• Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Reklam
  • Mobil Uygulamalarımız
  • Şikayet/İletişim
  • İndirimli Eğitimler
  • Giriş
  • Kaydol
Sanal Şantiye
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Fiyatlar
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Kariyer
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Fiyatlar
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Kariyer
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
Sanal Şantiye
Anasayfa Kütüphane İnşaat Mühendisliği Geoteknik

Temel Nedir? Temel Çeşitleri Nelerdir?

Zülfü Yetkin - Zülfü Yetkin
30 Kasım 2021
Kategori: Geoteknik, İnşaat Mühendisliği
Süre:5 dakika
0
temel nedir temel çeşitleri nelerdir
3.5k
PAYLAŞIM
35.2k
OKUNMA
Facebookta PaylaşTwitterda PaylaşWhatsApp'da Paylaş

Bugünkü yazımda temeller kavramının mühendislikteki karşılığını ve temel çeşitleri hakkındaki araştırmalarımı sizlerle paylaşmaya çalışacağım. Sırasıyla en başta temel kavramını, ne çeşit temeller olduğunu ve öne çıkan uygulamalarını görsellerle de destekleyerek sizlerle beraber inceleyeceğiz.

Temel Nedir? Temel Çeşitleri Nelerdir?

REKLAM

İçindekiler

  • Temel Nedir?
  • Temel Çeşitleri Nelerdir?
    • Yüzeysel (Sığ) Temel Çeşitleri Nelerdir?
    • Derin Temel Çeşitleri Nelerdir?
      • Yüzeysel (Sığ) Temel Çeşitleri
        • Tekil(Münferit) Temeller
        • Duvar Altı Temelleri
        • Birleşik (Kombine) Temeller
        • Mütemadi (Sürekli, Şerit) Temeller
          • Bir Doğrultuda Sürekli Temeller
          • İki Doğrultuda Sürekli Temeller
        • Radye Temeller
          • Kirişsiz Radye Temeller
          • Kirişli Radye Temeller
      • Derin Temel Çeşitleri
        • Ayak Temeller
        • Kazıklı Temeller
        • Keson (Kuyu, Kutu) Temeller

Temel Nedir?

Temeller yapının en alt katındaki kolon veya perdelerin normal kuvvet, moment vb. yüklerini zemine aktaran elemanlardır. Kolon veya perdeler zemine doğrudan oturtulamazlar. Bu kesitler dayanımı çok küçük olan zemine doğrudan oturtulursa zeminde, zeminin normal dayanımının çok üstünde gerilmeler oluşturur ve kolon zemini zımbalayarak(delerek) saplanır.

Zemindeki gerilmeyi düşürebilmek için mukavemet dersinde gördüğümüz [σ=F/A] bağıntısında da görüldüğü üzere kuvvet sabit olduğu için alanı büyütmemiz gerekir. Bu nedenle kolonların alt ucu ile zemin arasına, kesit alanı kolonun kesitinden çok daha büyük olan plak, kiriş gibi elemanlar yapılır.

Diğer önemli bir amaç da kolon veya perdenin altındaki zeminde oluşabilecek çökmeyi (oturma) sınırlı bir düzeyde tutmak ve üst yapının farklı oturmalardan zarar görmesini önlemektir.

Temel Çeşitleri Ve Özellikleri
Temel Çeşitleri Ve Özellikleri

Üst yapı tipi ne olursa olsun (betonarme, yığma, çelik, ahşap), daima betonarme temel tercih edilir. Çünkü diğer malzemeler (çelik, ahşap gibi) dayanım ve zemin şartlarına dayanıklılık açısından uygun değildir.

Temel Çeşitleri Nelerdir?

Temel çeşitlerini “Yüzeysel(Sığ) Temeller” ve “Derin Temeller” olarak iki ana başlıkta inceleyebiliriz.

Yüzeysel (Sığ) Temel Çeşitleri Nelerdir?

  • Tekil(Münferit) Temeller
  • Duvar Altı Temelleri
  • Birleşik Temeller
  • Mütemadi (Sürekli, Şerit) Temeller
  • Radye Temeller

Derin Temel Çeşitleri Nelerdir?

