Tretuvar Nedir?
Tretuvar; “araç yolu ile yürüyüş yolunu ayırmak veya binayı suya karşı korumak amacıyla bina çevresine yapılan kaldırım, yürüyüş yolu” olarak tanımlanabilir.
Genel olarak yollarda, özellikle de şehir geçişleri gibi hem yaya trafiğinin hem de araç trafiğinin yoğun olduğu bölgelerde yayaların güvenli şekilde hareket edebilmeleri için inşa edilir. Aynı zamanda binaları suya karşı korumak, bina çevresinde yürüyüş alanı oluşturmak için de inşa edilebilmektedir. Tretuvar genel manada kaldırım, yürüyüş yolu olarak adlandırılmaktadır.
Tretuvar Ne Amaçla Kullanılmaktadır?
Karayolu projelerinde, kaplama üst kotu dediğimiz kırmızı kota göre 12-15 cm yükseklikte inşa edilen tretuvarlar, araç yolu ile yürüyüş yolu arasında kot farkı oluşturularak yayaların güvenli ve konforlu hareketlerini sağlamaktadır. Şehir içlerinde, şehir geçişlerinde trafiğin yoğun olduğu alanlarda zorunlu olarak yapılmaktadır.
Binalarda ise; binaları suya karşı korumak, bina çevresinde yürüyüş alanı oluşturmak, binayı doğal zemin ile ayırmak gibi amaçlarla inşa edilmektedir. Herhangi bir genişlik sınırlaması olmamakla birlikte genellikle 1 metre genişliğinde ve 18 cm yüksekliğinde yapılmaktadır.
Tretuvar Nasıl Yapılır?
- Öncelikle tretuvar genişliğine ve eğimine göre, zemin tesviye edilerek sıkıştırılmış ve sağlam bir satıh elde edilir.
- Yol projelerinde yapılacak tretuvarlar için, kot farkını oluşturmak ve dolguyu tutmak için bordür taşı kullanılır. Yüksekliği 30 cm olan prefabrik beton yapı elamanı olan bordür, altına 5-10 cm kalınlığında grobeton atılarak sabitlenir.
- Bordür taşları arasında min. 350 kg/m³ çimento içeren harç kullanılacaktır ve derzlerdeki harç kurumadan dolgu işlemine geçilmeyecektir.
- Stabilize, blokaj, kırmataş, beton, çimento stabilizasyonu vb. malzeme kullanılarak hazırlanan temel üzerine gevşek halde 15 cm, sıkışmış durumda ise 8-12 cm kalınlığında çok ince daneli olmayan, kil silt vb. malzeme içermeyen kum tabakası serilir.
- İleride oturma olmaması için dolgunun sıkışmasına özellikle dikkat edilmelidir. Yapılan dolgu üzerine beton veya projesinde yer alan kaplama malzemesi olarak kilitli parke taşı, granit, karo vb. kaplanır.
Kaplamada büyük parke taşı kullanılırsa derzler, derz kumu gibi ince taneli malzeme ile, küçük parke taşı kullanılırsa bitümlü malzeme veya çimento harcı ile doldurularak kaplamanın stabilizesi sağlanıp oturmalar ve bozulmalar engellenmiş olur. Eğer kaplama malzemesi yerine beton kullanılacak ise, kot dikkate alınarak beton atılır ve yüzeyin düzgünlüğü için perdah yapılarak düzgün bir satıh elde edilir. Son olarak tretuvar yüzeyinde biriken suları tahliye edebilmek için düşük kot tarafına oluk taşlarından kanal yapılır ve olası su birikmelerinin önüne geçilmiş olur.
Günümüzde bina çevrelerine yapılan tretuvarlar genellikle betondan yapılırken yol kenarlarına yapılan tretuvarlar ise dolgu üzerine kilitli parke taşı veya 20×20, 30×30 gibi boyutlarda karo malzeme kaplanarak yapılmaktadır.
Tretuvar yapımında dikkat edilecek en önemli husus; dolgunun yeteri kadar sıkıştırılmasıdır. Günümüzde yapılan imalatlarda en sık rastlanan bozukluk; dolguların yeteri kadar sıkıştırılmaması ve sonuç olarak tretuvarlarda oturma olmasıdır.
Lütfen caddelerdeki tretuvarlara-kaldırımlara araç park ederek engelli kardeşlerimizin hareketlerine engel olmayalım.
Kaynak / Reference
Karayolu Teknik Şartnamesi-Kısım 316 / Beton Kaplama Elemanları
