• Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Reklam
  • Mobil Uygulamalarımız
  • Şikayet/İletişim
  • İndirimli Eğitimler
  • Giriş
  • Kaydol
Sanal Şantiye
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Fiyatlar
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Kariyer
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Fiyatlar
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Kariyer
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
Sanal Şantiye
Anasayfa Kütüphane İnşaat Mühendisliği Yapı

Yığma Yapı Nedir? | Özellikleri | Deprem Davranışları

Zülfü Yetkin - Zülfü Yetkin
3 Ocak 2022
Kategori: Yapı, İnşaat Mühendisliği
Süre:5 dakika
0
yığma yapı
620
PAYLAŞIM
6.1k
OKUNMA
Facebookta PaylaşTwitterda PaylaşWhatsApp'da Paylaş

Yakın zamanda yaşadığımız büyük şiddetli depremlerin ardından birçok kişinin merak ettiği konulardan biri de ağır hasar alan birçok betonarme yapının yanında hasar almayan yığma yapılar olmuştur.

Bu yazımızda sizlerle yığma yapılar kavramını, bu yapıların depremde davranışını ve depremde en az hasarı alması için uygulanması gereken yöntemleri inceleyeceğiz.

REKLAM

Yığma Yapı Nedir?

Taşıyıcı sistem elemanlarını, döşemeler, bunların mesnetlendiği hatıllar, taşıyıcı duvarlar ve taşıyıcı duvarların temellerinin oluşturduğu yapılardır.

Yığma yapılar bazı açılardan üstün olmalarına karşın, çok ağır olmaları ve deprem gibi dinamik ve yatay yüklere dayanımlarının az olması nedeniyle, genellikle depreme dayanıklı yapı olarak nitelendirilmezler. Ancak özellikle ekonomik koşullardan dolayı, Türkiye’de genelde yığma, özelde ise kırsal yapı yapımı azalarak da olsa devam etmektedir.

Düzgün Yığma Yapıların Avantajları

Deprem etkisi altında çerçeve sistemlere göre yığma yapıların bazı avantajları şunlardır:

  1. Kutu şeklindeki taşıyıcı sistemleri basit ve süreklidir.
  2. Düşey yükleri taşıyan duvar elemanları yatay yükler altında perde duvarı olarak görev yaparlar.
  3. Taşıyıcı sistemde düğüm noktaları olmadığı için iç kuvvetler belirli bölgelerde aşırı değerlere ulaşmazlar ve oldukça düzgün bir dağılım gösterirler.
  4. Yığma sistemin kuruluşu ve yapımı basit olduğundan kalifiye işçilik gerektirmez, işçilik hataları tolere edebilir.
  5. Anadolu’da geleneksel olarak zemin düzeltildikten ve 15-20cm kalınlığında kum serildikten sonra temel yapımına geçilir. Temel altına serilen kumun zemin suyunu yapıya iletmemesinin yanında depremde yer sarsıntılarını sönümlemesi açısından da yararı vardır.

Depreme Uygun Yığma Yapı Tasarımında Önemli Noktalar

Çeşitli deprem örneklerine göre yığma yapıların aldığı hasarları inceleyip çözüm önerileri aşağıda inceleyelim.

Ağır Çatılar

Kış mevsiminde evlerin içinin sıcak, yaz mevsiminde ise serin olmasını sağlamak için evler ağır çatı kütleleriyle kaplanmaktadır. Ayrıca bu tabaka yağış nedeniyle aktığı için belirli periyotta üstüne yeni bir tabaka da eklenmektedir. Bu ağır çatının deprem esnasında kullanıcıların üzerine göçmesi büyük felaketlere neden olmaktadır. Ancak bu tür çatılar deprem anında, duvarların düzlem dışı ve düzlem içi yönünde büyük bir kuvvetle itilmesine ve deprem anında binanın zayıf duvarlarının büyük bir kuvvet ile yıkılmasına sebep olmaktadır.

