• Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Reklam
  • Mobil Uygulamalarımız
  • Şikayet/İletişim
  • İndirimli Eğitimler
  • Giriş
  • Kaydol
Sanal Şantiye
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Fiyatlar
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Kariyer
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Fiyatlar
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Kariyer
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
Sanal Şantiye
Anasayfa Kütüphane İnşaat Mühendisliği Geoteknik

Kayaya Soketlenen Kazıklar

İnş.Müh.Muhammed Raşit SARIKAŞ - İnş.Müh.Muhammed Raşit SARIKAŞ
5 Temmuz 2021
Kategori: Geoteknik
Süre:6 dakika
0
Kayaya soketlenen kazıklar
57
PAYLAŞIM
559
OKUNMA
Facebookta PaylaşTwitterda PaylaşWhatsApp'da Paylaş

Kayaya Soketlenen Kazıklar

Daha önceki yazımızda Kazıklı temellerin taşıma gücü formüllerinden, kohezyonlu ve kohezyonsuz zeminlerde sürtünme ve uç dirençlerinin nasıl bulunacağından, güvenlik faktörü yaklaşımından vs. bahsetmiştik.

Bu yazımızda kayaya soketlenen kazıklardan bahsedeceğiz;

REKLAM

Kayaya soketlenen kazıklarda kazık taşıma kapasitesini genellikle kazığın imal edildiği malzemenin emniyet gerilmesi belirler.(Betonarme kazık da σbasınç  ≤ fck/4 ve çelikte ise σ≤fyk/2 olması istenir.) Kazık ucunun yumuşak, çatlaklı veya ayrışmış kayaya soketlenmesi durumunda literatür de bulunan korelasyonlar kullanılmaktadır. Kayaya soketlenen kazıkları ‘Çakma Kazıklar’ ve ‘Sondaj Kazıkları’ altında anlatmak mümkündür;

1)Çakma kazıklar:

Kazık çakımının zayıf ve ayrışmış-çok ayrışmış kayalarda mümkün olabileceği, bu tür kayaların çakım sırasında çatlayacağı ve kazık-kaya ara yüzünde zemine benzer (bilhassa kumtaşı, silttaşı ve benzeri kayalarda) bir formasyonun oluşacağı dikkate alınırsa kayaya en az 4B soketlenen çakma kazıklarda sürtünme direncinin ihmal edilebileceği söylenebilir. Kaya soketinde mobilize olan maksimum sürtünme direncine ilişkin literatürde verilen bilgiler bu görüşü teyit etmektedir.

Kayaya Soketlenen Kazıklar
Tablo1. Çakma kazık ve kaya türüne bağlı olarak literatürde yer alan maksimum sürtünme dirençleri

Kazık çakılırken kayanın ayrışma ve tabakalaşma durumu önem arz eder. Çakım sırasında ayrışmış kayanın üst kesiminin daha fazla bozulmasına yol açılabilir. Kazık gruplarının oluşturulmasında, bu tahrip etkisi daha sık görülmektedir.

 

Kayaya çakılan kazıklarda uç direnci diğer kazık türlerine benzerdir:

REKLAM

Qb=Ab *qb (Denklem.1)

 

qb: Birim uç direnci

Ab: Kazık ucunun kesit alanı

Az ayrışmış, çatlakların çok sık olmadığı kayalarda tek eksenli basınç dayanımı varsa birim uç direnci:

qb = 2*Nϕ  * quc    (Denklem.2)    

Nϕ : kayaya soketlenen kazıklara için taşıma kapasitesi faktörü (Nf=tan^2 (45+Φ/2)

quc: kayadan alınabilen örnekler üzerinde belirlenmiş tek eksenli basınç dayanımı

 

Az ayrışmış, çatlakların çok sık olmadığı, olanların da kapalı bulunduğu kayalarda elde laboratuvar verisi olarak kaliteli üç eksenli basınç deneyinden belirlenen kohezyon ve sürtünme açısı değerleri varsa kazık ucu altındaki kayanın taşıma kapasitesi aşağıdaki ilişki yardımıyla hesaplanabilir:

qub= sc *c*Nc+ sg *0.5*g*B*Ng +g*D*Nq (Denklem.3)

