• Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Reklam
  • Mobil Uygulamalarımız
  • Şikayet/İletişim
  • Giriş
  • Kaydol
Sanal Şantiye
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Fiyatlar
    • 2025 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Güncel Hazır Beton Fiyatları
    • Çimento Fiyatları
    • Gazbeton Fiyatları
    • 2024 Birim Fiyatları | Tüm Bakanlıklar
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
  • Fiyatlar
    • 2025 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Güncel Hazır Beton Fiyatları
    • Çimento Fiyatları
    • Gazbeton Fiyatları
    • 2024 Birim Fiyatları | Tüm Bakanlıklar
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
Sanal Şantiye
Anasayfa Kütüphane İnşaat Mühendisliği Yapı

Taşıyıcı Sistem Tasarımında Yapı Güvenliği İçin Temel İlkeler

Nihal Altun - Nihal Altun
7 Haziran 2021
Kategori: Yapı
0

Bir yapının iskeleti olarak görev yapan taşıyıcı sistem, kendi ağırlığını ve yapıya etki eden yükleri zemine güvenli bir şekilde aktarabilmelidir. Bu önemli işlevi nedeniyle, taşıyıcı sistem tasarımı ve seçimi esnasında son derece hassas ve dikkatli davranılmalıdır.

Taşıyıcı sistem tasarımında, deprem gibi önemli bir kuvvet etkisi altında en uygun tasarım için önem dereceleri birbirinden farklı olan aşağıdaki ilkelerin birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir. Aşağıda bahsedilen hususlar yapı kullanım amacına bağlı olarak farklı önem derecelerine sahip olabilirler. Bir ilke diğerine göre daha çok veya daha az önemli olabilir. Dolayısıyla yapının önem ve kullanım amacına göre her bir ilke birlikte değerlendirilmeli ve uygun taşıyıcı sistem tasarımı yapılmalıdır.

Yapıya aktarılan deprem enerjisinin önemli bir bölümünü tüketerek yapının daha ekonomik tasarlanmasına imkan tanıyabilecek şekilde, taşıyıcı sistem yeterli süneklik ve yeterli sönüme sahip olmalıdır.

Deprem sebebiyle oluşacak eylemsizlik kuvvetlerinin düşey taşıyıcı sistem elemanlarına güvenle aktarılabilmesi için taşıyıcı sistemin sade, basit, düzenli ve simetrik bir şekilde tasarlanmasına dikkat edilmelidir.

Her ne kadar önemi nedeniyle kolon ve kiriş tasarımına daha çok özen gösterilip döşemeler bir nebze geri planda bırakılıyor olsa da, yatay yükleri düşey taşıyıcılara  güvenle aktarabilmesi amacıyla döşemelerin yeterli rijitlik ve dayanıma sahip olmalarına dikkat edilmelidir.

Bunun yanı sıra depreme dayanıklı sağlam bir bina tasarımı için, taşıyıcı sistemin yıkılmadan ayakta kalmasını sağlayacak şekilde yeterli dayanım, yeterli rijitlik ve yeterli kararlılık taşıyıcı sisteme sağlatılmak zorundadır. Bahsedilen bu üç ilke depreme dayanıklı sağlam bir bina tasarımı için olmazsa olmaz üç ilkedir.

Bu yazımızda yeni Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (2018) hükümleri dikkate alınarak bu olmazsa olmaz üç ilkenin taşıyıcı sisteme sağlatılması için neler yapılabilir bunları anlatmaya çalıştık. Yazıyı fazla uzatmamak adına süneklik ve sönüm konularına bu yazımızda değinmedik. Ancak terimler üzerine tıklayarak bu konularla ilgili bilgilere de ilgili bağlantılardan ulaşabilirsiniz veya sitemizde bu konular ile ilgili yer alan yazıları aratabilirsiniz.

