Yapı Malzemeleri ile İlgili Kısa Bilgiler

Yapı Malzemeleri ile İlgili Kısa Bilgiler

• Piyasada mevcut alçının yaklaşık %75’i alçıtaşının kızdırılarak suyun ¾’ü buharlaştırılarak elde edilen alçıdır.

• Alçı, tavan ve iç panel duvarların sıvanmasında veya bunların prefabrik olarak imalatında kullanılır.

• Toplam sıva kalınlığı 1.5 ila 2.5 cm arasında değişir. Sıva yaklaşık %70-75’i kum, %15-25’i alçı ve bazı katkı maddelerinden oluşur.

• Ses yalıtımı sağlamak ve bina yükünü azaltmak için bazen kum yerine perlit ya da vermikulit gibi hafif agrega kullanılabilir.

• Kireçtaşı ağırlıkça %56 oranında CaO, %44 oranında CO2 içerir.

• Kalsiyum karbonat ve magnezyum karbonat içeren kireçtaşı dolomit olarak bilinir.

• Yapılarda daha çok hava kireçleri kullanılır.

• Gaz-beton ülkemizde ytong olarak bilinmektedir.

• Portland çimentosu, Dünya çimento üretiminin %75’ini oluşturur.

• Portland çimentosu, kalkerli ve killi maddelerin uygun oranlarda karıştırılması ve yaklaşık 1400 ila 1500ᵒC sıcaklıkta pişirilmesi sonucu, katı parçacıklar halinde elde edilen klinkerin az miktarda (%3-6) alçıtaşı ile birlikte öğütülmesiyle elde edilir.

• Klinkere alçıtaşı ilave etmenin nedeni, çimentonun su ile reaksiyonunu yavaşlatmak, ani katılaşmayı engellemek ve priz sürecini kontrol altına almaktır.

• Yüksek sıcaklıkta kalker, kalsiyum okside ; kil, silisyum dioksit, alüminyum oksit ve demir okside ayrışır.

• C3S betonun erken mukavemet kazanmasından sorumlu bileşendir.

• Kütle betonlarında C3S ve C3A içeriği düşük, kışın beton dökümünde C3S ve C3A içeriği yüksek çimentoların kullanımı daha uygundur.

• C2S ve C3S in hidratasyonu sonucu tebermorit ve portlandit oluşur.

• Portland çimentosunun hidratasyon ısısı yaklaşık olarak 85-100 cal/g dır.

• Çimentoların kimyasal özellikleri : Kimyasal bileşim, oksit analiz, ana bileşen miktarı vb.

• Çimentoların fiziksel özellikleri : İncelik, özgül ağırlık, normal kıvam, priz süreleri ve hacim sabitliği.

• Çimentoların mekanik özellikleri : Standart eğilme ve basınç dayanımları.

• Çimento inceliği arttıkça,

– Çimento ortam neminden çabuk etkilenir ve bozulur – Priz süreleri kısalır – Erken yaşlarda dayanım artar
– Reaktif silis içeren agregalarla reaksiyonlar hızlanır – Rötre hızlanır ve çatlama artar – Su kusma azalır
– Çimentonun su ihtiyacı artar

• Çimento taneleri yaklaşık 1-100 μ çapındadır.

• Özgül yüzeyi belirlemede Blaine Aparatı kullanılır.

• Özgül ağırlık Le Chatelier Balonu yardımıyla ölçülür.

• Çimentoların kıvamı ve priz süresi Vicat Aparatı ile belirlenir.

• Portland çimentolarının özgül ağırlığı 3-3.15 g/cm3 dolayındadır.

• Normal kıvam için gerekli su miktarı, çimento ağırlığının yaklaşık %25-33’ü mertebesindedir.

• 1 mm2 kesitindeki iğnenin taze çimento hamuruna batma miktarı dipten 3-5 mm’ye eriştiği zaman priz başlamış kabul edilir.

• Yalancı priz açığa ısı çıkmaksızın gerçekleşen katılaşmadır.

• Yalancı prizin ani prizden farkı, katılaşmanın açığa ısı çıkmaksızın gerçekleşmesi ve su katmaksızın plastik hale getirildiği için dayanım kaybının olmamasıdır.

• Agregalar hacimce betonun %70-80’ini oluştururlar.

• Agregaların çekme dayanımı 2 ila 16 MPa arasında değişim gösterirken, basınç dayanımları 70-275 MPa arasında değişir.

• Agrega için aşınmayı belirlemede kullanılan en yaygın deney Los Angeles deneyidir.

• Porozite arttıkça, agreganın yoğunluğu, dayanımı, elastiklik modülü ve aşınma direnci azalır.

• Tane biçimini tanımlamak için tane indeksi veya şekil indeksi denen bir büyüklük kullanılır.

• İki göz açıklığının granülometrik değerleri arasındaki fark, bu elekler arasında kalan malzeme oranını verir.

• Granülometri eğrisi üst kenara ne kadar yakınsa agregada o oranda fazla ince malzeme var demektir.

Ortalama agrega tane büyüklüğü

• Ortalama agrega tane büyüklüğü 2ila 4 mm arasındadır.

• En büyük agrega büyüklüğü; en dar kesitli kalıp genişliğinin 1/5’inden, iki donatı arasındaki en küçük mesafenin ¾’ünden, döşeme derinliğinin 1/3’ünden, toprak ve atmosfer etkilerine maruz durumlar için pas payının 2/3’ünden, klor etkisine maruz durumlar için pas payının ½’sinden küçük veya eşit olmalıdır.

• Çimento hidratasyonu için gerekli su miktarı, çimento ağırlığının yaklaşık %25’i kadardır.

• Normal su indirgeyiciler %5 ila %11 oranında su keserler. Bunlar plastikleştirici veya akışkanlaştırıcı olarak bilinirler.

• Yüksek oranda su indirgeyiciler en az %12 oranında su azaltırlar. Bunlar süper plastikleştiriciler veya süper akışkanlaştırıcılar olarak da bilinirler.

• Su indirgeyici kullanmanın amaçları;
– Betonun işlenebilirliğini artırmak, betonun yerleşmesini kolaylaştırmak. – Su/Çimento oranını düşürmek, daha yüksek dayanım elde etmek. – Su ve Çimento miktarını azaltmak, dolayısıyla teknik ve ekonomik yarar sağlamak.

• Mineral katkı maddelerinin olumlu etkileri;
– İşlenebilirlik artar. – Yüksek dayanım elde edilir. – Su kusma ve ayrışma azalır. – Hidratasyon ısısı azalır.
– Geçirimlilik azalır. – Sülfat dayanıklılığı artar. – Alkali-silika reaksiyonu azalır. – Ekonomi sağlanır.

• Mineral katkı maddelerinin potansiyel zararlı etkileri;
– Erken yaşlarda dayanım kazanma hızı azalır. – Daha dikkatli ve uzun süreli kür gerektirir. – Plastik rötre çatlakları artar.
– Prizde gecikme olabilir, soğuk havalarda sorun yaşanabilir. – Daha fazla karışım suyuna gereksinim duyulur.

Yapı malzemeleri ile ilgili kısa bilgiler

Kaynak: KTÜ Yapı Malzemeleri Notları