• Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Reklam
  • Mobil Uygulamalarımız
  • Şikayet/İletişim
  • Giriş
  • Kaydol
Sanal Şantiye
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Fiyatlar
    • 2025 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Güncel Hazır Beton Fiyatları
    • Çimento Fiyatları
    • Gazbeton Fiyatları
    • 2024 Birim Fiyatları | Tüm Bakanlıklar
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Fiyatlar
    • 2025 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Güncel Hazır Beton Fiyatları
    • Çimento Fiyatları
    • Gazbeton Fiyatları
    • 2024 Birim Fiyatları | Tüm Bakanlıklar
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
Sanal Şantiye
Anasayfa Kütüphane İnşaat Mühendisliği Geoteknik

Tarihi Yapıların Temel Sistemlerinin Güçlendirilmesi Üzerine Bir İnceleme

İnş.Müh.Fatma Aydemir - İnş.Müh.Fatma Aydemir
14 Mart 2022
Kategori: Geoteknik
0

Tarihi yapıların temel sistemlerinin güçlendirilmesi yapının diğer elemanlarının güçlendirilmesi kadar önemli, hatta çoğu zaman daha önemlidir, çünkü temeller bir yapının en önemli anatomik yapısıdır. Tarihi yapılar pek çok sebepten ötürü deformasyona uğrar. Bu yazıda, deformasyon sebepleri ve çözümleri üzerine eğileceğiz.

Tarihi Yapıların Zeminlerinde Meydana Gelen Deformasyonlar Üzerine Bir İnceleme

Zaman içinde pek çok nedenden dolayı meydana gelen oturma ve taşıma gücü sorunları ile  yüzleşen ve kültürel miras özelliği taşıyan yapılar, tüm insanlık için büyük önem taşımaktadır. Bu yüzden bu yapılarda gerek oluşmuş deformasyonlar gerekse yeniden çeşitli amaçlar için kullanıma açılmaları sebebiyle onarımlarının gerekliliği ortaya çıkmaktadır.

Onarımlar planlanmadan önce gerekli hasar boyutları ve sebepleri tespit edilmeli, malzeme ve zemin etütleri, yapısal etütler özenli bir şekilde yapılmalıdır. Tarihi dokuya en az düzeyde zarar verecek şekilde çözümler geliştirilmelidir. Yapı üzerinde gerçekleştirilen işlemler dönüştürülebilir ve geri alınabilir şekilde olmalıdır.

Tarihi yapıların en önemli anatomik yapısı olan temelller olabildiğince korunmalıdır. Yapım tekniği ve malzemesi ve çeşitleriyle, temeller coğrafyaya ait motifler barındırır. Bu anlamda tarihi yapıların temel sistemleri, yapının diğer elemanları kadar önemlidir ve özgünlüğü mümkün olduğu kadar korunmalıdır.

Taşıma gücünün yeterli olduğu hallerde temeller onarılmalı, bozulan veya çürümüş elemanlar aslına uygun olarak yenilenmelidir. Zeminin kapasitesi yeterli değilse modern yöntemlere başvurarak zemin ve temel üzerinde gerekli iyileştirmeler yapılmalıdır.

Temel bölgesi çalışma alanı en kısıtlı olan kısımdır. Bu yüzden temelin boyutlarının değiştirilmesi veya kazıklı sistemlerle desteklenmesi önerilse de uygulanması zor olabilir. Bu gibi durumlarda zemin iyileştirme yöntemleri ile taşıma gücünü yükseltmek hem uygulaması kolay hem de yapıya müdahale gerektirmediğinden dolayı seçilen işlemlerdir.

Tarihi Yapıların Temel Sistemlerine Suyun Etkisi

Temel seviyesine sızan sular yapı temeli açısından en büyük problemlerden biridir. Bu yüzden temel sistemi olabildiğince sudan uzak tutulmalıdır. Temel çevresine yapılan galeriler, bazı tarihi yapılarda suyun etkilerinden korumak amacıyla etkili bir çözümdür. Galeriler temellerin havalanmasına ve kuru kalmasına yardım ederken, öte yandan  duvar kılcallarında yükseklen kapiler suyun da önüne geçmektedir.

