• Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Reklam
  • Mobil Uygulamalarımız
  • Şikayet/İletişim
  • İndirimli Eğitimler
  • Giriş
  • Kaydol
Sanal Şantiye
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Fiyatlar
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Fiyatlar
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
Sanal Şantiye
Anasayfa Kütüphane İnşaat Mühendisliği Geoteknik

Zemin Mekaniği Laboratuvar Deneyleri

Tolga Aydoğaner - Tolga Aydoğaner
15 Şubat 2022
Kategori: Deneyler, Geoteknik
Süre:5 dakika
0
84
PAYLAŞIM
843
OKUNMA
Facebookta PaylaşTwitterda PaylaşWhatsApp'da Paylaş

Zemin mekaniği, zeminlerin yük vb. etkiler altında davranışlarının ve özelliklerinin irdelendiği bir bilim dalıdır. İnşaat mühendisliğinin bu alt bilim dalını diğer bilim dallarından farklı kılan husus ise ampirik(deneysel) bir bilim dalı olmasıdır. Zeminin kıvamı, tane boyu dağılımı, su içeriği, boşluk oranı, kohezyon ve içsel sürtünme açısı gibi bazı değerler ampirik yaklaşımlar (deneyler) sonucu elde edilen parametre örneklerinden bazılarıdır. Örneklerden de görüldüğü gibi deneylerden elde edilen parametrik değerler zeminin tanınmasında önem teşkil etmektedir.

Bizde, bu yazımızda zemini tanımlamak ve sınıflandırmak amaçlı yapılan laboratuvar deneylerinin hangi amaçla yapıldığından ve deney sonucu elde edilen parametrelerin bize ne anlattığından bahsedeceğiz.

İçindekiler

  • 1- Likit Limit ve Plastik Limit Deneyleri
  • 2-Elek Analizi ve Hidrometre Deneyi
  • 3-Permeabilite(Geçirimlilik) Deneyi
        • 1-Sabit Düzeyli Geçirimlilik
        • 2-Düşey(Değişen) Düzeyli Geçirimlilik Deneyi
  • 4-Kompaksiyon Deneyi
  • 5-Konsolidasyon Deneyleri
  • 6-Serbest, Kesme Kutusu ve Üç Eksenli Basınç Deneyleri

1- Likit Limit ve Plastik Limit Deneyleri

Likit limit ve plastik limit deneyleri zeminin içerdiği su muhtevasına bağlı olarak kil, silt gibi ince daneli zeminlerin kıvamını belirlemek amacıyla yapılan deneylerdir. Bu deneylerden elde edilen su muhtevası sonuçları bize zeminin şekil değiştirebilme yeteneği hakkında fikir vermektedir.

Zeminin kıvamı 4’e ayrılmaktadır. Bunlar;

1-Katı

2-Yarı Katı Durum

İlginiziÇekebilir

Jet Grouting ile Zemin İyileştirme Sunumu | PDF

Temel Nedir? | Temel Çeşitleri Nelerdir?

Slump Deneyi (Çökme Deneyi) Nedir? | Nasıl Yapılır?

Tahribatsız Muayene Nedir? | Yöntemleri Nelerdir?

3-Plastik Durum

4-Likid Durum

Likit limit deneylerinin en çok bilinenleri casagrande ve koni batma deneyleridir. Bu deneylerin sonuçları bize zeminin akıcı bir durumdan (likid durum) plastik duruma geçtiği kritik su muhtevası değerini vermektedir.

Plastik limit deneyinin sonucu ise bize zeminin plastik kıvamdayken sahip olduğu en düşük su içeriği değerini vermektedir.

Koni Batma Likit Limit
Koni Batma Likit Limit Deney Grafiği

2-Elek Analizi ve Hidrometre Deneyi

Betonda her nasıl betonu oluşturan malzemenin granülometrisine göre betonun dayanım vb. özellikleri değişiyorsa zeminde de zemini oluşturan malzemenin tane boyu dağılımına göre zemin farklı davranışlar gösterebilmektedir. Bundan dolayıdır ki zemini daha iyi tanıyabilmek adına Elek analizi ve Hidrometre deneyleri vasıtasıyla zeminin tane dağılım analizi yapılabilmektedir. Bu deneyin sonuçları bize zeminin yüzde kaçının kil, silt, kum ve çakıl olduğu bilgisini vermektedir.

