• Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Reklam
  • Mobil Uygulamalarımız
  • Şikayet/İletişim
  • Giriş
  • Kaydol
Sanal Şantiye
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Fiyatlar
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Güncel Hazır Beton Fiyatları
    • Çimento Fiyatları
    • Gazbeton Fiyatları
    • 2023/2 Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
    • 2023 Birim Fiyatları – Tüm Bakanlıklar
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Fiyatlar
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Güncel Hazır Beton Fiyatları
    • Çimento Fiyatları
    • Gazbeton Fiyatları
    • 2023/2 Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
    • 2023 Birim Fiyatları – Tüm Bakanlıklar
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
Sanal Şantiye
Anasayfa Mimari

Payanda Nedir? | Payanda Çeşitleri Nelerdir?

İnş.Müh.Faruk FİDAN - İnş.Müh.Faruk FİDAN
10 Ağustos 2023
Kategori: Mimari, Yapı
Süre:3 dakika
A A
0
Payanda Nedir? | Payanda Çeşitleri Nelerdir?

Payanda; yatay veya düşey doğrultudaki bir yapı elamanını veya parçayı dengelemek, desteklemek, kaymasını engellemek gibi nedenlerle çapraz olarak yapılan dayanaktır. İngilizce “buttress” olarak yazılmaktadır.

Payanda Nedir? | Payanda Çeşitleri Nelerdir?

Konsol veya ileri doğrultuda yapılan çıkıntılarda, çıkmanın yükünü çıkış noktasına aktaran çapraz elaman olan payanda, dekoratif amaçlarla da yapılabilmektedir. Genel olarak bir taşıyıcı elamanı düşey bir malzemeyi veya duvarı desteklemek, yük taşımasını pekiştirmek için eğik olarak oluşturulan destek, göğüsleme veya görsel amaçlarla yapılan prekast elemanlara payanda denir.

payanda
(Payanda-https://dictionary.cambridge.org)

İçindekiler

  • Payanda Ne Amaçla Kullanılmaktadır?
  • Cumba Payandası
  • Uçan Payanda (Flying Butress)
  • SONUÇ

Payanda Ne Amaçla Kullanılmaktadır?

Halk ağzında “eli böğründe, eli belinde” olarak da bilinen payandalar, daha geniş alandan faydalanmak, düşey taşıyıcı elamanların yerini alarak az alan kaplamak ve daha az maliyetle destekleme işlemini gerçekleştirmek amacıyla tasarlanmaktadır.

Payandalar günümüzde ahşap ve taş elemanların yanı sıra; betonarme ve çelik malzemelerden de yapılmaktadır.  İstinat duvarları gibi dayanma yapılarını, baraj gövdelerini, çatı saçaklarını, sundurmaları destekleme görevini sağlamak için de kullanılmaktadır. Ayrıca, Türk Mimarisinde de zemin katın üstündeki çıkma bölmeyi(cumba) desteklemek için ahşaptan yapılmış birçok örneği şehirlerimizde görmek mümkündür.

Payandaları geleneksel yapılarda daha çok görmekteyiz. Ancak modern yapılarda da bu elemanlar kullanılıyor mu? Bunun cevabı evet kullanılıyor. Hatta Dubai’de bulunan dünyanın en yüksek binası Burj Khalifa da payandalı (destekli) çekirdek “buttressed core” tekniği kullanılmış. Destekli çekirdek, Y şeklini oluşturan üç payanda ile güçlendirilmiş altıgen bir çekirdekten oluşan, yüksek binalar için yapısal bir sistemdir. Bu yenilikçi Y biçimli çekirdek sistemi, burulmaya karşı son derece dayanıklı bir sistem ortaya koyuyor.

 

Payanda Nedir? | Payanda Çeşitleri Nelerdir?
Burj Khalifa gökdeleni ve payandalı (destekli) çekirdek planı
Payanda Nedir? | Payanda Çeşitleri Nelerdir?
Yönleri ve dayanaklarına göre payanda örnekleri

Cumba Payandası

Eski Türk mimarisinde ahşaptan yapılan, zemin kat üzerindeki çıkma bölmeyi desteklemek için kullanılan payandadır. Eminim ki birçoğumuzun fotoğraflarda veya filmlerde gördüğü ve “keşke bizde orda yaşasaydık dediği” eski, ahşaptan yapılmış 2 katlı şirin, tarihi binaların ayakta kalarak günümüze kadar ulaşmalarında büyük etkisi olan Cumba Payandalar, hem görsel hem de güvenlik açısından önemli bir görev üstlenmektedir.

