Betonda Yüzey Bitirme İşlemi Nedir?
Sertleşmiş beton yüzeyinde söz konusu yapının, proje şartnamelerinde tanımlanan görünüşünün elde edilmesi gerekir. Bu görünüşün, yerine göre kalıp veya çeşitli el ve makine yöntemleri ile elde edilmesi için yapılan işlemlere genel olarak “betonda yüzey bitirme işlemi” denir.
Yerine dökülmüş ve sıkıştırılmış olan betonun prizini almaya başlamadan önce yüzey düzgünlüğünün sağlanması gerekir. Düzgün yüzeyli beton, sonradan üzerine yapılacak olan kaplamaların işçilik olarak kolay ve güzel görünüşlü olmasını sağlar.
Küçük alanların düzgünlüğünün sağlanması, ahşap veya çelik el mastarları ile olur. Büyük alan ve yol betonlarında yüzey düzgünlüğünün yanında sıkışmasını da sağlayan titreşimli mastarlar kullanılır. Ancak titreşimli mastarları kullandıktan sonra el mastarı çekmek yüzeydeki boşlukları görmek açısından faydalı olur.
Betonda Yüzey Düzeltmede Kullanılan Araçlar
Yüzey düzeltme işlerinde kullanılan araçlar şunlardır:
- Kürek
- Çelik mala
- Mastar
- Titreşimli mastar
- Tirfil
Kürek
Betonu karma, yayma, düzeltme işlemlerinde kullanılır. Çok fazla çeşidi olmakla birlikte inşaat işlerinde düz saplı kürekler tercih edilmektedir.
Çelik Mala
Daha çok sıva işlerinde kullanılan malaların, beton işlerinde kullanma alanı sınırlıdır. Perdahlama işleminde, mastarlama işleminde yardımcı alet olarak kullanılır.
Mastar
Beton yüzeyinin düzeltilmesi için kullanılan mastarlar 2-3 m boyunda ahşap veya metal malzemeden yapılır. Elle kullanılan bu araçlar, beton yüzeyinde hareket ettirilerek kullanılır.
Tirfil
Beton yüzeyindeki çatlamaları ortadan kaldırmak için kullanılan bu araçlar ahşap, plastik veya hafif metal malzemelerden yapılır. El malası adı da verilen bu araçlar beton yüzeyini perdahlama işinde elle küçük daireler çizerek kullanılır. Büyük alan veya saha betonlarının perdahlama işlerinde ise perdah makineleri kullanılmaktadır.
Titreşimli Mastar
Doğrudan transmikser ya da el arabalarıyla dağıtılan beton kürek veya tırmık ile kabaca tesviye edildikten sonra yüzeyini düzeltmek ve aynı zamanda sıkıştırmak için kendi sistemi üzerinde kurulu olan titreşimli mastarlar
kullanılır. Daha çok, döşeme ve yol kaplama betonlarında kullanılır. Yaklaşık olarak 20 cm derinliğe kadar etkili olur. Şayet daha derin kısımların vibrasyonu gerekiyorsa iç vibratörlerle birlikte kullanılmalıdır.
Betonun Kalıba Göre Düzeltilmesi ve Yüzey Bitirmede Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Yerine dökülmüş ve sıkıştırılmış olan betonun prizini almaya başlamadan önce (en fazla 1 saat içinde) yüzey düzgünlüğünün sağlanması gerekir.
- Küçük alanların yüzey düzgünlüğünün sağlanması işleminde ahşap veya çelik el mastarı ve mala kullanılmalıdır.
- Büyük alanların yüzey düzgünlüğünün sağlanmasında titreşimli mastarlar kullanılmalıdır.
- Mastarlama işleminde önemli olan beton yüzeyindeki su-çimento şerbetinin (terlemenin) düzgünlüğünü sağlamaya yardımcı olmasıdır.
- Beton yüzeyinin el mastarı ile mastarlanması için en az iki kişi gereklidir.
- Mastarlama işlemi beton dökümü yönünde yapılmalıdır. Genelde beton sahasının kısa kenar yönünde olması gerekir.
- Mastarlama işinde iki kişi mastarın iki ucuna geçerek karşılıklı mastarı hareket ettirir.
- Bu işlem sırasında beton yüzeyindeki boşluklar beton harcı ile doldurulmalıdır.
- Aynı yüzeylere birkaç defa mastarlama yapılarak yüzey düzgünlüğü tam olarak sağlanmalıdır.
- Kenar bitirilmesi önce yapılmalı sonra pah ve derzler bitirilmelidir.
- Bu işleme betonlama sahası bitene kadar devam edilmelidir.
- Beton yüzeyindeki su-çimento şerbeti kaybolduktan (priz başladıktan) sonra perdahlama yapılmalıdır.
- Küçük alanlarda perdahlama, tirfil (el malası) ile, büyük alanlarda perdah makineleri ile yapılmalıdır.
- Perdahlama, beton yüzeyindeki buharlaşmadan, ortam sıcaklığından ve rüzgârdan dolayı meydana gelen çatlamaları yok etmek ve son düzgünlüğü sağlamak için yapılır.
- Perdahlama özel köprü iskele üzerinde hiçbir yükseklik ve çukurluk olmayacak şekilde yapılmalıdır.
- Son olarak yüzey hafifçe sertleşince branda, süpürge ya da fırça, pürüzlüğün verilmesi için belli bir yönde çekilir.