Bu iki deney birbirlerinin tamamlayıcısı niteliğinde olup 0.063 mm elekten geçen zemin hidrometre deneyi sayesinde sınıflandırılırken eleğin üstünde kalan malzeme ise elek analizi yöntemiyle sınıflandırılmaktadır.

 

3-Permeabilite(Geçirimlilik) Deneyi

Zemin boşluklu bir yapıya sahip olmasından ötürü suyun akışına izin veren bir yapıya sahiptir. Zemin mekaniği problemlerinde de su akımları ile bir çok durumda karşılaşılmaktadır. Bu su akımlarının debisini veyahut miktarlarını belirleyebilmek adına yapılan deneylere de geçirimlilik deneyleri denilmektedir.

Geçirimlilik deneylerinden elde edilen parametrelerin asıl amacı suyun zemin içindeki hareketini veren bağıntıları elde etmektir. Bu bağıntılar bize;

  • Zeminin geçici akım şartlarındaki davranışını
  • Zeminin akım anında duraylılığını
  • Zeminin akım bölgesini
  • Zeminin sızıntı miktarı hakkında fikir vermektedir.

Laboratuvar ortamında zeminin geçirimliliği 2 şekilde elde edilmektedir. Bunlar;

1-Sabit Düzeyli Geçirimlilik

Çakıl ve kum gibi kalın taneli geçirimliliği yüksek olan zeminlerde sabit düzeyli deney düzeneği kullanılarak geçirimlilik katsayısı bulunmaktadır.

2-Düşey(Değişen) Düzeyli Geçirimlilik Deneyi

Kil ve silt gibi ince taneli geçirimliliği düşük olan zeminlerde ise düşey düzeyli deney düzeneği kullanılarak geçirimlilik katsayısı elde edilmektedir.

 

4-Kompaksiyon Deneyi

Zemin yapısı, doğası gereği boşluklu bir yapıya sahiptir. Zeminin boşluklu bir yapıya sahip olması ona basınç etkisinde sıkıştırılabilir madde olması özelliği katmaktadır. Bundan dolayı zemin yapımızın üstüne yapılan konut vb. yapılardan kaynaklı olarak zeminlerimizde oturma gibi problemler meydana gelebilmektedir.

Mühendislerin asli görevi olan sorun çözme ilkesi kapsamında problem meydana gelmeden çözebilmek adına zeminlerin üzerine yapı yapılmadan önce çeşitli yöntemler uygulanarak zemin yapımız sıkıştırılmaya çalışılmaktadır. Sıkıştırma yaparken dikkat edilmesi gereken en önemli husus ise maximum sıkıştırmayı yapabilmektir.

Kompaksiyon deneyinin amacı da zeminin hangi su muhtevası aralığında maximum sıkıştırmayı yapabileceğini bulmaktır. Başka bir deyişle kritik su muhtevası değerinde birim hacme sığabilecek maximum zemin ağırlığını (birim hacim ağırlığını) bulmaktır.

NOT: Zeminler içeriğindeki su miktarı arttıkça birim hacim ağırlığı dolayısıyla sıkışma miktarı belli bir noktaya kadar artmaktadır. Belli bir yerden sonra içeriğindeki su miktarı artmasına rağmen zemin birim hacim ağırlığı dolayısıyla sıkışma miktarı azalmaktadır. Buradaki amaç birim hacim ağırlığının yani sıkışma miktarının en çok olduğu su muhtevası değerini bulmaktır. Aşağıda bunla ilgili örnek bir grafik gösterilmektedir.

Zemin Mekaniği Laboratuvar Deneyleri
Kompaksiyon Grafik Örneği

Zemine Kompaksiyon Uygulamanın Avantajları Şunlardır :

  • Zemin yapısının mukavemeti artar
  • Zemin yapısının taşıma gücü artar
  • Zemin hacim değişimi engellendiğinden ötürü oturma problemleri azalır.
  • Zeminin permeabilitesi (geçirgenliği) azalır.

 

5-Konsolidasyon Deneyleri

Zeminler çeşitli boyuttaki tanelerden meydana gelen, boşluklu bir yapıya sahiptir. Bundan ötürü zeminin üstüne yapı yapılması vb. nedenlerden dolayı basınca maruz kaldığında taneler arası boşlukların azalması sonucu yapıda oturma vb. problemler meydana gelebilmektedir. Bu problemlerin yaşanmaması için yapı yapılmadan önce zeminde meydana gelebilecek olası oturma miktarlarının bilinmesi gerekmektedir.