Payanda Nedir? | Payanda Çeşitleri Nelerdir?
cumba payandası örneği

Uçan Payanda (Flying Butress)

Payanda Nedir? | Payanda Çeşitleri Nelerdir?
Uçan payanda örneği (https://www.designingbuildings.co.uk/wiki/File:Flying_buttress.jpg#filelinks)

Devrilmeyi engellemek amacıyla tutmaya yarayan, mimari eserlerde kubbe ve çatının ağırlığını ana duvarlara aktarmak için tasarlanan payandalardır. Bu yöntemle dışa doğru olan ağırlık, payanda sayesinde aşağı doğru aktarılarak yapının ayakta kalması sağlanmaktadır. Özellikle İstanbul’daki Ayasofya Camii’nde kullanılan uçan payandaların, Ayasofya’nın günümüze kadar taşınmasındaki etkenlerden birisi olduğunu ve ne kadar önemli olduğunu anlayabiliyoruzdur. Kubbe yüksekliğinin kubbe açıklığına oranı göz önüne alındığında, yeryüzünde eşine az rastlanır bir mimarisi olan Ayasofya Camii’nde; kubbenin uyguladığı yatay kuvvetleri düşey taşıyıcı elamanlara aktararak, kolonların yana doğru açılması, devrilmesi engellenmiştir.

payanda
(Uçan Payandalar-indicium-levis.blogspot.com)

Osmanlı Mimarisinde kubbelerin ve kemerlerin çok kullanılması, uçan payandaların geliştirilmesi ve yaygın olarak kullanılmasını beraberinde getirmiştir. Mimar Sinan Ayasofya Camii’ni restore ederken uçan payanda sistemini kullanmıştır. Sultanahmet Camii, Topkapı Sarayı gibi Osmanlı dönemi önemli mimari eserlerde örneklerine rastlamak mümkündür.

Payanda Nedir? | Payanda Çeşitleri Nelerdir?
(Uçan Payandalı Hanya Yalı Camii/GİRİT-indicium-levis.blogspot.com)

 

SONUÇ

Sonuç olarak, hem görsel hem de yapının ayakta kalarak hizmet süresini uzatmak için yapılan payandalar, diğer taşıyıcı elamanlara nazaran daha az yer kaplaması, ekonomik olması gibi sebeplerle tercih edilerek günümüze kadar geliştirilmiştir.


Kaynak / Reference
  • Metpordekor

Not: Bu içerik Sanal Şantiye editörleri tarafından zenginleştirilmiştir.

Etiketler: butressDayanakKemerKonsolKubbePayandapayanda çeşitleri
Paylaş73Tweet46Gönder
İnş.Müh.Faruk FİDAN

İnş.Müh.Faruk FİDAN

Karayolları Genel Müdürlüğü

İlgili İçerik

Safranbolu Evleri: Geleneksel Türk Mimarisinin Yaşayan Örnekleri

- Zülfü Yetkin
Safranbolu Evleri Geleneksel Türk Mimarisinin Yaşayan Örnekleri

Safranbolu Evleri, genellikle 2-3 kattan oluşan, ev içi yaşayışın dışarıdan soyutlandığı, Osmanlı mimarisinin sayılı örneklerindedir. Bu evlerin zemin katları taş...

Devamını oku

Bir Zaha Hadid Mirası: Haydar Aliyev Kültür Merkezi

- İnş. Müh. Elifnur Kanburoğlu
Haydar Aliyev Kültür Merkezi

Azerbaycan’ın en görkemli yapılarından biri olan Haydar Aliyev Kültür Merkezi, 2007 yılında düzenlenen bir yarışmanın sonucunda Zaha Hadid’in konsept tasarımını,...

Devamını oku

Betonarme Taşıyıcı Sistem Elemanlarının Donatı Oranları (Pursantaj)

- İbrahim CAVDAR
Betonarme Taşıyıcı Sistem Elemanlarının Donatı Oranları (Pursantaj)

Betonarme taşıyıcı sistem elemanlarının (Kolon, Kiriş ve Döşemeler) TBDY 2018'e göre kullanılması gereken minimum ve maksimum donatı oranlarını ve neden...

Devamını oku

Drenaj Nedir? | Drenaj Nasıl Yapılır? | Drenaj Çeşitleri

- Mehmet Toprak
Drenaj Nedir? | Drenaj Nasıl Yapılır? | Drenaj Çeşitleri

Drenaj Nedir? Hayatımızın kaynağı olan su, hayatımızı birçok konuda kolaylaştırdığı gibi bazı konularda da zorlaştırıyor, su her ne kadar yaşamımız...

