Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar (RYTEİE 2019)

TBDY 2018‘in 1 Ocak 2019’da yürürlüğe girmesiyle askıya alınan Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar (RYTEİE 2019) 16.02.2019 tarih 30688 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik yapılmasına Dair Yönetmelik” ile güncellendi!

Güncellenen riskli binaların tespitine ilişkin esasları buradan indirebilirsiniz. (PDF Formatı) (21.06.2019 değişikliklerinin işlenmiş hali)

Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar Nedir?

6306 Sayılı Afet Riski Altında Kalan Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında yapı sahipleri sahipleri, kira yardımı, harç muafiyetleri gibi Kanunun getirdiği avantajlardan yararlanarak yapılarını yenilemek istediklerinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca lisanslandırılmış olan kurum/kuruluşlara başvurarak binalarında inceleme yaptırırlar. İşte bu incelemeler 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin Eki olan “Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar” a göre yapılır.

Riskli Binaların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslarda Neler Değişti?

TDY 2007’deki esaslarla bazı noktalarda örtüşen bir yönetmelik olması sebebiyle TDY 2007 yürürlükten kalkmasıyla birlikte yeniden kendi başına bir yönetmelik olarak oluşturulan ve riskli yapıların tespitinde birçok konuyu netleştiren esaslarda dikkat çeken bazı noktaları özetle aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

• Spektral ivme katsayıları TBDY 2018’deki gibi Türkiye Deprem Tehlike Haritaları kullanılarak elde edilecek.
• Zemin parametreleri temel alt kotundan itibaren 30 metre kalınlığındaki bölüm için belirlenecek.
• Zemin sınıfları TBDY 2018′ gibi ZA, ZB,ZC,ZD,ZE,ZF olarak tanımlanmıştır.
• Betonarme binalar az katlı, orta katlı ve yüksek katlı olarak sınıflandırılmıştır. Sınıflandırılan bu yapılara göre yapılacak olan çalışmalar detaylandırılmıştır.
• Önemli bir eksiklik olan Karma Binaların (Alt kat betonarme, üst kat yığma vb.) tespit yöntemleri tanımlanmıştır.
• Güçlendirilmiş binalarla ilgili tespitlerin nasıl yapılacağına yer verilmiştir.
• Kritik kat tanımı değişmiş olup İnceleme Katı adını almış ve az katlı betonarme binalar ile yığma binalarda kat yüksekliği boyunca tüm cepheleri açıkta olan en alt kat İnceleme Katı olarak tanımlanmıştır.
• Betonarme binalarda alınacak minimum karot sayısı 5’ten 6’ya çıkarılmıştır.
• Yığma binalarda çatlak duvar ve harç durumuna göre duvar kalitesi kötü/normal seçilerek duvar malzemesinin kayma ve çekme dayanımları sınıflandırılmıştır.
• Yığma binalarda herhangi bir katta risk sınırı aşılan duvarlarda hesaplanan kesme kuvveti toplamının o kattaki kesme kuvvetine oranı %35’ten fazla ise bina riskli  olarak kabul edilecektir.
• Sıyırma işlemlerinin nasıl yapılacağı, resimlerle örneklendirilmiştir.

Yapılan değişiklikler yalnızca yukarıdakilerle kalmamakla birlikte, söz konusu esasları inceleyebilirsiniz.

Riskli yapıların tespitine ilişkin esaslara göre kafa karıştıran bir noktaya da yeri gelmişken değinelim;

Kentsel Dönüşüm Kanununa göre binam risksiz çıktı! 40 yıllık binam nasıl risksiz? 

Esaslar der ki; Bu Esaslarda verilen yöntemler bina performans değerlendirmesi ve güçlendirmesi amacıyla kullanılamaz. Bu esaslarda verilen yöntemlere göre riskli bulunmayan binaların, depreme dayanıklı tasarım esaslarını sağladığı sonucunu çıkarılamaz. Yani Kentsel Dönüşüm Kanunu kapsamında yaptırdığınız risk tespiti sonucu risksiz çıkarsa; 40 yıllık bina nasıl sağlam çıkar? veya benim binam 50 yıllık ama depreme karşı dayanıklı zamanında dedem iyi yaptırmış demek çok da doğru bir ifade olmayacaktır. Bu esaslar hem riskli binaların tespitinin hızlı bir şekilde olması, hem de sağladığı maddi destekler ile bina sahiplerinin binalarını yenilemesine teşvik olması amacıyladır.

Binanız “riskli” olarak tespit edilirse ne gibi avantajlar elde edersiniz?

Bu esaslara göre yapılan incelemelerde yapıları riskli bulunanlar, yönetmelikçe belirtilen ikamet şartı, fatura tanzimi gibi şartları sağladığı taktirde, hisseleri oranında toplamda 18 ay kira yardımı alırlar. Kiracılar ise yine Bakanlığın istediği belgeleri tanzim ederse 2 kira bedelince, halk arasında “Taşınma Yardımı” olarak bilinen para desteğini alırlar. Ayrıca Belediyelerce talep edilen birçok harçtan, noter harçlarından, tapu harçlarından muafiyet sağlarlar. Harç muafiyetleri konusunda farklı şehirlerde farklı uygulamalar gözlenmekle birlikte genel itibariyle Kanun bu şekilde destekler sağlar.

Son olarak Riskli Binaların Tespitine İlişkin Esasların yenilenmesinde emeği Hocalarımız ve Bakanlık çalışanlarımıza teşekkür ediyoruz.