İçindekiler

  • Yeterli Dayanım
  • Yeterli Rijitlik
    • Yeterli Rijitlik İçin Ne Yapılmalıdır?
  • Yeterli Kararlılık
    • Yeterli Kararlılık İçin Ne Yapılmalıdır?
  • Sanal Şantiye sitesinden daha fazla şey keşfedin

Yeterli Dayanım

Dayanım; bir eleman ya da sistemin yük taşıma kapasitesidir. Bir taşıyıcı sistem ve elemanlarının her biri (1) eksenel yük, (2) eğilme, (3) kesme, (4) burulma gibi yük etkilerini taşıma gücü aşılmadan taşıyabilmedir. Taşıyıcı elemanlar kendilerine etkiyen iç kuvvetleri taşıyabilecek şekilde boyutlandırılmalıdırlar.

Taşıyıcı Sistem Tasarımında Yapı Güvenliği İçin Temel İlkeler

TBDY-2018’e göre yeterli dayanım için, yükleri taşıyacak şekilde elemanların taşıma güçlerinin belirlendiği yaklaşıma ek olarak kapasite tasarım ilkesi de belirlenmiştir. Kapasite tasarımı ilkesiyle yapı; şiddetli depremlerde toptan göçmeyecek, ancak dikkate alınan deprem düzeyine bağlı olarak, taşıyıcı sisteminde önemli hasarların oluşabileceği sünek bir davranışa zorlanmaktadır. Özetle; kolonlar kirişlerden daha güçlü olmalıdır.

Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği, birleşim bölgesindeki kolonların taşıma gücü momentlerinin, kiriş taşıma gücü momentlerinden %20 daha büyük olması durumunda güçlü kolon-zayıf kiriş ilkesinin sağlanacağını öngörmektedir.

Yeterli Rijitlik

Elemanın şekil değiştirmeye karşı koyma direnci rijitlik olarak tanımlanır. Temel ilke, yapıda yüklerden meydana gelecek ve hasara yol açabilecek yerdeğiştirmeleri sınırlamaktır.

TBDY-2018’de yeterli rijitlik için getirilen koşul şu şekildedir: Yatay yükler altında yapı rijitliğinin en önemli ölçütü toplam yerdeğiştirme yerine, bir katın altındaki kata göre yapmış olduğu göreli ötelenme miktarıdır.

Yeterli Rijitlik İçin Ne Yapılmalıdır?

  • Enkesit boyutlarını arttırmak (Eğilme doğrultusundaki boyutu arttırmak daha etkildir. Örneğin yatay taşıyıcı elemanlarda eğilme doğrultusundaki enkesit boyutu olan döşeme kalınlığını ve kiriş yüksekliğini arttırmak rijitliği arttırmanın ana yoludur.)
  • Elemanın boyunu kısaltmak (Eleman boyu arttıkça narinlik etkisi artmakta ve ötelenmeler büyük boyutlara ulaşmaktadır.)
  • Mesnetlerdeki ve birleşim bölgelerindeki hareketleri kısıtlamak (Basit mesnetten ankastre mesnete doğru gidildikçe kısıtlama artmaktadır. Dolayısıyla en büyük rijitlik ankastre mesnetli ve birleşim bölgeleri çok sağlam olan taşıyıcı sistemlerde olacaktır.
  • Malzeme kalitesini arttırmak (Elastisite modülünü arttırmak rijitliğin artmasını sağlayacaktır.)
  • Yapı tasarımında perde duvar kullanmak (Yeterli rijitliği sağlamak için taşıyıcı sisteme tekniğine uygun olarak her iki doğrultuda perde duvarlar eklenmelidir.
Taşıyıcı Sistem Tasarımında Yapı Güvenliği İçin Temel İlkeler
Taşıyıcı sistemin çerçeve ve perde duvardan oluşması durumunda, alt katlarda perde duvarlar daha etkili olup çerçevenin ötelenmesini kısıtlarken, üst katlarda ise çerçeve perdenin ötelenmesini kısıtlamaktadır.

