Zemin Türleri Nasıl Sınıflandırılır?
Zeminler tane çaplarına geçirimliliklerine ve kohezyon granülerlik gibi faktörlere göre gruplara ayrılır.
Geçirimlilik (permabilite)
Bir zeminin tanecikleri arasından birim zamanda suyun geçme hızı olarak tanımlanabilir. Dane çapı büyük olan zeminler suyu hızlıca iletirken,dane çapı bakımından daha küçük zeminlerde bu süreç çok daha uzun olur.
Örneğin Mimar Sinan Süleymaniye’yi inşa ederken bu drenaj sisteminden yararlanıp kazdırdığı temel çukuruna ön yüklemeler yaparak süreci kısaltmak istemiştir.
Aşağıdaki tabloda zemin türlerine literatürde kabul görmüş permabilite değerleri bulunmaktadır.
K sabiti permabilite olup birim zamanda geçen suyu ifade eder. Bu tablodaki birimi cm/s olarak verilmiştir. Bu birim m/s m/gün olarakta literatürde geçer.
Tabloda da görüleceği üzere Çakıl türü zeminden Kil türü zemine gidildikçe permabilite düşmektedir. Killerin düşük permabilitesi olmasından dolayı genellikle hesaplarda drenajsız (un-drained) olarak kabul edilirler.
Dane Çapına Göre Zemin sınıflandırması ise şu şekilde yapılır:
USCS, AASHTO, TS-1500 ise dane çapı(mm) ye bağlı olarak zemin sınıflandırmalarını bu şekilde göstermiştir. Burada dikkat çekmek istediğim konu, dane çapı küçüldükçe geçirimlilik de azalmaktadır. Bu tıpkı boş bir odaya koyulmuş çok büyük bir topun odada bırakacağı boşluk ile aynı odaya konulmuş binlerce küçük topun bırakacağı boşluk oranının kıyaslanması gibidir.
Veysel Nejat Sarıcı
İnşaat Mühendisi
0505 048 94 05