Suyun etkisi depremle birlikte daha yıkıcı bir hale gelmektedir; yer yer temiz silt ve kum katmanlarında meydana gelen sıvılaşma problemi yapının yüklerini taşıyan zeminin gücünü tümüyle yitirmesine ve sıvı gibi davranmasına neden olmaktadır. Bu sorunu çözmek için, zemin boşluklarında su için drenaj fırsatı sağlanırsa, deprem sırasında oluşabilecek aşırı boşluk suyu basınçları azaltılmış ve olası sıvılaşmanın da önüne geçilmiş olunacak.

Videoda 1906 San Francisco depremi sonrası meydana gelen sıvılaşma durumu basit bir şekilde simüle edilmiştir.

Pisa Kulesi geoteknik problemlerden etkilenen dünya üzerindeki en belirgin yapıdır.

Pisa Kulesi

İnşa edilirken pek çok kez ara verilip ardından devam edilen kule, zemine ilgili problemlerle karşılaşmış ve eğilmeye başlamıştır. Kule ilgili birçok araştırma mevcuttur. Kule, 2 m’lik organik toprak, 7 m killi ve kumlu silt tabakasından sonra, 38 m’ye kadar çeşitli özelliklere sahip sıkı kum ve kil tabakası üzerine oturmaktadır.

Yüksek oturma potansiyeline sahip en üst tabaka kilden oluşmaktadır. Kule temelleri zeminin 3 m altında, deniz seviyesinde ve kuzey yöndeki yeraltı su seviyesi güney yönündekinden daha yüksektir. Kule temel üzerinde 19.5 m yüksekliğe sahiptir. Eğilmenin başladığı kat  olan 4. kattır. Kulenin düşeyden 3 derece saptığı yıllar 1173-1370 yılları arasındadır.

Kule inşaatının bittikten sonra eğilme devam etmiştir. Eğilme hızı 1945 yılında 3 “/yıl iken 1990 yılında iki katına yükseldiği hesaplanmıştır. 2000’li yıllarda temel taban basıncı güney uçta tehlikeli boyutlara ulaşarak kule eğimi 5.5 dereceye yaklaşmıştır, kuzey uçta ise yaklaşık olarak 0 değerine ulaşmıştır. Bu durum iki tehlikeli sonuca neden olabilir; kule devrilebilir ve zemin göçmesi riski de artabilir.

Çözüm olarak kulenin temelinin altından kuzey yönünden 30 derece eğimle sondaj kuyuları açılarak, çok yavaş bir şekilde zemin çıkarılması ve kulenin çelik kablolar ve kurşun ağırlıklarla gereken eğime ulaşana dek tutulmasına karar verilmiştir. Bu işlem esnasında gözlemlenmesi gereken önemli bir unsur yeraltı suyu seviyesidir.

Kulenin eğimi güvenli seviye olan 5 derecenin altına indirilene kadar çok yavaş bir şekilde hareket edilmesi planlanmıştır. Kule bugün 3.97 derece eğime sahiptir.

Tarihi Yapıların Temel Sistemlerinin Güçlendirilmesi Üzerine Bir İnceleme
Temel Sistemi Güçlendirilen Pisa Kulesi

Ferhat Paşa Camii

Osmanlı döneminde yapılan pek çok yapı çeşitli sebeplerle hasar almış, tahrip edilmiş veya tümüyle göçmüştür. Bunlardan biri de  Bosna Hersek’te 1993 savaşında tahrip olan, Banja Luka şehrinin en önemli yapısı olan Ferhat Paşa Camii’dir.

