Keson temeller köprü, rıhtım gibi kalıcı yapılarda yapının sudan zarar görmemesi için kullanılan bir temel türüdür.
Keson kelimesi İngilizce’de ki “Caisson” kelimesinden gelir bu kelimenin kökü ise Latince “Capsa” yani kasa, kutu anlamına gelmektedir.
Keson Temel Hangi Durumlarda Kullanılır
– Suyun içindeki yapılarda yıkıcı kuvvetlere karşı su altında büyük bir altyapı çalışması gerektiğinde,
– Toprağın içinde büyük yanal yükler oluşturabilecek kayalar vs. mevcut olduğunda,
– Temel büyük bir yanal yüke maruz kaldığında,
– Nehirde veya denizde su derinliği fazla olduğunda,
– Yapıya etkiyen nehir kuvvetleri mevcut olduğunda,
– Mevcut yeraltı suyu akışı agresif olduğunda,
Ve bunlar dışında özel durumlarda ihtiyaç duyulduğunda Keson Temeller kullanılabilir.
Keson Temel Nasıl Çalışır?
Keson Temeller kullanıldığı amaca göre farklı şekillerde tasarlanıp uygulanabilir. Biz en çok bilinen türünden bahsederek nasıl çalıştığına değinmek istiyoruz.
Keson yazının başında da bahsettiğimiz gibi bir kutudur. Altında herhangi bir zemin olmayan ve su geçirmeyen bu kutu, suya bırakıldığında içerisinde mevcut olan hava suyun içinde kalarak suyun dibindeki zemin ile Keson Temelin içi arasında bir hava boşluğu oluşturur.
Kesonun suyu içinde zemine daha iyi oturması için üzerindeki boşluklar suyla veya çakıl, kum gibi malzemelerle doldurulur. Daha sonra suyun altında oluşan bu boşluğa çalışanlar girerek suyu altında istenilen derinlikte kazı çalışması yaparlar. Böylece zemin gereken derinlikte kazılıp temel oluşturulur.
Keson Temel Çeşitleri
1) Açık Keson
Üst kısmı açık havayla bağlantılı olan kesonlardır. Yerleştirildikten sonra istenilen oturma sağlanır ve beton dökülerek inşaatı tamamlanır.
2-) Pnömatik Keson (Basınçlı Keson)
Pnömatik Kesonlar daha çok kavisli yüzeylerde yani su basıncının tehlike yaratabileceği yerlerde kullanılır. Kesonun alt kısmında işçilerin çalıştığı alandaki basınç bu durum için özel olarak sağlanır.
3-) Yüzen Keson
Yüzen Kesonlar betonla doldurulmuş prefabrik kutulardır. Temel oluşturulmak istenilen yerlere su üzerinde yüzdürülerek yerleştirilir.
Aşşağıdaki video da İzmit Körfez Geçişi’ndeki bir viyadük için keson temel uygulamasını görebilirsiniz:
Kaynaklar:
https://www.alphadictionary.com/goodword/word/caisson
https://www.kuyutemel.com/keson-temel