Duvar Altı Hatılları

Deprem etkisi ya da zemin sorunları nedeniyle yüklerin öbekleşip tekil yük gibi zorlamasını engellemek için duvar altı hatılı kullanarak bu yükün yayılı olarak gelmesini sağlayabiliriz. Ayrıca duvar altı hatılı ile duvar bütünlüğü alttan da desteklenmiş olmaktadır.

REKLAM

Duvarlarda Oluşan Çekme-Kesme Zorlanmaları

Yığma yapıyı oluşturan taş, tuğla, kerpiç harç ve beton gibi malzemelerin çekme dayanımı düşük olduğu için bu yapılar çekme gerilmelerine karşı zayıftır. Depremde meydana gelen yatay kuvvetler duvarları kesme kuvveti ile zorlar. Bu zayıflık da duvarda donatı kullanılarak giderilmeye çalışılır. Bu kuvvetler etkisiyle duvarlarda çatlak, ayrılma ve dağılmalar oluşmaktadır. Yığma yapıların, çekme ve basınç altında sünek olmayan davranışı da ani göçmelere sebep olmaktadır.

yığma yapı
Yığma Yapılar ve Çekme- Kesme Zorlanmaları

Rijit Köşe Bağlantısı

Depremlerde yapılara her iki asal doğrultularında kuvvetler gelir. Bu yükleme nedeniyle yığma yapı köşeleri farklı hareketler gösterir ve birbirini iter. Eğer duvar düzeni simetriden ayrılmadan, köşe bölgeler büyük, sağlam ve rijit yapılırsa hasar büyük oranda sınırlandırılmış olur.

☞ Sanal Şantiyede yayınlanan içerikleri telegram kanalımızdan takip edebilirsiniz.
-
☞ Güncel inşaat malzeme fiyatları için tıklayın. 
Yığma Yapı Nedir? | Özellikleri | Deprem Davranışları
Yığma Yapılar ve Köşe Birleşim Hasarı

Cephe Boşlukları:

Yığma yapı dış cephesinde çok miktarda boşluk olduğunda kesme kuvvetlerinin taşınması için yeterli alan olmayacağı için yapı depremde daha çok zorlanacaktır. Yönetmelikte, dış cephe boşluk oranları toplam cephenin %40’ı olarak sınırlandırılmıştır.

Yığma Yapı Nedir? | Özellikleri | Deprem Davranışları
Yığma Yapılarda Fazla Cephe Boşluğu Bırakılması

Duvar ve Harç Malzemesi:

Yığma yapıda yük aktarımı, kullanılan malzeme ve harç arasında olmaktadır. Bu nedenle kullanılan malzeme ve aradaki harcın detayları da önemlidir.

  • Yığma yapının bodrum ve temel duvarlarında taş kullanılmalıdır. Tuğla her ne kadar pişmiş de olsa su ve dondan etkilenmektedir.
  • Kırsal yapılarda genellikle duvar malzemesi olarak kerpiç kullanılmaktadır. Yapılan deneyde kerpicin 45 günlük dayanımının 45 kgf/cm²(4,41 mPa)olduğu görülmüştür.
  • Moloz taş duvarların dayanımı da çok zayıftır.
  • Çamur harcın ıslak durumda bir miktar bağlayıcı özelliği vardır. Çamur kuruyunca bu özellik tümü ile kaybolmakta, kurumuş çamur taşların arasından akıp gitmektedir.
  • Yığma yapı duvarlarında çimentolu kireç harcı kullanımı yaygındır.

Düşey Hatıl Kullanımı

Düşey betonarme hatıllar; belli aralıklarla duvara dik koyulan duvarlar, kesişen duvarlar ya da destek ayakları gibi, çatlamış blokların hareketini sınırlandırmak için yararlıdır.

Temel Oturmaları

Yığma yapı, gevrek malzemelerden oluştuğu için küçük bir oturma dahi olsa bu, duvarlarda gözlenir. Çeşitli su sızıntıları, kaçaklar ve killi zemin kohezyonunun azalması oturmaya sebep olmaktadır. Mevsimlerin kurak veya yağışlı olma durumu, aradaki dengeyi sağlayabilmektedir.