 

c: kohezyon

B: kazık uç seviyesinde genişlik veya çap

D: kaya yüzeyinden itibaren soket sonuna kadar olan derinlik

g: kayanın efektif birim hacim ağırlığı

sc ve sg : şekil faktörleri => kare kesitli kazıklarda;

sc=1.25 daire kesitli kazıklarda                  sc=1.20 kare kesitli kazıklarda

sg=0.8 daire kesitli kazıklarda                     sg=0.7 kare kesitli kazıklarda

Nc , Ng ve Nq : Abak.1’den  alınması gereken taşıma kapasitesi faktörleri;

 

 

Kayaya Soketlenen Kazıklar
Abak.1 Taşıma kapasitesi faktörleri abağı

Çok ve sık çatlaklı, kil dolgulu aşırı ayrışmış kayalarda birim uç direnci

qb≌quc alınmalıdır.

Karot alınması sırasında belirlenen RQD (Rock Quality Designation) değerlerine bakılarak kazık uç mukavemeti değerleri Tablo.2’de verilmiştir;

☞ Sanal Şantiyede yayınlanan içerikleri telegram kanalımızdan takip edebilirsiniz.
-
☞ Güncel inşaat malzeme fiyatları için tıklayın. 
Kayaya Soketlenen Kazıklar
Tablo.2 RQD-qub değeri

2)Sondaj kazığı;

Kayaya soketli kazıkların taşıma gücü kapasitesi iki bileşenden meydana gelir. Bunlardan birincisi soket tabanından elde edilen uç mukavemeti, diğeri ise soket yüzeyi boyunca mobilize olan çevre sürtünmesidir. Bu iki halin varyasyonu, soketli kazıklar projelendirilirken üç değişik durum gösterir:

  • Sadece uç mukavemetinin mobilize olduğu durum,
  • Sadece çevre sürtünmesinin mobilize olduğu durum,
  • İki bileşenin birlikte dikkate alındığı durum

Soketli kazıklarda uygulanan yükleri taşıma durumuna göre üç farklı şekilde tasarım yapılabilir;

  • Sürtünme ve adhezyon etkisiyle çevrede taşıma,
  • Kazık alt ucu altında taban taşıma gücü,
  • Hem taban hem de çevrede taşıma.

Soket boşluğunun tabanı temizlenmez ise taban taşıma gücü belirsiz olur. Bunun sonucu olarak yükün sadece çevrede taşındığı kabul edilebilir. Bunun tersi durumda ise, düşük mukavemetli kaya malzemenin altındaki sağlam ana kaya üstüne kazık alt ucu yerleştirildiği takdirde, zayıf kayacın etkisi göz ardı edilerek yükün sadece tabanda taşındığı varsayılabilir. Yükün çevre ve uç sürtünmesi arasında nasıl paylaşılacağı aşağıdaki faktörlere bağlıdır.

  • Soket geometrisi,
  • Soket malzemesinin ve kaya malzemesinin elastisite modülü,
  • Soket pürüzlülüğü ve dayanımı,
  • Son çevre dayanımı ile ilişkili yüklemenin büyüklüğü,
  • Yapım metodu.

Sondaj tekniği ile soket oluşturulması çakma kazıklara göre kolay olup kayada daha az örselenmeye neden olur. Dayanımı yüksek kayaların dışında sondajla istenen boyda soket oluşturulması mümkündür. Bu nedenle sondajla oluşturulan soket içinde sürtünme direnci ve uç direncinin ikisi birden hesaplanabilir. Kayanın üstünde zemin tabakaları (kum, kil, silt, v.b.) bulunduğu takdirde tabakanın özelliğine göre taşıma kapasitesi ve oturma hesaplarını etkileyebilecek hususlar aşağıdadır:

 

