmelikte açıkça belirtiliyor. Yerdeğiştirmelerin karelerinin toplamının karekökü olacaktır. Örnek verecek olursam yer değiştirme 15 mm olsun.
(15^2+15^2)^0.5 = 21.23 mm daha sonra bu değeri a katsayısı ile çarpacağız. a katsayısı ise genellikle yanda inşaa edilen yapı (bitişik nizamlarda) kat seviyeleri aynı olmaz. a= 0.5 (R /I) Tamamı yüksek sünek kolonlardan oluşan konut türü yapımız olduğunu varsayalım. R=8 I=1 buradan a = 0.5 (8/1) = 4 olarak bulunur. Son olarak bu sayıyı göreli ötelememin karelerinin toplamının kareköküyle çarparsam 4*21.23 = 84.92 mm olarak sonucu bulurum. Ancak bu bulduğum yapının iki tarafında bulduğum toplam bırakılacak derz miktarıdır. Yani tek tarafta bırakmam gereken toplam derz miktarı 84.92/2=42.46 mm olarak bulunur.
Ancak yönetmelik diyor ki; 4.9.3.1’e göre ve 4.9.3.2’ye göre elverişsiz olanı seçin (Excelde bu yüzden Yapı Yüksekliği var.) Daha önce deplasmana göre 4.2 cm dilatasyon derzi buldum. Ancak Yapımın Toplam Yüksekliğinin 15 metre olduğunu varsayarsam ilk 6 metre için 3 cm kalan 9 metre için 3 cm derz bırakmam yani toplam 6 cm derz bırakmam gerekiyor. 6cm>4.2cm Dilatasyon derzi 6 cm olarak her iki tarafta da bırakılmalıdır.