Türkiye’de İnşaat Mühendisliği ve Dalları

İnşaat Mühendisliği denince aklınıza sadece yapı tasarımı geliyorsa sizi bu içeriği okumaya davet ediyoruz!

Amerikan Mühendislik Eğitimi Derneği’nin (ASEE) yaptığı bir araştırmaya göre inşaat mühendisliğini yeni kazanan öğrencilerden %58’i bu bölümün yapı mühendisliği olduğunu düşünüyor. Sadece %18’i ulaştırma mühendisliğinin de inşaat mühendisliğinin bir dalı olduğunun farkında. Bu meslek grubunun hidrolik mühendisliği alanında da çalışmalar yaptığını bilen öğrencilerin oranı ise sadece %2. Geriye kalan yüzdelikler diğer dallar arasında eşit olmayan şekilde paylaştırılmış durumda. Aynı araştırmaya göre bu öğrenciler eğitimleri sırasında farklı dallara ait dersleri aldıkça ve bu dallarla ilgili projeler yapmaya başladıkça inşaat mühendisliğinin dalları hakkındaki farkındalıkları da doğal olarak artıyor. Bu araştırma inşaat mühendisliği okuyan öğrenciler arasında yapılmış olsa da ülkemizde de birçok insan bu konuyla ilgili eksik bilgiye sahip.

TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası’nın 3. İnşaat Mühendisliği Eğitimi Sempozyumu için paylaştığı bir makaleye göre Türkiye’de inşaat mühendisliğinin 7 anabilim dalı var ve bu anabilim dallarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.

İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalları:

1. Yapı Anabilim Dalı
2. Mekanik Anabilim Dalı
3. Hidrolik Anabilim Dalı
4. Geoteknik Anabilim Dalı
5. Ulaştırma Anabilim Dalı
6. Yapı İşletmesi Anabilim Dalı
7. Yapı Malzemeleri Anabilim Dalı

Bu anabilim dallarını inceleyecek olursak;

1.Yapı Anabilim Dalı

Her çeşit yapının (bina, köprü, baraj vs.) statik ve dinamik analizini üstlenen anabilim dalıdır. İnşaat Mühendisliği alanında temel daldır. Bu bağlamda yapı ve zemin arasındaki etkileşimleri de inceler.

2.Mekanik Anabilim Dalı

Mühendisliğin en temel konularından biri olan mukavemet ile ilgili çalışmaları üstlenir. Herhangi bir yapının gerilimi, şekil değiştirmesi, yer değiştirmesi ve yapı elemanlarının boyutlandırılması bu anabilim dalının diğer inceleme alanlarıdır.

3.Hidrolik Anabilim Dalı

Akışkanlar mekaniği prensibine dayanan bütün alanlarla (hidroloji, su kaynakları, su hareketlerinin incelenmesi, su ve yağmur suyu kanallarının tasarımı, kıyı ve liman tasarımı, atık su tesislerinin dizaynı, bütün hidrolik yapıların bakım-onarımı vs.) ilgilenir.

4.Geoteknik Anabilim Dalı

Yapının yerleştirileceği zeminin tipi, dayanımı ve taşıma gücünü araştırır. Bu çalışmalardan sonra da yapının ekonomik ve güvenli bir şekilde zemine oturtulmasıyla ilgili bütün adımlardan sorumludur.

5.Ulaştırma Anabilim Dalı

Kara, hava ve su taşımacılığının sağlanabilmesi için gerekli olan bütün altyapı, üstyapı ve zemin etüdü çalışmalarının yanı sıra demiryolu taşımacılığı için de aynı çalışmaları yapmakla yükümlü olan anabilim dalıdır. Bunların yanında kent içi trafik planlaması da bu dalın sorumluluklarındandır.

6.Yapı İşletmesi Anabilim Dalı

bir yapının inşaatı için gerekli olan bütün maliyeti hesaplar, plan ve programı yapar, malzemeyi seçer ve ekipmanı sağlar. Ama bunların hepsini yaparken esas amacı en az maliyetle en kaliteli işi çıkarabilmektir. Bu dal Türkiye’de gelişmekte olan anabilim dalları içerisindedir.

7.Yapı Malzemeleri Anabilim Dalı

İnşaatı yapılacak olan yapının malzemesiyle inşaatın her aşamasında ilgilenen anabilim dalıdır. Malzeme tekniği, malzemelerin bozulması, paslanma gibi konular da bu anabilim dalının kapsadığı konulardır. Fakat Türkiye’de bu anabilim dalı henüz tam gelişmemiştir ve çoğu zaman çalışmaları Yapı Anabilim Dalı’nın altında yürütülmektedir.

Yukarıda bahsettiğimiz 7 anabilim dalı dışında günümüzde teknolojinin gelişmesiyle ve ülkemizdeki bazı gerekliliklerin oluşmasıyla/değişmesiyle inşaat mühendisliğinin altında yeni disiplinlerin oluşturulması fikri öneriliyor. Bu disiplinlerden ilki Enformatik Anabilim Dalı ve bu disiplinle bilgi teknolojileri, yazılım ve uygulama çalışmalarının inşaat üzerinde uygulanabilirliği hedefleniyor. İnşaat mühendisliği için bir diğer önerilen anabilim dalı ise Restorasyon Anabilim Dalı. Bu disiplinle eski yapıların bakım ve onarımları yapılarak geleceğe taşınması amaçlanıyor. Günümüzde zaten restorasyon çalışmaları oldukça yaygın fakat bu çalışmaların inşaat mühendisliği eğitimine eklenmesi şiddetle tavsiye ediliyor. Son olarak Yıkım Mühendisliği de inşaat mühendisliği anabilim dalları altına eklenmesi gereken bir disiplin olarak görülüyor çünkü çok büyük ve yüksek yapıların yıkılması bilimsel destek gerektiren bir olay. Ömürlerini dolduran yapılar yıkılırken bununla ilgili yıkım hesabı, planlama ve uygunluk analizi yapılması gerekiyor ve bunların hepsinin de Yıkım Mühendisliği çalışmaları altında yapılması hedefleniyor.

SanalŞantiye

Kaynakça

Birinci F, Koç V, Karahasanoğlu T, Öztel N, 2014, “İnşaat Mühendisliği Eğitimi Yapılan Türk Üniversitelerinde Dersler ve Öğretim Elemanı Analizi”

Shamma J.E, Purasinghe R, 2015, “Introduction to Sub-Branches of Civil Engineering Fields through a Creative Freshmen Civil Engineering Design Course”