1-Soket boyunun (Ls) kazık çapına (D)oranı (Ls/D),

2-Kaya çevresinde ve soket altında dayanım ve elastisite modülü,

3-Soket çevresinde pürüzlülük, delme kırıntılarının varlığı veya bentonit çamuru vb. durumlarının etkisi,

4-Delinmiş boşluğun tabanındaki kırıntıların ve gevşek kısmın etkisi,

5-Kayaların tabakalanması, farklı dayanım ve elastisite modülü,

6-Çevre duvarın elastik limitiyle ilişkili olan oturma,

7-Kaya/beton yüzündeki malzemenin sünme özelliğinin bir sonucu olarak, zamana bağlı artan oturmalar

Aşağıdaki Abak.2’de ise soketlenme boyuna göre, soket cidarı içinde taşınan yükün kazık yüküne(Q) oranını yüzde olarak görmek mümkündür.

Kayaya Soketlenen Kazıklar
Abak.2 L/B etkisi abağı

Kaya soketi içinden alınacak sürtünme direnci kayanın mukavemet ve deformasyon özellikleri ile soketin temizlenme derecesine bağlıdır. Foraj sırasında bentonit kullanıldıysa ve beton dökümünden sonra taban-soket içi enjeksiyon (‘post-grouting’) yapılmadıysa aşağıda verilecek bağıntılardan  hesaplanacak birim sürtünme dirençlerinin %25’i alınacaktır. Forajda polimer süspansiyonu kullanıldıysa ve soket açıldıktan sonra pürüzlendirme yapıldıysa bu azaltmaya ihtiyaç duyulmaz. Kaya üzerinde yumuşak kil tabakası varsa büyük ihtimalle bu zemin kaya soketi içine sıvanacaktır. Forajı takiben soket temizlenmeye çalışılsa da yükleme deneyi yapılmadıkça soket içi sürtünme direncinde azaltmaya gidilecektir.

(Denklem.4)        qs =α*ꞵ*quç_ort  

α: sürtünme direnci azaltma faktörü (Abak.3)

ꞵ: kayadaki süreksizliklere karşı düzeltme faktörü (Abak.4)

α faktörü soket içi kil veya bentonit sıvanmasını dikkate almaz. Bu nedenle sıvanmanın olabileceği durumlarda qs yerine q* s kullanılmalıdır:

(Denklem.5)     qs =0,25*α*ꞵ*quç_ort

Kayaya Soketlenen Kazıklar
Abak.3 α azaltma katsayısı abağı
Kayaya Soketlenen Kazıklar
Abak.4 Şekil ꞵ katsayısı abağı

Williams & Pells eğrisi ‘α’ faktörü için üst sınırı oluşturur. Horvath ve Rosenberg & Journeaux eğrileri ise alt sınırdır. Ancak alt sınır eğrileri kullanıldığı takdirde ꞵ 1.0 alınacaktır.

Beton veya kayanın hangisi daha düşük dayanım arz ediyorsa onun kullanıldığı Horvath Denklemi de aşağıda verilmiştir. ‘b’ katsayısı 0.2~0.3 arasında değişir. Bu denklemin çamurtaşı ve şeyl benzeri kayalarda açılan soketler için olumlu neticeler verdiği bilinmektedir:

 

qs =b*q_ucortalama^0.5  (Denklem.6)

Kaya formasyonuna yük aktaran kazıkların uç direnci foraj tekniğine bağlı dayanımda meydana gelebilecek değişimlere dikkat etmek kaydıyla çakma kazıklarda verilen bağıntılar kullanılarak hesaplanabilir:

qb = 2*Nϕ   * quc           (Denklem.7)

Nϕ : kayaya soketlenen kazıklara için taşıma kapasitesi faktörü (Nf=tan^2 (45+Φ/2)

quc: kayadan alınabilen örnekler üzerinde belirlenmiş tek eksenli basınç dayanımı

 

Çakma Kazıklardaki mantıkla, sondaj kazıklarında da az ayrışmış, çatlakların çok sık olmadığı, olanların da kapalı bulunduğu kayalarda elde laboratuvar verisi olarak kaliteli üç eksenli basınç deneyinden belirlenen kohezyon ve sürtünme açısı değerleri varsa kazık ucu altındaki kayanın taşıma kapasitesi  Denklem.3 ile hesaplanabilir.