Devamını oku
Sonraki İçerik
Vakıflar Genel Müdürlüğü 11 İnşaat Mühendisi Alım İlanı

Vakıflar Genel Müdürlüğü 11 İnşaat Mühendisi Alım İlanı

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

En Çok Okunanlar

  • Hazır Beton Fiyatları 2023 - İllere Göre Güncel Fiyatlar

    Hazır Beton Fiyatları 2023 Eylül Ayı Güncel Fiyatlar

    19868 paylaşım
    Paylaş 7947 Tweet 4967
  • 2023 Çimento Fiyatları – Güncel Çimento Fiyatları

    6587 paylaşım
    Paylaş 2634 Tweet 1647
  • 2023 Yılı Kira Sözleşmesi Örneği (PDF) | Kira Sözleşmesinde Dikkat Edilecekler

    6293 paylaşım
    Paylaş 2497 Tweet 1561
  • Radye Temel Nedir? | Radye Temel Hangi Durumlarda Uygulanır? | Radye Temel Nasıl Uygulanır?

    10517 paylaşım
    Paylaş 4206 Tweet 2629
  • 2024 AutoCAD Komutları ve Detaylı Olarak Tanımları

    5828 paylaşım
    Paylaş 2330 Tweet 1457

E-posta ile abone ol

Sanal Şantiyeye abone olmak ve önemli içerikleri e-posta ile almak için kaydolun. (Spam yok, dileğin an çıkabilirsin)

Son Yorumlar

  • Uygunluk Raporu Alan Betonda Çatlak Skandalı! | Kaba İnşaata Yıkım Kararı Verildi için İbrahim Kepir
  • Köpük Beton Nedir? için İsmet Çabuk
  • Mühendislik Öğrencileri Laptop Alırken Nelere Dikkat Etmeli? | Tavsiye ve Öneriler için Halil
  • Hazır Beton Fiyatları 2023 Eylül Ayı Güncel Fiyatlar için Bekir
  • “Vasıflı İş Güvenliği Uzmanı Aranıyor!” için Wolfgang Krahn

Sponsorlu İçerik



İnşaat Sektörünün Bilgi Kaynağı
Tavsiyeler
-Aykut ÖZDEMİR

Bizi Takip Edin

Abone ol

Sanal Şantiyeye abone olmak ve e-posta ile bildirimler almak için e-posta adresinizi girin.

Diğer 699 aboneye katılın

Sorular

  • Betonarme döşemelerde donatı aralıkları için 250mm den büyük olamama şartı çok fazla değil mi ?
  • Kolonlarda boyuna donatı sayısı
  • Yapı Metrajı Ve Maliyeti ile ilgili kaynak
  • Türkiyedeki İnşaat Mühendisi Geleceği
  • Kolon çatlağı

Yasal Uyarı

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Madde Ek-4 “…hak sahiplerinin başvuruları üzerine ihlâle konu eserler içerikten çıkarılır. Bunun için hakları haleldar olan gerçek veya tüzel kişi öncelikle bilgi içerik sağlayıcısına başvurarak üç gün içinde ihlâlin durdurulmasını ister.” hükmü uyarınca telif hakkı ihlali olduğunu düşündüğünüz yazı/resim/video vb. içerikleri bize bildirmeniz durumunda 3 gün içinde gerekli işlem yapılarak ilgili içerik kaldırılacaktır.

  • Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Yazarlık
  • Kullanım Koşulları
  • Gizlilik Politikası
  • Reklam
  • Şikayet/İletişim
  • Site Haritası

©2009-2022 Sanal Şantiye

Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Konu Dışı
    • Teknoloji
    • Sponsorlu İçerik
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Yapı Malzemeleri
      • Ulaştırma
      • Mekanik
      • Hidrolik
      • Geoteknik
      • Yapı İşletmesi
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Deprem
    • İnşaat Programları
    • Kişisel Gelişim
    • Kitaplar
    • Staj
    • Makaleler
    • Şantiye
  • Kanun & Yönetmelikler
  • Güncel Malzeme Fiyatları
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Hazır Beton Fiyatları İllere Göre
    • Çimento Fiyatları
    • Güncel Gazbeton Fiyatları
    • 2023/2 Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
    • 2023 Birim Fiyatları – Tüm Bakanlıklar
  • Testler
  • Video
  • Soru Cevap
  • Yazarlar
  • Ekibe Katıl
  • Hakkımızda
  • Şikayet/İletişim
  • Giriş
  • Kaydol

©2009-2022 Sanal Şantiye

Hoşgeldin!

Hesabınıza giriş yapın

Şifremi Unuttum Kaydol

Yeni Hesap Oluştur

Kayıt olmak için formu doldurun

Tüm alanlar zorunludur Giriş

Şifrenizi geri alın

Şifrenizi yenilemek için e-posta adresinizi veya kullanıcı adınızı girin

Giriş
Bu web sitesi çerezleri kullanır. Bu web sitesini kullanmaya devam ederek, çerezlerin kullanılmasına izin vermiş olursunuz. Gizlilik politikamızı inceleyin.