Pere Nedir?
Dolgu ve yarma şevlerini, yamaçları, dere yataklarını vb. eğimli yüzeyleri su, erozyon, heyelan gibi etkilerden koruyarak şev stabilitesini sağlamak amacıyla belirli büyüklükteki ve şekildeki yüzeyleri düzgün taşlarla yapılan yüzey destekleme işlemine pere adı verilir.
Pere yapımında kullanılacak taşların en küçük kenarı 15 cm’den ve ağırlığı ise 25 kg’dan az olmamalıdır. Küçük ve hafif taşların kullanılması durumunda özellikle yağış sonrası şev akması sonucu yüzeyde oynamalar, kaymalar olacağı için bu sınırın altında taş kullanılmamasına dikkat edilmelidir. Pere her şeve, eğimli yüzeye yapılamayacağı gibi her zemin sınıfına da yapılamaz. Genellikle yumuşak, kohezyonlu, içsel sürtünme açısı düşük olan zeminlerde yüzey stabilitesini ve estetikliği sağlamak için yapılır. Kaya gibi sert zeminlerde, içsel sürtünme açısı yüksek olan zeminlerde yapmak mümkün olmayacaktır.
Pere Nerelerde Kullanılır?
Köprülerde kenar ayak yanlarında, dolgu şevlerinde, dere ıslahı çalışmalarında, yarma yüzeylerinde vb. birçok alanda kullanımı ve faydası olmaktadır. Genellikle Karayolları ve DSİ işlerinde yapılan bir imalattır. Yapılış amacı olarak taş tahkimat ile birbirine benzese de kullanılan taşların daha hafif ve boyut olarak daha küçük olması, el işçiliği ile yapılması ve ince işçilik gerektirmesi nedenleriyle tahkimat işinden farklılık göstermektedir.
Yapımında taş kullanıldığı gibi estetik olarak daha güzel olan beton sınıfı minimum C30/37 MPa olan prefabrik beton şev elemanları da kullanılabilmektedir. Taş kullanıldığında kuru ve harçlı olmak üzere iki yöntemle yapılır.
Kuru Pere: Yüzeyin düzeltilerek taşların olabildiğince birbirine temas ederek dizildiği, harç kullanılmayan türüdür.
Harçlı Pere: Yüzeyin düzeltilerek taşların birbirine temas etmeden dizildiği, taş aralarına harç kullanılan türüdür.
Pere Yapımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Kaplanacak yüzey önceden düzenlenmeli, kaplama kalınlığına ve eğimine uygun uzunluklarda şablon kullanılmalıdır.
- Kalınlığı cinslerine göre en az 20 cm olmak üzere 30, 40 ve 50 cm olmalıdır.
- Yapımında kullanılacak taşın yoğunluğu en az 2.30 ton/m² olmalıdır.
- Perenin yapımı aşağıdan yukarıya doğru yapılmalı ve büyük taşlar alt kısma gelmelidir.
- Harçlı veya kuru her iki perenin yapımında da üst üste iki taşın gelmesine izin verilmemelidir.
- Hava sıcaklığının 0 derecenin altına düşmesi durumunda harçlı imalat yapılmamalıdır.
- Harçlı imalat yapıldıktan sonra 3 gün süreyle sulanmalı ve nemli kalması için telis çuval vb. ile örtülmek suretiyle güneşten korunmalıdır.
Kaynak / Reference
Karayolu Teknik Şartnamesi