  • Ayak Temeller
  • Kazıklı Temeller
  • Keson (Kuyu, Kutu) Temeller
Temel Çeşitleri
Temel Çeşitleri

Yüzeysel (Sığ) Temel Çeşitleri

Tekil(Münferit) Temeller

Kolonların altına kolon kesitinden çok daha büyük betonarme bir pabuç yapılarak oluşturulur. Deprem kuvvetini aktarması için pabuçlar bağ kirişi veya kalınlığı en az 15 cm olan döşeme ile birbirine bağlanır. Tekil temel; yüksekliği az fakat uzun yapılarda ve çok sağlam zemin üzerindeki normal yapılarda kullanılır. Apartman tipi yüksek yapılar için uygun değildir çünkü farklı oturma riskleri vardır.

REKLAM
Tekil Temel
Tekil Temel

Duvar Altı Temelleri

Basit yığma yapıların temel duvarlarının altına, duvardan en az 20 cm daha geniş betonarme bir kiriş yapılarak oluşturulur.

Duvar Altı Temelleri
Duvar Altı Temelleri

Birleşik (Kombine) Temeller

İki kolonun birbirine çok yakın olması durumunda her iki kolon için tek pabuç (sömel) yapılarak oluşturulur. Eksenel kuvveti yüksek olan kolon tarafında pabuç daha geniş yapılarak zeminde oluşan gerilme dağılımının pabuç altında her yerde eşit olması sağlanır.

Birleşik Temel
Birleşik Temel

Mütemadi (Sürekli, Şerit) Temeller

Bir veya birden fazla doğrultudaki düşey taşıyıcı elemanların altına kirişli veya kirişsiz plaklar düzenlenerek taşıyıcı elemanlardan gelen yükleri zemine yeterli rijitlikte aktaran temellerdir.

Bir Doğrultuda Sürekli Temeller

Yapının bir doğrultudaki her aksı boyunca dizili kolonlarının altına ters tablalı betonarme bir kiriş yapılır. Kolon yükleri kirişe, kirişten tablaya (pabuca), tabladan zemine aktarılır. Kiriş genişliğini kolonların kesitleri belirler. Apartman tipi yüksek yapılar için genellikle uygun değildir.

İki Doğrultuda Sürekli Temeller

Yapının her iki doğrultudaki her aksı boyunca dizili kolonlarının altına ters tablalı betonarme kiriş yapılır. Apartman tipi yüksek yapılar için genelde uygundur.

Mütemadi Temeller
Bir Doğrultuda ve İki Doğrultuda Sürekli Temeller

Radye Temeller

Zeminin çok zayıf olduğu veya yer yer değişkenlik gösterdiği, yapı yüklerinin fazla olduğu, yapının bütün düşey taşıyıcı elemanlarının tek bir temele oturtulduğu temel türüdür. Radye temellerde farklı oturma riski çok düşüktür. Radye temel, zayıf zeminlerde, apartman tipi yüksek yapılar için en uygun temel tipidir.

Kirişsiz Radye Temeller

Yapının tüm kolonları altına, inşaat alanının tümünü örten kalın bir plak yapılır ve kolonlar doğrudan bu plağa oturtulur. Plak kalınlığı en az 30 cm dir. Apartman tipi normal yapılarda plak kalınlığı kabaca kat sayısının 8-10 katı civarında olur. Özellikle köşe kolonlar zımbalama açısından risklidir. Plak kalınlığının zımbalama olmayacak şekilde belirlenmesi zorunludur.

Kirişli Radye Temeller

Yapının tüm kolonları altına, inşaat alanının tümünü örten bir plak, plağın üstüne de kirişler yapılarak ve kolonlar kirişlere oturtularak kirişli radye temel oluşturulur. Plak kalınlığı en az 20 cm dir. Kirişsiz radyeye göre işçiliği daha fazladır.