Yeterli Kararlılık

Yapıların stabilitesini kaybederek aşırı gevrek bir şekilde göçmesine engel olmak amacıyla, yapıların yeterli kararlılıkta tasarlanması gerekmektedir. Bir yapının kararlılığı etkiyen eksenel yükün derecesine, taşıyıcı sistemin malzeme özelliklerine, kesit boyutlarına, eleman boylarına ve mesnetlenme koşulları gibi parametrelere göre değişmektedir.

Genel olarak, yanal yerdeğiştirmeyi önleyici taşıyıcı sistemlere sahip yapılar daha stabil olmaktadır. Kolayca yanal ötelenme yapan sistemler ise daha kolay stabilitesini kaybetmektedir. Bu bağlamda taşıyıcı sistem açısından, yeterli kararlılık yeterli rijitlik ile iç içe geçmektedir. Dolayısıyla yeterli rijitliğe sahip bir taşıyıcı sistem tasarlamışsa, bu durum stabilite açısından son derece önemli bir durumdur.

Taşıyıcı Sistem Tasarımı

Yeterli Kararlılık İçin Ne Yapılmalıdır?

  • Büyük enkesit boyutları seçmek (Enkesit boyutları arttıkça sistem daha kararlı bir hale gelecektir.)
  • Elemanın boyunu kısaltmak (Narin elemanlardan oluşan bir düşey taşıyıcı sistem kararlılık açısından uygun bir tasarım olarak değerlendirilemez.)
  • Yeterli düşey taşıyıcı eleman kullanmak (Kolon ve perde duvarlardan oluşan düşey taşıyıcı elemanlar yeterli sayıda ve boyutlarda olacak şekilde tasarım yapılmalıdır.

Başka yazılarda görüşmek dileğiyle.


Sanal Şantiye sitesinden daha fazla şey keşfedin

Subscribe to get the latest posts sent to your email.

Kaynak: Betonarme Yapıların Hesap ve Tasarımı (Deprem Yönetmeliği 2018'e uygun)/Adem Doğangün
Etiketler: dayanımrijitlikstabilitetaşıyıcı sistem tasarımıtbdy 2018
Paylaş41Tweet26Gönder
Nihal Altun

Nihal Altun

İlgili İçerik

Kesme / Kayma ve Eğilme Momenti Etkin Perdeler

- İnş.Müh. Fatih Taner Vural
Kesme / Kayma ve Eğilme Momenti Etkin Perdeler

Malum perdeler genelde kesme / kayma etkin olarak bilinirler. Oysa ki eğilme momenti etkin perdeler de vardır. Bodur diyebileceğimiz perdeler...

Devamını okuDetails

Radye Temel Nedir? Nasıl Uygulanır?

- Uğur Gener
Radye Temel Nedir? Nasıl Uygulanır?

Radye temel veya radye jeneral temel kelime anlamı itibariyle “bir yapıyı yer sularının çalışmasına karşı koruyan kaplama" anlamına gelmektedir. Yapı...

Devamını okuDetails

Kaba İnşaat Nedir? Maliyeti Nasıl Hesaplanır?

- Sanal Şantiye
Kaba İnşaat Nedir? Maliyeti Nasıl Hesaplanır?

İnşaat projelerinde en önemli aşamalardan biri kaba inşaattır. Bir yapının temelinden çatısına kadar tamamlanan bu aşama, yapının dayanıklılığını ve sağlamlığını...

Devamını okuDetails

APPLE PARK: Sürdürülebilir Mimarinin Merkez Üssü

- Sevcan Keleş
APPLE PARK: Sürdürülebilir Mimarinin Merkez Üssü

Mimar         : Foster + Partners Yer              : Apple Park, Cupertino Kaliforniya...

Devamını okuDetails
Please login to join discussion

En Çok Okunanlar

  • Hazır Beton Fiyatları 2025 – Şubat Ayı Güncel Fiyatlar

    Hazır Beton Fiyatları 2025 – Şubat Ayı Güncel Fiyatlar

    40279 paylaşım
    Paylaş 16111 Tweet 10070
  • Kira Sözleşmesi Örneği (PDF) – 2025 | Kira Sözleşmesinde Dikkat Edilecekler

    14053 paylaşım
    Paylaş 5564 Tweet 3478
  • Güncel Çimento Fiyatları – 2025

    11912 paylaşım
    Paylaş 4764 Tweet 2978
  • 2024 Yılı Bina Metrekare İnşaat Maliyet Bedelleri Yayımlandı

    6983 paylaşım
    Paylaş 2793 Tweet 1746
  • Radye Temel Nedir? Nasıl Uygulanır?

