Sathi Kaplama Nedir? | Sathi Kaplama Nasıl Yapılır?

Sathi Kaplama Nedir?

Sathi kaplama, yapım aşamaları olarak bakıldığında bağlayıcıların ve agreganın art arda serilmesidir. Asfalt emülsiyonları, asfalt distribütörü yardımı ile püskürtülür, ardından mıcır (kırma taş) serilir ve silindirlenir. Ülkemizde yolların yaklaşık %75-80’i sathi kaplamadır. Ülkemizde ve birçok ülkede yaygın olarak kullanılan bu tip kaplamalar, tek katlı ve çok katlı olmak üzere ikiye ayrılır.

Bu tip kaplamalar; granüler temel üzerine plentmiks temel(pmt) ve mevcut kaplama üzerine uygulanabilir.

Sathi Kaplamanın Avantajları

• Yapımı hızlıdır. Yol kısa sürede trafiğe açılır.
• İlk yatırım maliyeti düşüktür, bundan dolayı sathi kaplamalar, altyapısı tam oluşmamış (elektrik, su, doğalgaz internet) bölgelerde, ilerleyen zamanlarda bir şekilde tahrik olacağı bölgelerde sıkça tercih edilir.
• Kademeli inşaata olanak sağlar.
• Sürtünme yüzeyi fazla olduğundan fren mesafesi kısadır, özelikle kış şartlarında büyük avantaj sağlar.
• Sürtünmeli yüzeyinden dolayı kaymaya karşı dirençlidir ve trafiğin emniyetli güvenli seyretmesini sağlar.
• Yol yüzeyindeki tozu toprağı keser.
• Yüzey suyunun temel malzemesine inmesini engeller.

Sathi Kaplamanın Dezavantajları

• Çabuk bozulurlar ve dayanıksızdırlar.
• Bakım onarım maliyetleri yüksektir.
• Pürüzlü (sürtünmeli yüzeyden dolayı) konforsuzdur ve taşıt yürütme maliyetleri yüksektir.
• Sathi kaplamaların taşıma gücü düşüktür, bundan dolayı ağır vasıtaların ve trafiğin yoğun olduğu bölgeler için uygun değildir.

Çok Katlı Sathi Kaplamanın Avantajları

• Arka arkaya serilen asfalt emülsiyonları, mıcır ile daha iyi aderans sağlar.
• Kaplamanın kalitesi ve dayanıklılığı olumlu yönde etkilenir.
• İkinci ve daha sonraki katlarda agreganın çapı küçüleceğinden dolayı boşluklar daha düzgün dolarak daha düzgün ve kaliteli yüzey elde edilir.
• Çok katlı sathi kaplamalarda boşluklar daha iyi dolduğundan daha geçirimsiz bir yüzey elde edilir.

Sathi Kaplamanın Yapım Aşamaları

1. Temel malzemesi (granüler temel, plentmiks temel(pmt)) şartnameye uygun şekilde uygulanır.
2. Sathi kaplama yapılacak yolun, yol üzerindeki hareketli ve gevşek malzemeler olmasına müsaade edilmemeli ve yüz, toz, kil bitki ve moloz gibi atıklardan temizlenmelidir.
3. Yapılan temel malzeme üzerine asfalt emülsiyonları uygulanır. Astar malzemesi m²’ye 0.5 – 2 litre olacak şekilde şartname ve koşullara uygun şekilde uygulanır. Astarlama bittikten sonra asgari 24 saat, azami 48 saat beklenmesi gerekmektedir.
4. Astarlama işlemi tamamlandıktan sonra bitüm  malzemesi distribütör yardımı ile püskürtülür. Eğer distribütörün erişemediği yerler var ise muhakkak el distribütörü ile uygulama yapılmalıdır.
5. Bitümleme işlemi tamamlandıktan hemen sonra mıcır(kırma taş), agrega sericisi vasıtasıyla serilmelidir. Hemen bu işlemin  ardından silindiraj işlemi yapılmalıdır.
6. Tüm bu işlemlerin ardından yol kenarlarına gerekli levhalar bırakılmalı ve yol trafiğe açılmalıdır. 15-20 gün kadar taşıt trafiğine açık kaldıktan sonra süpürge yardımı ile gevşek ve fazla mıcırlar yoldan uzaklaştırılmalıdır.

Sathi Kaplamada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

• Mıcır, toz, kir ve nem, ortamdan uzaklaştırılmalıdır.
• Eğer mıcır yol kenarında depolanacaksa, yer nemsiz ve temiz olmalıdır.
• Mıcır silindirajında lastik tekerlekli silindir kullanılmalıdır. Çelik bandajlı silindir kullanılır ise mıcır zarar görür ve yoldan yeterli verim alınmaz.
• Sathi kaplamalar yağışsız günlerde yapılmalıdır. Hava sıcaklığı 15-45°C arasında olmalıdır. Gün içinde hava sıcaklığı 5°C altına düşecek ise sathi kaplama yapılmamalıdır.
• Sathi kaplama yollar yapılırken ve yapımı tamamlandıktan sonra gerekli trafik levhaları bırakılmalıdır.
• Yapımı tamamlandıktan sonra yüzeyde kalan gevşek mıcırlar kısa sürede temizlenmelidir yoksa maddi kayıplara yol açabilir

Sathi Kaplama İçin Kullanılan Ekipmanlar

• Asfalt distribütörü
• Agrega sericiler(damtırak)
• Süpürgeler
• Roleytanklar
• Silindirler
• El süpürgeleri, el distribütörü kürek gibi ufak araç gereçler

Kaynaklar / References

• Karayolları Teknik Şartnamesi

• Elazığ İl Özel İdaresi Fotoğraf Galerisi