Karayolu ulaşımında üretimi en yaygın olan malzemelerden biri de asfalttır. Asfalt üretiminde günümüzde en sık kullanılan karışım, Bitümlü Sıcak Karışım’dır. Ancak bunun yanında, bu uygulamanın işçi ve çevre sağlığı açısından önemli zararları da bulunmaktadır. Bu zararları bitümlü sıcak karışıma kıyasla daha minimum miktarda bulunduran Ilık Karışım Asfalt teknolojisi, son yıllarda daha sık kullanılmaya başlanmıştır.
Biz de bu yazımızda ılık karışım asfalt teknolojisi ile bitümlü sıcak karışım asfalt teknolojisini kıyaslayarak avantaj ve dezavantajlarını inceleyeceğiz.
İçindekiler
Bitümlü Sıcak Karışım Nedir?
Bitümlü Sıcak Karışımlar, ülkemizde uzun bir süredir kullanılan ve mevcut durumda da en sık başvurulan teknolojilerdendir. Literatürde BSK olarak da kısaltılan bu karışımlar, “Sıcak Karışım Asfalt” olarak da bilinmektedir. Asfalt plentlerinde sıvı hale getirilmiş bitümün bağlayıcı olarak kullanılması amacıyla, 160°C civarında ısıtılan mineral agrega ile karıştırılması sonucu oluşurlar. Karışımda işlenebilirliği daha da artırmak için bu sıcaklık 180°C’ye çıkarılabilmektedir.
Karışımdaki bitüm oranını etkileyen çeşitli parametreler vardır. Bunlar; yolun özellikleri ve yolun kullanım amacı olarak 2 ana sınıfa ayrılabilir.
Ilık Karışım Asfalt Nedir?
Üretim esnasında çevreye ve işçilere verilen zararı azaltmak, enerji tasarrufu sağlamak gibi amaçlarla karışım sıcaklığını 20- 30°C düşürerek yapılan asfalt üretim teknolojisidir. Sıcaklığın düşürülmesi sonucu, agreganın tamamen kaplanması için de katkılara ihtiyaç duyulur. Bu katkılar, viskoziteyi(akmaya karşı gösterilen direnç) düşürerek kaplanmayı ve sıkıştırılabilirliği kolaylaştırır.
Ilık Karışım Asfalt Kullanımının Ortaya Çıkışı
Ilık Karışım Asfaltın geliştirilmeye başlanması, 1992’de Birleşmiş Milletler’de gündeme gelmiş ve sonrasında 1996 yılında Almanya’nın asfalt üretiminde ortaya çıkan gazların emisyonlarını sınırlaması sonucu hızlandırılmıştır. 1997 yılından sonra Almanya’da “Alman Bitüm Forumu” kurulmuş ve üretimdeki karıştırma sıcaklıklarının düşürülmesi gerektiği belirtilmiştir.
Ilık Karışım Asfalt İçerisinde Kullanılan Katkılar
Aşağıdaki tabloda Ilık Karışım Asfalt teknolojisinde yaygın olarak kullanılan katkılar ve üretim sıcaklıkları belirtilmiştir.
| Katkı Adı | Üretim Sıcaklığı |
| Evotherm | 85 – 115°C |
| WAM – Foam | 110 – 120°C |
| Sasobit | BSK’ye kıyasla 30°’ye kadar daha düşük. |
| Advera(Sentetik Zeolit) | BSK’ye kıyasla 30°’ye kadar daha düşük. |
Organik Katkılar
Doğada kolayca çözünebilen katkılardır. Bu katkılar bitüm içerisinde homojen bir biçimde dağılır ve viskoziteyi büyük bir oranda azaltır. Karışım içerisinde genellikle, bitümün %2-4’ü oranında katılırlar.
Kimyasal Katkılar
Agreganın tamamen bitümle kaplanmasını, işlenebilirliği ve sıkıştırılabilirliği artıran katkılardır. Karışımdan önce direkt olarak bitüme ilave edilirler. Karıştırma sıcaklıklarında 15-75°C’lik düşüş sağlayabilen katkılardır.
Ilık Karışım Asfaltın Avantajları
- Bu teknoloji sayesinde, asfalt işçilerinin soluduğu bitüm buharı miktarı azaltılarak kanser vb. hastalıklara yakalanma oranı düşürülebilir.
- I. Derece Kanserojen sınıf içerisinde yer alan gazların doğaya salınımı azaltılabilir.
- Bitümlü sıcak karışıma kıyasla %20-35 oranda enerji tasarrufu sağlanabilmektedir.
- Karışım sıcaklığı 160°’C’den daha az miktarlara düşürüldüğü için yakıt tüketiminde de tasarruf sağlanmaktadır.
- Düşük asfalt sıcaklığı sayesinde, bitüm daha az yaşlanmaktadır.
- Karıştırma sıcaklığının düşürülmesiyle, üretimde kullanılan donanım da termal açıdan daha az yorulur.
- Ilık karışım teknolojisiyle üretilen asfalt, sonraki zamanlarda geri kazanılarak tekrardan asfalt üretiminde kullanılabilir.
- İçerisinde kullanılan katkılarla, sıkıştırma uygulaması minimuma indirilmektedir.
Bitümlü Sıcak Karışım Ve Ilık Karışım Asfaltın Kıyaslanması
Bu başlıkta yukarıda belirtmiş olduğumuz avantajları birkaç fotoğraf ile destekleyeceğiz. Sırasıyla üretim ve serim aşamaları esnasında çekilmiş fotoğrafları inceleyelim:
Sonuçlar
- Yukarıda bahsedildiği birçok avantajıyla beraber ılık karışım asfalt teknolojisi incelenerek, ilerleyen zamanlarda kullanımı daha da yaygınlaştırılabilir.
- Ilık karışım asfaltın kullanımı için ülke şartları, iklim koşulları, ekonomik koşullar göz önünde bulundurulmalı ve buna göre katkı malzemesi seçimi yapılmalıdır.
- Yukarıda belirtilen katkılar haricinde geliştirilen farklı katkı malzemeleri de olabilir. Bunların üretimi ve kullanımıyla beraber hem asfalt performansı artırılabilir hem de dışa bağımlılık azaltılabilir. Ülkemizde yüksek miktarda rezervi bulunan maddeler bunun için çok güzel bir örnek olacaktır.
- Asfalt üretim tesislerinde kanunlarda izin verilen emisyon değerlerinin ölçümleri titizlikle yapılmalı ve bu değerlerin aşılmamasına özellikle dikkat edilmelidir. Bu değerlerin aşılması durumunda gerekli çalışmalar yapılmalıdır.
Bir başka yazıda tekrar görüşmek dileğiyle.
Diğer yazılarıma bu bağlantıdanulaşabilirsiniz.
Yazı Ve Görseller İçin Kaynak / Reference For Text And Images
AKSOY G. , Sıcak Karışım Asfaltlara Göre Ilık Ve Yarı Ilık Asfaltlarda Risk Değerlendirmesi, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ekim 2019
Çok güzel ve bilgilendirici bir paylaşım olmuş. Bu konuda ülkemizde bölgesel çalışmalar gerekmektedir. Biz hali hazırda Amerikan standartlarına uygun kullanım yapıyoruz. Karışımda kullanılan bitümün kalitesi karışım miktarları bile yolun dayanım ve konforuna etki etmekte, yanlış seçimler çok çabuk deforme olarak ülke ekonomimize zarar vermektedir. Siz gençler gelecekte mühendislik ile bunları çözeceksiniz. Emeğinize sağlık