İsmi bilinmeyen ancak Mimar Sinan’ın öğrencisi tarafından 16.yy’da inşa edilmiş olduğu tahmin edilen yapı, aktif deprem hattında yer aldığından dolayı deprem etkisiyle tahrip olmuştur. 1993 yılında iç savaş sebebiyle yapı tümüyle patlayıcılarla yıkılmıştır, sadece temeller kalmıştır.

Yapının temellerinin tümüyle ortaya çıkarmak için 2001 yılında onarım çalışması yapılmıştır. Düzgün şekilli sömellerden meydana gelen temellerin  9 m’lik ahşap kazıkların üzerinde oturduğu tespit edilmiştir. Güçlendirme projesi hazırlanırken iki konu üzerinde durulmuştur; birincisi Bosna Hersek’in en güçlü sismik bölgesinde olması sebebiyle deprem etkisi, ikincisi ise caminin aslına uygun şekilde yeniden inşa edilmesi.

Araştırmalar sonucunda deprem bölgesinde yer alan yapının temel derinliğinin yeterli olmadığı gözlemlenmiştir. Çözüm olarak yapının temellerini güçlendirmek için taş temeller 20 cm çapında mikro kazıklarla desteklenmiş ve bu şekilde meşe kazıkları da kapsayacak şekilde mevcut tarihi temeller aslına uygun olarak korunmasına özen gösterilmiştir.

Kaynak / Reference

  • https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1161185

Sanal Şantiye sitesinden daha fazla şey keşfedin

Subscribe to get the latest posts sent to your email.

Etiketler: ferhat paşa camiitarihi yapılartemel güçlendirmesi
Paylaş24Tweet15Gönder
İnş.Müh.Fatma Aydemir

İnş.Müh.Fatma Aydemir

İnşaat Mühendisi

İlgili İçerik

Radye Temel Nedir? Nasıl Uygulanır?

- Uğur Gener
Radye Temel Nedir? Nasıl Uygulanır?

Radye temel veya radye jeneral temel kelime anlamı itibariyle “bir yapıyı yer sularının çalışmasına karşı koruyan kaplama" anlamına gelmektedir. Yapı...

Devamını okuDetails

Zeminde Meydana Gelen Farklı Oturmalar ve Önemi

- İnş.Müh. Fatih Taner Vural
Zeminde Meydana Gelen Farklı Oturmalar ve Önemi

Yıllar önce Ankara Gazi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümünde okurken Temel Mühendisliği Dersinde merhum hocamız Dr. Ünsal Soygür şöyle demişti: "Eski...

Devamını okuDetails

Radye Temellerde Zemin Gerilmesi Ve Kesit Tesirleri Kontrolü

- İnş.Müh.Ahmet Çelikkollu
Radye Temellerde Zemin Gerilmesi Ve Kesit Tesirleri Kontrolü

Radye temel yaygın bir yüzeysel temel türüdür. Zemin taşıma gücünün bina yüküne göre nispeten düşük olduğu yerlerde, oturma/farklı oturma problemi...

Devamını okuDetails

Strut Nedir? | Tasarım Esasları | İmalatında Dikkat Edilmesi Gerekenler

- İnş.Müh.Muhammed Raşit SARIKAŞ

Strut Nedir? Strut, iksa sistemlerinde içten destekli elemanlar olarak ele alınırlar. Dıştan destek sağlayan (ankraj,zemin çivisi vs.) elemanların yapılamadığı ve/veya...

Devamını okuDetails
Please login to join discussion

En Çok Okunanlar

  • Hazır Beton Fiyatları 2025 – Haziran Ayı Güncel Fiyatlar

    Hazır Beton Fiyatları 2025 – Haziran Ayı Güncel Fiyatlar

    40788 paylaşım
    Paylaş 16315 Tweet 10197
  • Kira Sözleşmesi Örneği (PDF) – 2025 | Kira Sözleşmesinde Dikkat Edilecekler

    14201 paylaşım
    Paylaş 5622 Tweet 3514
  • Güncel Çimento Fiyatları – 2025

    12090 paylaşım
    Paylaş 4836 Tweet 3022
  • 2024 Yılı Bina Metrekare İnşaat Maliyet Bedelleri Yayımlandı

    6988 paylaşım
    Paylaş 2795 Tweet 1747
  • Radye Temel Nedir? Nasıl Uygulanır?

