Eski mısırlıların mezar yapımında kullanılacak su için tüneller kazdıkları bilinmektedir. Mısırlılar hem de bakır cevheri çıkarmak için madencilik yapmışlar ve bundan dolayı derin tünel kazmışlardır.
Bazen sert kayaların oyulmasını da gerektiren tüneller Romalılar tarafından ünlü su kemerlerinin yapımında geniş ölçüde kullanılmıştır.
İnsanlığın ulaşım amacıyla yaptığı ilk büyük tünel, Fransa’daki Midi Kanalı’nın bir bölümüdür. 1681’de tamamlanan bu tünel, Biskay körfezinden Akdeniz’e kadar uzanmaktaydı. Kanalı Beziers yakınlarında Malpus’taki kayalık bölgeden geçirebilmek için 158 m’lik bir tünel yapılmıştı. Bu aynı zamanda yapımında patlayıcı madde kullanılan ilk tüneldi.
Modern Tünel Açma Yöntemleri
Günümüzde tüneller genellikle yol, demiryolu ve yaya ulaşımı için kullanılmaktadır.
Sert kayaları oyarak tünel açma, genellikle makinelerle delik delerek ve patlayıcı maddeler kullanılarak gerçekleştirilir. Sert kayanın yüzeyi önce hava basınçlı kompresörlerle delinir. Matkap uçları tuğgsten-karbid’ten yapılmış deliciler, sert kayalarda dört beş dakika içinde 2 ya da 3 metre derinliğinde delikler açabilmekti. Daha sonra kayanın yüzeyinde belirli bir biçimde açılan bu deliklere dinamit konularak patlatılır. Ortaya ya küreme araçlarıyla vagonetlere yüklenerek dışarıya alınır.
Tünel mühendisliğinde proje çalışmaları üç aşamalı olarak gerçekleştirilmektedir. Bunlardan ilki sahada gerçekleştirilecek çalışmalar olup, doğru ve uygulanabilir bir projenin hazırlanabilmesi için gerekli verilerin sağlanmasına yöneliktir. İkinci aşama çalışmalar laboratuarda deneysel araştırmalar olup, buradan sağlanacak olan verilen yorumlanması, sahada yapılmış olan gözlemlerle ilişkilendirilmesi, tasarımın ekonomik olması için önemlidir. Son aşama çalışmalar ofis çalışmaları olup; bu aşamada elde edilen tüm veriler bir araya getirilmekte, yorumlanmakta, hesaplamalar ile doğrulanmakta ve proje çizimleri-raporları hazırlanarak sunulabilir hale getirilmektedir.
Tünel projelerinin mühendislik açısından güvenli, uygulanabilir ve ekonomik olarak inşa edilebilmeleri için mühendislik jeolojisi ve geomekanik modelin doğru olarak kurulmuş olması çok önemlidir. Bu aşamada sahada gerçekleştirilecek çalışmalar neticesinde birimlerin süreksizlikleri, ayrışma durumları, pürüzlülükleri, hidrojeolojik özellikler detaylı olarak araştırılacaktır.
Tüneller hakkında daha çok bilgi için aşağıdaki videodan yararlanabilirsiniz.
WhiteWolf
Kanynaklar:
GÖKHAN KIRAN (2012) 505121005
https://www.tmmob.org.tr