Kirişsiz Ve Kirişli Radye Temel
Kirişsiz Ve Kirişli Radye Temel

Derin Temel Çeşitleri

Ayak Temeller

Sağlam zeminin kazık gerektirmeyecek kadar derinde olmayıp; yine sağlam zeminin, bütün derin temeller için geçerli olan, zemin iyileştirmesinin sağlıklı olmayacağı kadar derinde veya yapılacak zemin iyileştirmesine rağmen risk devam ediyorsa gerekli hesaplar yapılarak sağlam zemine kadar kazı yapılır ve ayak temeller sağlam zemine oturtulur. Ayak temeller üst kısımda betonarme kirişler ile birbirine bağlanmalıdır.

Ayak Temel
Ayak Temel

Kazıklı Temeller

Çok zayıf zeminlerde sağlam zemine ulaşılıncaya kadar çakılan veya delip yerinde dökülen kazıkların üstüne zemin seviyesinde bir platform oluşturulur ve kolonlar bu platforma oturtulur. Yapı yükleri ya uç kazıklarla ya da yanal sürtünme ile zemine iletilir. Bu kazıklar üst kısımda betonarme kirişler veya plak ile birbirlerine bağlanır. Kazıkların betonarme, çelik ve ahşap türleri mevcuttur. Kazıklı temellerin maliyeti çok yüksektir.

Kazıklı Temeller
Kazıklı Temeller

Keson (Kuyu, Kutu) Temeller

Kazık temellerin yapılmasının uygun olmadığı veya yetersiz olduğu çok zayıf zeminlerde veya su içinde keson temeller kullanılır. Et kalınlığı az, çapı büyük halka veya içi boş prizma betonarme, çelik veya ahşaptan yapılabilen kesonlar zemine veya suya çeşitli yöntemlerle sağlam zemine kadar batırılır.

☞ Sanal Şantiyede yayınlanan içerikleri telegram kanalımızdan takip edebilirsiniz.
-
☞ Güncel inşaat malzeme fiyatları için tıklayın. 

Sağlam zemine ulaşılıncaya kadar üstüne yeni elemanlar konur. İçi malzeme ile doldurulur ve temel platform betonu dökülür. Betonarme elemanlar yerinde dökülüp içteki toprak boşaltılarak batırma yoluyla da yapılmaktadır. Maliyeti çok yüksektir. Köprü ve liman inşaatında uygulanır.

Keson Temeller
Keson Temeller

Bir başka yazıda tekrar görüşmek dileğiyle…

Diğer yazılarıma buradan ulaşabilirsiniz.

Kaynak: • Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 2019
Etiketler: ayak temelduvar altı temelikazıklı temelkeson temelmütemadi temelradye temelsürekli temeltekil temeltemeltemel çeşitleritemel nedirtemelleryüzeysel temel
Paylaş1410Tweet881Gönder
Zülfü Yetkin

Zülfü Yetkin

Editör / İnşaat Mühendisi / Yüksek Lisans Öğrencisi (Ulaştırma ABD)

İlgili İçerik

Üç Eksenli Basınç Deneyi Soruları Nasıl Çözülür? | Zemin Mekaniği Soru Çözümleri 8
Geoteknik

Üç Eksenli Basınç Deneyi Soruları Nasıl Çözülür? | Zemin Mekaniği Soru Çözümleri 8

- Berke Arslan

Bu içerikte “Zemin Mekaniği” dersinin “Üç Eksenli Basınç Deneyi” soruları hakkında Berke Arslan tarafından hazırlanan detaylı bilgilere yer vereceğiz. Serinin...

Devamını oku
Şap Nedir Şap Nasıl Atılır Şap Hazırlık Süreci
Mimari

Şap Nedir? | Şap Nasıl Atılır? | Şap Hazırlık Süreci

- Sevcan Keleş

  Şap Nedir? Şap, bir zemin kaplama malzemesidir. İnşaatta çok sık kullanılır. Beton zemine direkt uygulanır ve amacı; sonrasında uygulanacak...

Devamını oku
Tüp Sistem Nedir Tüp Sistem Çeşitleri ve Özellikleri
Yapı

Tüp Sistem Nedir? | Tüp Sistem Çeşitleri ve Özellikleri

- Elifnur Kanburoğlu

Tüp sistem, yüksek binalarda kullanılan, binanın rüzgar ve sismik kuvvetler gibi yanal yüklere dayanmalarını sağlayan bir yapısal sistemdir. Bu sistem,...