Boşluklu Tuğla Kullanımı:

Taşıyıcı tuğlalarda düşey delik oranı %35 ve daha az olmalıdır. Delik oranı arttığında yük taşıyan alan azalmakta ve duvar dayanımı da doğru orantılı olarak etkilenmektedir.

Yığma Yapı Nedir? | Özellikleri | Deprem Davranışları
Yığma Yapılarda Çok Boşluklu Tuğla Kullanımı Oluşan Hasar

Duvar Oranı:

Yapının belli bir yöndeki duvarlarının toplam boyunun yapının plan alanına bölünmesi ile hesaplanan oranın 0.25’den daha büyük olması istenmektedir.

Konsol Çıkma:

Ahşap destekli kerpiç yığma yapı sistemlerinde konsol çıkmalar yapılarda büyük hasarlara neden olduğundan tüm yığma yapı türlerinde konsol çıkmadan kaçınılmalıdır.

Yazar Yorumu

Günümüzde karkas yapılara göre oranı bir hayli düşse de yığma yapıların tercih edilmesinin en önemli nedenleri, yerel malzemelerden kolaylıkla yapılabilmesi ve ekonomik olmasıdır. Bu yapılar düzgün, deprem bölgesine göre uygun kat sayısında ve mühendislik kurallarına dikkat edilerek yapılırsa, avantajlarından bahsetmek mümkündür.

Yığma kârgir yapıların tasarımı hakkındaki detaylı bir çalışmaya bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.

Bir başka yazıda tekrar görüşmek dileğiyle…

Diğer yazılarıma buradan ulaşabilirsiniz.

Kaynak: Varol KOÇ, 18 Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 2016
Etiketler: depremYığma Yapıyığma yapılarZülfü Yetkin
Paylaş245Tweet153Gönder
Zülfü Yetkin

Zülfü Yetkin

Editör / İnşaat Mühendisi / Yüksek Lisans Öğrencisi (Ulaştırma ABD)

İlgili İçerik

Jet Grout Yöntemi ile Zemin Islahı
Geoteknik

Jet Grout Yöntemi ile Zemin Islahı

- Yük.İnş.Müh.Muhammed Demirkollu

Jet grout yöntemi ile zemin ıslahı, yeraltı su seviyesinin yüksek olduğu gevşek zeminlerde kazık uygulamalarında (forekazık-mini kazık) zorluklar yaşanmakta ve...

Devamını oku
Eğimli Arazilerde İstinat Duvarı İmalatı ve Kullanılması Gereken Dolgu
Geoteknik

Eğimli Arazilerde İstinat Duvarı İmalatı ve Kullanılması Gereken Dolgu

- Yük.İnş.Müh.Muhammed Demirkollu

Eğimli Arazilerde Koruyucu İstinat Duvarı İmalatı ve Kullanılması Gereken Dolgu Malzemesi Günümüzde inşaat maliyetlerinin düşürülmesi, kullanılabilir alanın arttırılması ve yapının...

Devamını oku
Üç Eksenli Basınç Deneyi Soruları Nasıl Çözülür? | Zemin Mekaniği Soru Çözümleri 8
Geoteknik

Üç Eksenli Basınç Deneyi Soruları Nasıl Çözülür? | Zemin Mekaniği Soru Çözümleri 8

- Berke Arslan

Bu içerikte “Zemin Mekaniği” dersinin “Üç Eksenli Basınç Deneyi” soruları hakkında Berke Arslan tarafından hazırlanan detaylı bilgilere yer vereceğiz. Serinin...

Devamını oku
Şap Nedir Şap Nasıl Atılır Şap Hazırlık Süreci
Mimari

Şap Nedir? | Şap Nasıl Atılır? | Şap Hazırlık Süreci

- Sevcan Keleş

  Şap Nedir? Şap, bir zemin kaplama malzemesidir. İnşaatta çok sık kullanılır. Beton zemine direkt uygulanır ve amacı; sonrasında uygulanacak...

