Tünel Kalıp Sistemi Nedir? Avantajları Nelerdir?

Tünel Kalıp Sistemi son yıllarda toplu konut inşaatlarında sıklıkla karşılaştığımız bir kalıp sistemidir. Biz de bu yazımızda bu sistemin avantaj ve dezavantajlarını inceleyerek, geleneksel kalıpla kıyaslamalarına göz atacağız.

Yapım maliyetlerinde önemli bir kalem olan kalıp sistemleri geçmişten bu yana ihtiyaçları karşılamak adına değişiklikler göstermiştir. Özellikle günümüzde sıklıkla başvurulan geleneksel kalıp sistemi, hem maliyetli olması hem de önemli bir işçilik gerektirmesinden ötürü inşaat sektörünü farklı arayışlara yönlendirmiştir.

Özellikle yüksek yapılarda modern kalıp sistemlerine başvurulması, bunun en önemli örneklerindendir. Bu kalıp sistemlerinin kullanılması, uygulaması zor olan işlemleri kolay hale getirmekte ve yapım süresini önemli ölçüde kısaltmaktadır. Bahsettiğimiz modern kalıp sistemlerinin en yaygın örneklerinden biri de tünel kalıp sistemidir.

Tünel Kalıp Sistemi Nedir?

Betonarme yapılarda taşıyıcı duvar ve döşemelerin, düzgün yüzeyli çelik kalıplarla tek işlemde betonlanmasını sağlayan yapım yöntemidir. Döşeme ve duvarların beraber betonlanması hem rijit hem de tek parça halinde bir yapı ortaya çıkarır ve daha fazla katlı binaların yapılabilmesine olanak sağlar.

Yapı Deprem Davranışında Tünel Kalıp Sistemi Etkisi

Büyük bir bölümü deprem riski altında bulunan Türkiye’de depreme dayanıklı olması gereken yapılarda yeterli dayanımın görülmemesi sıklıkla karşılaştığımız durumlardan biridir. Bu olumsuz durumu azaltabilecek seçeneklerden biri de seçilen kalıp sistemidir.

1999 Marmara Depremi’nde tünel kalıp sistemle yapılmış yapılar diğer yapılara kıyasla oldukça iyi bir dayanım sergilemiştir. Bu örneği de göz önünde bulundurursak bu kalıp sistemi depreme karşı rahatlıkla önerilen ve hızlı üretim imkanı sağlayan bir sistemdir.

Tünel Kalıp Sistemi Uygulama Detayları

• Kalıp malzemesi olarak metal kullanılmakta olup birleştirme işlemleri kaynak işlemi ile yapılmaktadır.
• Kalıpların yerleştirilmesi ve geri alınmasında yüksek kapasiteli vinçlere ihtiyaç duyulur.
• Binanın taşıyıcı elemanları betonarme olarak üretilmekte, temel, çatı ve bitirme işlerinde ise genellikle geleneksel kalıba başvurulmaktadır.
• Beton dökümünün ardından ortaya çıkan görünüm kaba sıva gerektirmeyecek kadar düzgündür.
• Kalıp sistemi üniform olarak ısıtıldığında kalıp alma süresi oldukça kısalabilir.

Tünel Kalıp Temel Elemanları

Kalıp Yüzeyleri

Yaklaşık 3 mm kalınlığında çelik saçtan imal edilir. Betonun hidrostatik basıncının, sac malzemesinde eğilme oluşturmaması için iç yüzey, çelik profillerle sağlamlaştırılır.

Çalışma Platformları

Kalıp alma işlemini gerçekleştirmek için gerekli elemanlardır. Standart platform boyutları 3 metredir.

Ek Kalıp Parçaları

Döşeme yırtıkları, konsollar gibi elemanlarda kullanılan kalıp parçalarıdır.

Destek Elemanları

Kalıbın arkasına, beton dökümünden sonra gelecek yükü azaltmak için yerleştirilirler.

Bu kalıplar yaklaşık olarak 500 defa kullanılabilmektedir. Bunun yanında imalatları da geleneksel kalıba göre %50 daha hızlıdır. Bu sebeplerden ötürü toplu konut inşaatlarında bu kalıp sistemine  başvurmak, para ve zamandan tasarruf sağlamaktadır.

Tünel Kalıp ve Geleneksel Kalıbın Karşılaştırılması

Bu kıyaslamaları yapmak için 694 m² oturma alanına sahip 6 daireli bir yapının tünel kalıp ve geleneksel kalıpla yapılması durumunda ortaya çıkacak maliyetler incelenmiştir.

İmalat Hızı

• Üretim esaslı kıyaslama yapıldığında tünel kalıp sistemi geleneksel kalıba göre büyük miktarda zaman tasarrufu sağlamaktadır.
• Ekiplerin bekleme süresinden dolayı ortaya çıkacak işçilik kayıpları tünel kalıp sisteminde daha az olmaktadır. Sonuç olarak bu durum maliyete de olumlu miktarda yansımaktadır.

Kalıp Maliyeti Ve İşçilik

Kalıp giderleri, birçok betonarme binada en önemli maliyet kalemlerinden biridir. Bu nedenle yapının tasarım aşamasında uygun kalıp sisteminin maliyet ve işçilik açısından seçilmesi ekonomik açıdan çok önemlidir.

Bu değerlere bakıldığında aynı mimari kesitteki bina için geleneksel kalıp sisteminde %35 daha fazla kalıp maliyeti oluşmaktadır.

Donatı Maliyeti

Bu tablo incelendiğinde tünel kalıp sisteminin ihtiyaç duyduğu donatı miktarı geleneksel kalıba göre daha fazladır.

Beton Maliyeti

Hazır betonların kullanıldığı bu sistemde taşıyıcı elemanlarda da kullanıldığı için tünel kalıp sisteminin ihtiyaç duyduğu beton miktarı daha fazladır.

Son olarak bu iki kalıp sistemini toplam maliyet açısından kıyaslamak için aşağıdaki tabloyu inceleyelim.

Toplam Maliyet Karşılaştırılması

Geleneksel kalıp sistemi ile yapılacak yapının toplam maliyeti tünel kalıba kıyasla %38 daha azdır.

Yazar Yorumu

Yazıda önemli başlıklar altında kıyaslanan bu iki kalıp sisteminin tercihi birçok faktöre bağlıdır. Ancak genel bir yorum eklemem gerekirse konut sayısının az olması durumunda tünel kalıbın yapıya maliyeti fazla olacaktır. Toplu konut gibi inşaatlarda ise tünel kalıbın kullanılması öncelikle zamandan tasarruf sağlayacak ve bunun da etkisiyle maliyete olumlu bir katkı verecektir.

Bir başka yazıda tekrar görüşmek dileğiyle…

Diğer yazılarıma buradan ulaşabilirsiniz.