    11869 paylaşım
    Paylaş 4747 Tweet 2967

Son Yorumlar

  • İnşaat İşçilerine Belge Zorunluluğu Geliyor için İnş.Müh. Fatih Taner Vural
  • Devam Eden Bir Şantiyenin Şefliğini Devralırken Nelere Dikkat Edilmeli? için İnş.Müh. Fatih Taner Vural
  • İnşaat mühendisi maaş aralığı için İNŞ.MÜH. ALİ İSMAİL
  • Çin, Nükleer Füzyon Enerjisi Arayışında: Yapay Güneş için stefantraugott
  • Tünel Kalıp Uygulama Rehberi (Tüm Detaylarıyla) – PDF için ferhtulker

Sponsorlu İçerik



Sorular

  • Trapez Betonu Hakkında
  • TERAS KAT MI, ÇATI ARASI KAT MI?
  • riskli yapı tespiti için sınava yönelik çalışma
  • Yapı kullanma almak için ne yapılmalı?
  • minha etimolojisi

Bizi Takip Edin

Sanal Şantiye ®

Abone ol

Sanal Şantiyeye abone olmak ve e-posta ile bildirimler almak için e-posta adresinizi girin.

Diğer 201 bin aboneye katılın

Yasal Uyarı

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Madde Ek-4 “…hak sahiplerinin başvuruları üzerine ihlâle konu eserler içerikten çıkarılır. Bunun için hakları haleldar olan gerçek veya tüzel kişi öncelikle bilgi içerik sağlayıcısına başvurarak üç gün içinde ihlâlin durdurulmasını ister.” hükmü uyarınca telif hakkı ihlali olduğunu düşündüğünüz yazı/resim/video vb. içerikleri bize bildirmeniz durumunda 3 gün içinde gerekli işlem yapılarak ilgili içerik kaldırılacaktır.

  • Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Yazarlık
  • Kullanım Koşulları
  • Gizlilik Politikası
  • Reklam
  • Şikayet/İletişim
  • Site Haritası

© 2009 - ∞ Sanal Şantiye

Hoşgeldin!

Hesabınıza giriş yapın

Şifremi Unuttum Kaydol

Yeni Hesap Oluştur

Kayıt olmak için formu doldurun

Tüm alanlar zorunludur Giriş

Şifrenizi geri alın

Şifrenizi yenilemek için e-posta adresinizi veya kullanıcı adınızı girin

Giriş
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Konu Dışı
    • Teknoloji
    • Sponsorlu İçerik
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Yapı Malzemeleri
      • Ulaştırma
      • Mekanik
      • Hidrolik
      • Geoteknik
      • Yapı İşletmesi
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Deprem
    • İnşaat Programları
    • Kişisel Gelişim
    • Kitaplar
    • Staj
    • Makaleler
    • Şantiye
  • Kanun & Yönetmelikler
  • Güncel Malzeme Fiyatları
    • Güncel Demir Fiyatları
    • Hazır Beton Fiyatları İllere Göre
    • Çimento Fiyatları
    • Güncel Gazbeton Fiyatları
    • 2024 Birim Fiyatlar (Tüm Bakanlıklar)
    • 2025 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
  • Testler
  • Video
  • Soru Cevap
  • Yazarlar
  • Ekibe Katıl
  • Hakkımızda
  • Şikayet/İletişim
  • Giriş
  • Kaydol

© 2009 - ∞ Sanal Şantiye

Bu web sitesi çerezleri kullanır. Bu web sitesini kullanmaya devam ederek, çerezlerin kullanılmasına izin vermiş olursunuz. Gizlilik politikamızı inceleyin.