Devamını oku
Sonraki İçerik
Son Dakika Yetkililerden Fiyat Farkı ve Tasfiye Açıklaması Geldi

Son Dakika: Yetkililerden Fiyat Farkı ve Tasfiye Açıklaması Geldi

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Ara

Güncel Fiyatlar

  • Fiyatlar

2022 Birim Fiyatları – Tüm Bakanlıklar | Güncel Liste

2022 Güncel Demir Fiyatları- Donatı Çeliği Fiyatları

2022 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri

2022 Yılı Birim Fiyatları – Çevre, Şehircilik Ve İklim Değişikliği Bakanlığı

2022 Çimento Fiyatları – Güncel Çimento Fiyatları

2022 Kontrplak Fiyatları- Kontrplak Çeşitleri

Son Yorumlar

  • Deprem Etkisinde Kolon Davranışı için Tolga Aydoğaner
  • Kolon Tasarımında Nelere Dikkat Edilmelidir? için Tolga Aydoğaner
  • TEST: Hidrolik Bilginize Güveniyor Musunuz? için Mustafa Yıldırım
  • TBDY-2018’e Göre Kirişsiz Döşemeler için Fatih Taner Vural
  • Atalet Momenti Ve Mühendislik Tasarımlarındaki Önemi için Halil ÇELİK

Bloga e-posta ile abone ol

Bu bloga abone olmak ve e-posta ile bildirimler almak için e-posta adresinizi girin.

Diğer 221.402 aboneye katılın

Sanal Şantiye

İnşaat Sektörünün Bilgi Kaynağı
Tavsiyeler
-Aykut ÖZDEMİR

Bizi Takip Edin

Sorular

  • Geoteknik Rapor imza yetkisi
  • metrajda mükerrer nasıl hesaplanır
  • Ev temelinin altından su geliyor, ne yapmalıyım?
  • 65/160 lık kiriş etriye detayı
  • Deprem yatağı hakkında

Yasal Uyarı

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Madde Ek-4 “…hak sahiplerinin başvuruları üzerine ihlâle konu eserler içerikten çıkarılır. Bunun için hakları haleldar olan gerçek veya tüzel kişi öncelikle bilgi içerik sağlayıcısına başvurarak üç gün içinde ihlâlin durdurulmasını ister.” hükmü uyarınca telif hakkı ihlali olduğunu düşündüğünüz yazı/resim/video vb. içerikleri bize bildirmeniz durumunda 3 gün içinde gerekli işlem yapılarak ilgili içerik kaldırılacaktır.

  • Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Yazarlık
  • Kullanım Koşulları
  • Gizlilik Politikası
  • Reklam
  • Şikayet/İletişim
  • Site Haritası

©2009-2021 Sanal Şantiye

Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Fiyatlar
    • Konu Dışı
    • Teknoloji
    • Sponsorlu İçerik
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Yapı Malzemeleri
      • Ulaştırma
      • Mekanik
      • Hidrolik
      • Geoteknik
      • Yapı İşletmesi
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Deprem
    • İnşaat Programları
    • Kişisel Gelişim
    • Kitaplar
    • Staj
    • Makaleler
    • Şantiye
  • Kanun & Yönetmelikler
  • Testler
  • Video
  • Soru Cevap
  • Online Eğitimler
  • Ekibe Katıl
  • Hakkımızda
  • Şikayet/İletişim
  • Giriş
  • Kaydol

©2009-2021 Sanal Şantiye

Hoşgeldin!

Hesabınıza giriş yapın

Şifremi Unuttum Kaydol

Yeni Hesap Oluştur

Kayıt olmak için formu doldurun

Tüm alanlar zorunludur Giriş

Şifrenizi geri alın

Şifrenizi yenilemek için e-posta adresinizi veya kullanıcı adınızı girin

Giriş