İnşaat mühendislerine her zaman şunu önermişimdir: Ön yargılardan ve kulaktan dolma bilgilerden uzak durun, kulağınıza hoş gelen her şeyi iyi zannetmeyin.
Bu yazıda bodrumdan kastım, toprak altında olan katlardır, bunu bastan belirteyim.
Bodrumlu bina kulağa hoş geliyor. Peki her halükarda bodrumlu bina yapmak gerekli mi?
Bodrumlu bina yapmak farz değildir. Binanın bodrumlu olup olmayacağına zemin durumu, bina yükseklikliğe ve kullanım şartları karar verir. Yani her bina için kendinizi zorlayıp bodrumlu bina yapmaya çalışmayın.
Konuyu biraz açayım. Bina tasarladığınız zemin de, taşıma gücü yeterli olan zemin 4 metre, 5 metre civarlarında diyelim. Bu durumda temel seviyesini buraya kadar indirmek ve bu alanı da kullanmak için bodrum tasarlamak uygundur.
Yada otopark ,sığınak gibi alanlara ihtiyacım var, bu alanları toprak altında karşılamak üst katlardaki yer kaybını önlemek açısından mantıklı olabilir. Bu durumda da bodrumlu binalar düşünülebilir.
Yada bina çok yüksektir, devrilme güvenliği açısından bodrumlu bina düşünülebilir.
Görüldüğü gibi bodrum yapmanın da bir teknik gerekçesi vardır. Gözü kapalı her binayı bodrumlu yapmak ne ekonomiktir, ne mühendislikle bağdaşır nede daha güvenlidir.
3-4 katli bir yapı tasarlıyorsunuz diyelim. Zemin taşıma gücü de problemsiz. Bu durumda illa bodrum yapacağım diye sınırları zorlamak doğru bir davranış değildir. Bodrumsuz yapar geçersiniz. Problem de yaşamazsınız.
Bodrumlu yapılar özellikle nispeten yüksek binalar da önem arz eder. Burada bir yükseklik vermekte doğru olmaz. Çünkü 6 m cepheye sahip ince uzun bir yapı ile 30 metre cepheye sahip yayvan bir binayı da eşdeğer tutamazsınız. İnce uzun binalarda 25-30 metre yükseklik devrilme güvenliği açısından büyük risk olabilirken yayvan bir binada ayni yükseklik devrilme güvenliği açısından sorun çıkarmayabilir.
Sözün özü binalarda bodrum durumunu da ön yargılar değil, teknik gerekçeler belirler. Her binayı bodrumlu tasarlayarak parayı toprak altına gömecek kadarda zengin bir ülke değiliz. Teknik olarak zorunlu ise bodrum yapalım. Ama mühendislerin sıkıştığında yada cahilliğini örtmek amacıyla kullandığı ve benim de hiç sevmediğim “güvende kalmak için” mantığı ile bodrum yapmayalım.
Ahmet CELIKKOLLU
Insaat Muhendisi
ESKISEHIR
Özellikle deprem bölgelerinde mutlaka bodrum yapılmalıdır. İstisnai bir durum sadece emniyet gerilmesi sorunu olmayan zeminlerde ve sadece küp şeklinde olan, taşıyıcı sistemi de tam simetrik yapılar için olabilir.
İmar yönetmeliğine göre belli boyutlardaki binalarda(+8 Daireli) sığınak yapılması zorunlu kılınmıştır. Sığınaklar da büyük çoğunlukla binaların bodrum katlarında yer alır. Ayrıca bir binada bodrum kat genellikle mimari etüdler bu dogrultudakı kararlar sonucunda tasarlanır. Tasarımcı mühendisin ya hadi bodrum kat yapalım değişiyle (zemin cok zayif olmadigi surece) bodrum kat yapılması nadir görülen bir olaydır..