Deneyin Amacı
DSR Deneyi; bitümün tekerlek izi ve yorulma çatlaklarına karşı gösterdiği direnci ve aynı zamanda orta ve yüksek sıcaklık özelliklerini belirlemek için yapılan bir deneydir.
Numunelerin Hazırlanması Ve DSR Deneyinin Uygulanması
Bağlayıcıların tekerlek izi dayanım parametresini belirlemek için işlem görmemiş veya RTFOT yöntemiyle yaşlandırılan bağlayıcılar kullanılırken, yorulma parametrelerinin belirlenmesinde PAV ile yaşlandırılmış bağlayıcılar kullanılmaktadır.
- Dinamik kayma reometresi deneyinde sabit alt plaka ve hareketli üst plaka arasına bitüm yerleştirilir.
- Hareketli üst plak A noktasından B noktasına sonra A noktasından geçerek C noktasına gitmektedir. Daha sonra da tekrar A noktasına ulaşmaktadır. Buna bir devir denir ve deney 10 devirden oluşur. Bir devirin dönme hızına frekans denir ve deneyin dönme frekansı yaklaşık 10 radyan/saniye’dir (1,59 devir/saniye).
- Hareketli olan üst plaka yaklaşık olarak 1.59 devir/sn ile döner ve ön şartlandırma yapıldıktan sonra 10 devir sonunda standart deney uygulanmış olur.
DSR Deneyi Sonuçları Ve Yorumlamalar
- DSR deneyinde, belirlenen faz açısı (δ) ve kompleks kayma modülü (G*), elastik ve viskoz davranışı belirlemektedir. Faz açısı ve kompleks kayma modülü değerleri bitümün yükleme hızı ve sahip olduğu ısı ile büyük derecede değişmektedir.
- Bitümlü bağlayıcılar viskoelastik özellik gösterdiğinden normal şartlarda faz açısı 0 ile 90° arasında değişmektedir. Faz açısının düşük olması bağlayıcının daha fazla elastik özellik gösterdiğini ifade etmektedir. Faz açısının 0° olması numunenin tamamen elastik davranış gösterdiğini, 90° olması tamamen viskoz davranış gösterdiğini ifade etmektedir.
- Tekerlek izi dayanımı, DSR deneyinden elde edilen faz açısı ve kompleks kayma modülü kullanılarak G*/sinδ değeri ile belirlenir. Bu değer orijinal bitümlerde en az 1 kPa, RTFOT yöntemi ile yaşlandırılmış bitümlerde ise en az 2.2 kPa olmalıdır. Ayrıca G*/sinδ değerini sağlayan yüksek sıcaklık değeri de bitümün yüksek sıcaklık performansını temsil etmektedir.
Bitümlü Bağlayıcı Deneyleri Serisi’nin diğer yazılarına aşağıdaki bağlantılardan ulaşabilirsiniz.
Penetrasyon Deneyi – (Bitümlü Bağlayıcı Deneyleri Serisi – 1)
Yumuşama Noktası Deneyi – (Bitümlü Bağlayıcı Deneyleri Serisi – 2)
Düktilite Deneyi – (Bitümlü Bağlayıcı Deneyleri Serisi – 3)
Parlama Noktası Deneyi – (Bitümlü Bağlayıcı Deneyleri Serisi – 4)
RTFOT (Dönel İnce Film Isıtma Kaybı) Deneyi – (Bitümlü Bağlayıcı Deneyleri Serisi – 5)
Dönel Viskozimetre Deneyi (RV) – (Bitümlü Bağlayıcı Deneyleri Serisi – 6)
BBR Deneyi (Kiriş Eğme Reometresi) – (Bitümlü Bağlayıcı Deneyleri Serisi – 7)
DSR Deneyi – Dinamik Kayma Reometresi – (Bitümlü Bağlayıcı Deneyleri Serisi – 8)
Bu içerik, Zülfü YETKİN tarafından, Sanal Şantiye adına hazırlanmıştır.