Devamını oku
Çimentonun Prizi Nedir Yalancı Priz Ani Priz
Yapı Malzemeleri

Çimentonun Prizi Nedir? | Yalancı Priz | Ani Priz | Priz Süresini Etkileyen Faktörler

- İnş.Yük.Müh.Mustafa Özdemir

Priz Nedir? Priz; bağlayıcı maddelerin katılaşması veya plastik şekil değiştirme yeteneğini kaybetmesidir. Çimentonun prizi ve beton priz başlama süresi, çimento...

Devamını oku
Sonraki İçerik
beton çeşitleri

Beton Çeşitleri Nelerdir?

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Ara

Güncel Fiyatlar

  • Fiyatlar

2022 Güncel Demir Fiyatları- Donatı Çeliği Fiyatları

2022 Birim Fiyatları – Tüm Bakanlıklar | Güncel Liste

2022 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri

2022 Yılı Birim Fiyatları – Çevre, Şehircilik Ve İklim Değişikliği Bakanlığı

2022 Çimento Fiyatları – Güncel Çimento Fiyatları

2022 Kontrplak Fiyatları- Kontrplak Çeşitleri

Son Yorumlar

  • Deprem Etkisinde Kolon Davranışı için Tolga Aydoğaner
  • Kolon Tasarımında Nelere Dikkat Edilmelidir? için Tolga Aydoğaner
  • TEST: Hidrolik Bilginize Güveniyor Musunuz? için Mustafa Yıldırım
  • TBDY-2018’e Göre Kirişsiz Döşemeler için Fatih Taner Vural
  • Atalet Momenti Ve Mühendislik Tasarımlarındaki Önemi için Halil ÇELİK

Bloga e-posta ile abone ol

Bu bloga abone olmak ve e-posta ile bildirimler almak için e-posta adresinizi girin.

Diğer 221.412 aboneye katılın

Sanal Şantiye

İnşaat Sektörünün Bilgi Kaynağı
Tavsiyeler
-Aykut ÖZDEMİR

Bizi Takip Edin

Sorular

  • Geoteknik Rapor imza yetkisi
  • metrajda mükerrer nasıl hesaplanır
  • Ev temelinin altından su geliyor, ne yapmalıyım?
  • 65/160 lık kiriş etriye detayı
  • Deprem yatağı hakkında

Yasal Uyarı

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Madde Ek-4 “…hak sahiplerinin başvuruları üzerine ihlâle konu eserler içerikten çıkarılır. Bunun için hakları haleldar olan gerçek veya tüzel kişi öncelikle bilgi içerik sağlayıcısına başvurarak üç gün içinde ihlâlin durdurulmasını ister.” hükmü uyarınca telif hakkı ihlali olduğunu düşündüğünüz yazı/resim/video vb. içerikleri bize bildirmeniz durumunda 3 gün içinde gerekli işlem yapılarak ilgili içerik kaldırılacaktır.

  • Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Yazarlık
  • Kullanım Koşulları
  • Gizlilik Politikası
  • Reklam
  • Şikayet/İletişim
  • Site Haritası

©2009-2021 Sanal Şantiye

Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Fiyatlar
    • Konu Dışı
    • Teknoloji
    • Sponsorlu İçerik
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Yapı Malzemeleri
      • Ulaştırma
      • Mekanik
      • Hidrolik
      • Geoteknik
      • Yapı İşletmesi
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Deprem
    • İnşaat Programları
    • Kişisel Gelişim
    • Kitaplar
    • Staj
    • Makaleler
    • Şantiye
  • Kanun & Yönetmelikler
  • Testler
  • Video
  • Soru Cevap
  • Online Eğitimler
  • Ekibe Katıl
  • Hakkımızda
  • Şikayet/İletişim
  • Giriş
  • Kaydol

©2009-2021 Sanal Şantiye

Hoşgeldin!

Hesabınıza giriş yapın

Şifremi Unuttum Kaydol

Yeni Hesap Oluştur

Kayıt olmak için formu doldurun

Tüm alanlar zorunludur Giriş

Şifrenizi geri alın

Şifrenizi yenilemek için e-posta adresinizi veya kullanıcı adınızı girin

Giriş