İnce agrega için bu oranların hesaplanmasından önce ince agrega Doygun kuru yüzey haline getirilmelidir. İnce agregada özgül ağırlık ve su emme oranı tayini için koni metodu kullanılır. Koni metoduyla yapılacak deneyde ilk başta da söylediğimiz gibi ince agreganın doygun kuru yüzey haline getirilmesi lazım.
Deneyin Yapılışı
İlk olarak deney numunelerini 0.1 hassasiyetle tartabilecek bir terazi yardımıyla numuneler ölçülür ve özdeş iki ayrı tepsiye konulur. Tartılan numune tepsilerine agreganın yüzeyini geçecek şekilde su ilavesi yapılır. İlk adım olarak bu şekilde 24 saat bekletilir. 24 saatin sonunda agregaların üzerinde bulunan su agregalardan uzaklaştırılır ve dökülür. Dibe çöken agregalardan oluşan numuneler sıcak hava yardımıyla düzey kuru suya doygun hale getirilir. Bu halde tartım yapılır ve yüzey kuru suya doygun agrega ağırlığı elde edilmiş olur. Yüzey kuru suya doygun hali yukarıda da belirttiğimiz gibi koni metodu yardımı ile belirlenir.
Getirilen metal koni kalıba numuneler her seferinde belirli sayıda basınç yapılacak şekilde 3 tabaka halinde yerleştirilir. Sıkıştırılan numuneler koninin ters çevrilmesi ile kaba konulur. Daha sonrasında koni agrega numunesinden alınır ve koni şeklinde birikmiş olan numune mala yardımıyla ikiye bölünür. Burada numune kendini tutuyor ve dağılmıyorsa yüzey kuru suya doygun hal sağlanmamış demektir. Önceki işlemler tekrar edilmelidir. Eğer numune yığını kendini bırakıyorsa Yüzey kuru suya doygun hal sağlanmış anlamına gelir.
İnce agreganın özgül ağırlık ve su emme deneyinden elde edilen verilerin hesaplanması için gerekli formülleri ve açıklamaları aşağıdaki gibidir.
- MP = Piknometre Ağırlığı (gr)
- MP+S= Piknometre ve İçindeki Suyun Ağırlığı (gr)
- MP+A Piknometre ve İçindeki İnce Agrega Ağırlığı (gr)
- MP+A+S Piknometre, İçindeki Su ve İnce Agrega Ağırlığı (gr)
- M Kuru = İnce Agreganın Kuru Ağırlığı (gr)
Kuru Özgül Ağırlık (gr/cm³);
DKY Özgül Ağırlık (gr/cm³);
Görünen Özgül Ağırlık (gr/cm³);
Su Emme Oranı (%);
Bu formül agreganın emebileceği maksimum su miktarını belirler. Agrega fazla suyu emmez, yüzeyinde ıslaklık olarak kalır.
İri agreganın özgül ağırlık ve su emme deneyinden elde dilen verilerin hesaplanması için gerekli formüller aşağıdaki gibidir.
- MDKY =Agreganın DKY Ağırlığı (gr)
- MSUDA=Agreganın Su İçindeki Ağırlığı (gr)
- MKURU =İri Agreganın Kuru Ağırlığı (gr)
Kuru Özgül Ağırlık (gr/cm³);
DKY Özgül Ağırlık (gr/cm³);
Görünen Özgül Ağırlık (gr/cm³);
Su Emme Oranı (%);
Deneyin Amacı Nedir?
İri agreganı, birim hacimdeki ağırlığını tespit etmektir. Agreganın birim hacimdeki ağırlığının miktarının bilinmesi betonun kullanım alanlarını tespit etmede önemli unsurlardan birdir. Agregaların özgül ağırlığı gerçek birim hacmine karşılık gelen ağırlığı olarak tanımlanır. Agregaların özgül ağırlığı beton karışım hesaplarının yapılması için gereklidir. Beton yapımında kullanılacak doğal veya yapay agregaların kuru ve doygun yüzey özgül ağırlıklarını ve görünen özgül ağırlığı ile su emme oranını belirlemek amacıyla uygulanan metottur.