Konsolidasyon deneyinin amacı da oturma vb. hesapların yapılmasında kullanılan sıkışma indisi, hacimsel sıkışma katsayısı, ön konsolidasyon basıncı ve OCR (Aşırı Konsolidasyon Oranı) gibi parametrelerin bulunmasıdır.

NOT: Konsolidasyon deneyi yapılırken önce artan sonra aynı şekilde azalan şekilde (Örn: 1 -2 – 4 – 8 – 4- 2 -1) yük yüklemeleri sonucu zeminde oluşan boşluk miktarları belirlenmektedir. Yüklemelerden kaynaklı oluşan basınç ve boşluk oranı grafiği çizilerek gerekli parametreler grafik üstünden bulunmaktadır. Aşağıdaki resimde bir konsolidasyon grafiği örneği görülmektedir.

 

Zemin Mekaniği Laboratuvar Deneyleri
Konsolidasyon Grafik Örneği

6-Serbest, Kesme Kutusu ve Üç Eksenli Basınç Deneyleri

Zeminlerin yüklemeye maruz kalmaları sonucu zemin yapısında kayma gerilmeleri meydana gelmektedir. Oluşan  kayma gerilmeleri, kayma direncinden fazla olması durumunda zemin yapısında kayma deformasyonları meydana gelmekte ve zemin kaymaktadır. Bu durumun engellenebilmesi adına zemin yapısının direnebileceği en büyük kayma gerilmesi değeri bilinmesi gerekmektedir.

Bu amaçla serbest basınç, kesme kutusu ve üç eksenli basınç deneyleri gibi zeminin kayma mukavemetini (direncini) veren deneyler yapılmaktadır. Örneğin üç eksenli basınç deneyi sonucu bulunan zemin içsel sürtünme açısı ve kohezyon parametreleri sayesinde zeminin kayma direnci hesaplanabilmektedir.

Zemin Mekaniği Laboratuvar Deneyleri
üç eksenli basınç deney grafiği

 

 

NOT: Kullanılan grafik resimleri kendi tarafımdan oluşturulmuştur. Lütfen izinsiz kullanmayınız.

 

KAYNAKÇA

1-https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/384371

2-Zemin Mekaniği Laboratuvar Deneyleri Ders Notları  Doç. Dr. Devrim ALKAYA

3-https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/87985/mod_resource/content/0/Hafta-7.pdf

4-Prof.Dr. Bayram Ali Uzuner Temel Zemin Mekaniği Kitabı

5-Zemin Mekaniği Laboratuvar Deneyleri Cilt 1 ( Prof. Dr. Mehmet Orhan- Doç. Dr Mustafa Özer- Doç. Dr Nihat Işık)

6-TS ( TÜRK STANDARTLARI ) EN ISO 17892-4

 

Zemin Mekaniği Laboratuvar Deneyleri

Etiketler: Geoteknikgeoteknik mühendisiZemin Laboratuvarzemin mekaniği
Paylaş34Tweet21Gönder
Önceki İçerik

Hacettepe Üniversitesi Yapı Topluluğu Spotlight 22’ Organizasyonu 22-23 Şubatta!

Sonraki İçerik

İş Güvenliği Uzmanı, İş Güvenliği Yöneticisi Değildir!

Tolga Aydoğaner

Tolga Aydoğaner

Gazi Üniversitesi  İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğrencisi

Sonraki İçerik
İş Güvenliği Uzmanı, İş Güvenliği Yöneticisi Değildir!

İş Güvenliği Uzmanı, İş Güvenliği Yöneticisi Değildir!

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Güncel Fiyatlar

  • Fiyatlar

2023 Güncel Demir Fiyatları – Donatı Çeliği Fiyatları

2023 Çimento Fiyatları – Güncel Çimento Fiyatları

2023 Birim Fiyatları – Tüm Bakanlıklar | Güncel Listeler

2023 Yılı Birim Fiyatları – Çevre, Şehircilik Ve İklim Değişikliği Bakanlığı

2023 Güncel Gazbeton Fiyatları – Güncel Ytong Fiyatları | 1 Palet Ytong Fiyatı – 1 Palet Gazbeton Fiyatı

2022 Birim Fiyatları – 2022/2 Birim Fiyatları | Tüm Bakanlıklar | Güncel Listeler

Popüler İçerikler

  • Hazır Beton Fiyatları 2023 - İllere Göre Güncel Fiyatlar

    Hazır Beton Fiyatları 2023 – İllere Göre Güncel Fiyatlar

    18596 paylaşım
    Paylaş 7438 Tweet 4649
  • 2023 Çimento Fiyatları – Güncel Çimento Fiyatları