Çakma Kazıklardaki mantıkla, sondaj kazıklarında da

Çok ve sık çatlaklı, kil dolgulu aşırı ayrışmış kayalarda birim uç direnci qb ≌quc alınmalıdır.

Kayadan tek eksenli basınç örneği alınamazsa, bunun yerine ayrışma derecesi belirlenmişse suya doygun kiltaşı ve benzeri zayıf kayalar için Tablo.3 kullanılabilir;

Kayaya Soketlenen Kazıklar
Tablo.3 Kaya ayrışma derecesine göre Su,G ve E değerleri

Kayaya soketlenen kazıklarla ilgili taşıma gücünde gerekli olan veriler yukarıda anlattığımız şekilde tespit edildikten sonra ;

Kayaya Soketlenen Kazıklar

Qp: Tekil Kazık Taşıma Gücü

Qs: Toplam Sürtünme Direnci

Qb: Uç Direnci

Fs ve Fb : Global Güvenlik Faktörleri(ilgili değerler için bir önceki yazımı inceleyiniz)

W’kazık: Kazığın Efektif Ağırlığı

Formülü uygulanarak kazık taşıma kapasitesi bulunabilir.

 

NOT:  Bu yazının kaynağı, Prof. Dr. Gürkan Özden’in Özel Temeller Ders Sunusu’dur. İçeriği oluştururken; metin, şekil, tablo ve görseller için kendisinden özel izin alınarak hazırlanmıştır.

Etiketler: çakma kazıkkayaya soketlenen kazıklarkazık temellersondaj kazığı
Paylaş22Tweet14Gönder
İnş.Müh.Muhammed Raşit SARIKAŞ

İnş.Müh.Muhammed Raşit SARIKAŞ

1997 yılında İstanbul'da doğan SARIKAŞ aslen Şanlıurfalıdır. İlk ve ortaöğrenimini İstanbul'da lise eğitimini ise Şanlıurfa'da tamamlayan SARIKAŞ; lisans eğitimini Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği bölümünde tamamlamıştır ve aynı üniversitede şuan yüksek lisans eğitimini sürdürmektedir.

İlgili İçerik

Üç Eksenli Basınç Deneyi Soruları Nasıl Çözülür? | Zemin Mekaniği Soru Çözümleri 8
Geoteknik

Üç Eksenli Basınç Deneyi Soruları Nasıl Çözülür? | Zemin Mekaniği Soru Çözümleri 8

- Berke Arslan

Bu içerikte “Zemin Mekaniği” dersinin “Üç Eksenli Basınç Deneyi” soruları hakkında Berke Arslan tarafından hazırlanan detaylı bilgilere yer vereceğiz. Serinin...

Devamını oku
Su Muhtevası – Boşluk Oranı – Porozite – Doygunluk Derecesi – Rölatif Sıkılık
Geoteknik

Su Muhtevası – Boşluk Oranı – Porozite – Doygunluk Derecesi – Rölatif Sıkılık

- İnş.Müh.Mustafa AKSU

Bu yazıda zeminleri tanımak için bilinmesi gereken önemli terimler olan; su muhtevası, porozite, boşluk oranı, doygunluk derecesi ve rölatif sıkılık...

Devamını oku
Tarihi Yapıların Temel Sistemlerinin Güçlendirilmesi
Geoteknik

Tarihi Yapıların Temel Sistemlerinin Güçlendirilmesi Üzerine Bir İnceleme

- İnş.Müh.Fatma Aydemir

Tarihi yapıların temel sistemlerinin güçlendirilmesi yapının diğer elemanlarının güçlendirilmesi kadar önemli, hatta çoğu zaman daha önemlidir, çünkü temeller bir yapının...