    11891 paylaşım
    Paylaş 4756 Tweet 2973

Son Yorumlar

  • İnşaat İşçilerine Belge Zorunluluğu Geliyor için İnş.Müh. Fatih Taner Vural
  • Devam Eden Bir Şantiyenin Şefliğini Devralırken Nelere Dikkat Edilmeli? için İnş.Müh. Fatih Taner Vural
  • İnşaat mühendisi maaş aralığı için İNŞ.MÜH. ALİ İSMAİL
  • Çin, Nükleer Füzyon Enerjisi Arayışında: Yapay Güneş için stefantraugott
  • Tünel Kalıp Uygulama Rehberi (Tüm Detaylarıyla) – PDF için ferhtulker

Sponsorlu İçerik



Sorular

  • Trapez Betonu Hakkında
  • TERAS KAT MI, ÇATI ARASI KAT MI?
  • riskli yapı tespiti için sınava yönelik çalışma
  • Yapı kullanma almak için ne yapılmalı?
  • minha etimolojisi

Bizi Takip Edin

Sanal Şantiye ®

Abone ol

Sanal Şantiyeye abone olmak ve e-posta ile bildirimler almak için e-posta adresinizi girin.

Diğer 201 bin aboneye katılın

Yasal Uyarı

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Madde Ek-4 “…hak sahiplerinin başvuruları üzerine ihlâle konu eserler içerikten çıkarılır. Bunun için hakları haleldar olan gerçek veya tüzel kişi öncelikle bilgi içerik sağlayıcısına başvurarak üç gün içinde ihlâlin durdurulmasını ister.” hükmü uyarınca telif hakkı ihlali olduğunu düşündüğünüz yazı/resim/video vb. içerikleri bize bildirmeniz durumunda 3 gün içinde gerekli işlem yapılarak ilgili içerik kaldırılacaktır.

  • Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Yazarlık
  • Kullanım Koşulları
  • Gizlilik Politikası
  • Reklam
  • Şikayet/İletişim
  • Site Haritası

© 2009 - ∞ Sanal Şantiye

Hoşgeldin!

Hesabınıza giriş yapın

Şifremi Unuttum Kaydol

Yeni Hesap Oluştur

Kayıt olmak için formu doldurun

Tüm alanlar zorunludur Giriş

Şifrenizi geri alın

Şifrenizi yenilemek için e-posta adresinizi veya kullanıcı adınızı girin

Giriş
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Konu Dışı
    • Teknoloji
    • Sponsorlu İçerik
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Yapı Malzemeleri
      • Ulaştırma
      • Mekanik
      • Hidrolik
      • Geoteknik
      • Yapı İşletmesi
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Deprem
    • İnşaat Programları
    • Kişisel Gelişim
    • Kitaplar
    • Staj
    • Makaleler
    • Şantiye
  • Kanun & Yönetmelikler
  • Güncel Malzeme Fiyatları
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Hazır Beton Fiyatları İllere Göre
    • Çimento Fiyatları
    • Güncel Gazbeton Fiyatları
    • 2024 Birim Fiyatlar (Tüm Bakanlıklar)
    • 2025 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
  • Testler
  • Video
  • Soru Cevap
  • Yazarlar
  • Ekibe Katıl
  • Hakkımızda
  • Şikayet/İletişim
  • Giriş
  • Kaydol

© 2009 - ∞ Sanal Şantiye

Bu web sitesi çerezleri kullanır. Bu web sitesini kullanmaya devam ederek, çerezlerin kullanılmasına izin vermiş olursunuz. Gizlilik politikamızı inceleyin.