    5821 paylaşım
    Paylaş 2328 Tweet 1455
  • 2023 AutoCAD Komutları ve Detaylı Olarak Tanımları

    7080 paylaşım
    Paylaş 2831 Tweet 1770
  • 2022 Birim Fiyatları – 2022/2 Birim Fiyatları | Tüm Bakanlıklar | Güncel Listeler

    3334 paylaşım
    Paylaş 1334 Tweet 834
  • 2023 Güncel Demir Fiyatları – Donatı Çeliği Fiyatları

    7970 paylaşım
    Paylaş 3185 Tweet 1991

Önemli İçerikler

İnşaat Mühendisliği Staj Defteri Örnekleri – 2022

Mühendislik Öğrencileri Laptop Alırken Nelere Dikkat Etmeli? | Tavsiye ve Öneriler

Kimler Şantiye Şefi Olabilir? – 2022

İnşaat Terimleri Sözlüğü | PDF Dökümanı | 2022

İnşaat Mühendisleri ve Mimarlar için En İyi Online Eğitimler

Son Yorumlar

  • Kamuda Çalışan Mühendis, Mimar ve Şehir Plancılarının Dilekçesinde İmza Sayısı 15.000’i Aştı! için Slm
  • Yıkım Müteahhitliği Nedir? Nasıl Olunur? Y1, Y2, Y3 Yetki Grupları için emir TOPAL
  • Kimler Şantiye Şefi Olabilir? – 2023 için Slmn
  • Kimler Şantiye Şefi Olabilir? – 2023 için Slmn
  • Kimler Şantiye Şefi Olabilir? – 2023 için Slmn

Sponsorlu İçerik



İnşaat Sektörünün Bilgi Kaynağı
Tavsiyeler
-Aykut ÖZDEMİR

Bizi Takip Edin

Sorular

  • tedaş 2022 birim fiyat
  • Donati Plani yapan var mi (DIN EN 1992-1-1:2011-01 veya DIN EN 1992-1-1/NA:2011-01)
  • Şantiye başlama
  • kapalı otopark yapım
  • şerh irtifak hakkı bedeli tedaş lehine

Abone ol

Sanal Şantiyeye abone olmak ve e-posta ile bildirimler almak için e-posta adresinizi girin.

Diğer 14.710 aboneye katılın

Yasal Uyarı

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Madde Ek-4 “…hak sahiplerinin başvuruları üzerine ihlâle konu eserler içerikten çıkarılır. Bunun için hakları haleldar olan gerçek veya tüzel kişi öncelikle bilgi içerik sağlayıcısına başvurarak üç gün içinde ihlâlin durdurulmasını ister.” hükmü uyarınca telif hakkı ihlali olduğunu düşündüğünüz yazı/resim/video vb. içerikleri bize bildirmeniz durumunda 3 gün içinde gerekli işlem yapılarak ilgili içerik kaldırılacaktır.

  • Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Yazarlık
  • Kullanım Koşulları
  • Gizlilik Politikası
  • Reklam
  • Şikayet/İletişim
  • Site Haritası

©2009-2022 Sanal Şantiye

Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Fiyatlar
    • Konu Dışı
    • Teknoloji
    • Sponsorlu İçerik
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Yapı Malzemeleri
      • Ulaştırma
      • Mekanik
      • Hidrolik
      • Geoteknik
      • Yapı İşletmesi
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Deprem
    • İnşaat Programları
    • Kişisel Gelişim
    • Kitaplar
    • Staj
    • Makaleler
    • Şantiye
  • Kanun & Yönetmelikler
  • Testler
  • Video
  • Soru Cevap
  • Online Eğitimler
  • Ekibe Katıl
  • Hakkımızda
  • Şikayet/İletişim
  • Giriş
  • Kaydol

©2009-2022 Sanal Şantiye

Hoşgeldin!

Hesabınıza giriş yapın

Şifremi Unuttum Kaydol

Yeni Hesap Oluştur

Kayıt olmak için formu doldurun

Tüm alanlar zorunludur Giriş

Şifrenizi geri alın

Şifrenizi yenilemek için e-posta adresinizi veya kullanıcı adınızı girin

Giriş
Bu web sitesi çerezleri kullanır. Bu web sitesini kullanmaya devam ederek, çerezlerin kullanılmasına izin vermiş olursunuz. Gizlilik politikamızı inceleyin.