Devamını oku
Zemin Türleri ve Yapısal Özellikleri
Geoteknik

Zemin Türleri ve Yapısal Özellikleri

- İnş.Müh.Muhammed Raşit SARIKAŞ

Zemin daneleri, boyutlarına göre çakıl, kum, kil ve silt olmak üzere dört ana gruba ayrılabilirler. Dane Çapı (D) Nedir? Dane...

Devamını oku
Sonraki İçerik
Nanoteknoloji ve İnşaat Mühendisliğindeki Uygulama Alanları

Nanoteknoloji ve İnşaat Mühendisliğindeki Uygulama Alanları

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Ara

Güncel Fiyatlar

  • Fiyatlar

2022 Güncel Demir Fiyatları- Donatı Çeliği Fiyatları

2022 Birim Fiyatları – Tüm Bakanlıklar | Güncel Liste

2022 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri

2022 Yılı Birim Fiyatları – Çevre, Şehircilik Ve İklim Değişikliği Bakanlığı

2022 Çimento Fiyatları – Güncel Çimento Fiyatları

2022 Kontrplak Fiyatları- Kontrplak Çeşitleri

Son Yorumlar

  • Deprem Etkisinde Kolon Davranışı için Tolga Aydoğaner
  • Kolon Tasarımında Nelere Dikkat Edilmelidir? için Tolga Aydoğaner
  • TEST: Hidrolik Bilginize Güveniyor Musunuz? için Mustafa Yıldırım
  • TBDY-2018’e Göre Kirişsiz Döşemeler için Fatih Taner Vural
  • Atalet Momenti Ve Mühendislik Tasarımlarındaki Önemi için Halil ÇELİK

Bloga e-posta ile abone ol

Bu bloga abone olmak ve e-posta ile bildirimler almak için e-posta adresinizi girin.

Diğer 221.404 aboneye katılın

Sanal Şantiye

İnşaat Sektörünün Bilgi Kaynağı
Tavsiyeler
-Aykut ÖZDEMİR

Bizi Takip Edin

Sorular

  • Geoteknik Rapor imza yetkisi
  • metrajda mükerrer nasıl hesaplanır
  • Ev temelinin altından su geliyor, ne yapmalıyım?
  • 65/160 lık kiriş etriye detayı
  • Deprem yatağı hakkında

Yasal Uyarı

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Madde Ek-4 “…hak sahiplerinin başvuruları üzerine ihlâle konu eserler içerikten çıkarılır. Bunun için hakları haleldar olan gerçek veya tüzel kişi öncelikle bilgi içerik sağlayıcısına başvurarak üç gün içinde ihlâlin durdurulmasını ister.” hükmü uyarınca telif hakkı ihlali olduğunu düşündüğünüz yazı/resim/video vb. içerikleri bize bildirmeniz durumunda 3 gün içinde gerekli işlem yapılarak ilgili içerik kaldırılacaktır.

  • Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Yazarlık
  • Kullanım Koşulları
  • Gizlilik Politikası
  • Reklam
  • Şikayet/İletişim
  • Site Haritası

©2009-2021 Sanal Şantiye

Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Fiyatlar
    • Konu Dışı
    • Teknoloji
    • Sponsorlu İçerik
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Yapı Malzemeleri
      • Ulaştırma
      • Mekanik
      • Hidrolik
      • Geoteknik
      • Yapı İşletmesi
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Deprem
    • İnşaat Programları
    • Kişisel Gelişim
    • Kitaplar
    • Staj
    • Makaleler
    • Şantiye
  • Kanun & Yönetmelikler
  • Testler
  • Video
  • Soru Cevap
  • Online Eğitimler
  • Ekibe Katıl
  • Hakkımızda
  • Şikayet/İletişim
  • Giriş
  • Kaydol

©2009-2021 Sanal Şantiye

Hoşgeldin!

Hesabınıza giriş yapın

Şifremi Unuttum Kaydol

Yeni Hesap Oluştur

Kayıt olmak için formu doldurun

Tüm alanlar zorunludur Giriş

Şifrenizi geri alın

Şifrenizi yenilemek için e-posta adresinizi veya kullanıcı adınızı girin

Giriş