• Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Reklam
  • Mobil Uygulamalarımız
  • Şikayet/İletişim
  • İndirimli Eğitimler
  • Giriş
  • Kaydol
Sanal Şantiye
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Fiyatlar
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Fiyatlar
    • Teknoloji
    • Konu Dışı
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Mekanik
      • Geoteknik
      • Hidrolik
      • Ulaştırma
      • Yapı Malzemeleri
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Kanun & Yönetmelikler
    • İnşaat Programları
    • Yerbilimleri
    • Kitaplar
    • İş Güvenliği
    • Makaleler
    • Deprem
    • Şantiye
    • Sözlük
    • Staj
    • Kişisel Gelişim
  • Video
  • Blog
  • Test
  • Soru Cevap
  • TBDY 2018
  • Mimari
Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
Sanal Şantiye
Anasayfa Kütüphane İnşaat Mühendisliği Yapı

Kolon Nedir? Kolon Türleri Ve Uygulamaları Nelerdir?

İnş.Müh.Muhammet Talha Salman - İnş.Müh.Muhammet Talha Salman
6 Ekim 2022
Kategori: Yapı
Süre:6 dakika
2
1.9k
PAYLAŞIM
18.7k
OKUNMA
Facebookta PaylaşTwitterda PaylaşWhatsApp'da Paylaş

Kolonlar yapı sistemlerinde, genellikle kirişlerden gelen yükleri temele, dolayısı ile zemine aktarırlar. Çeşitli kolon türleri mevcuttur. Kolonlarda oluşabilecek bir hasar, yapının göçmesine neden olabilecek kadar ağır hasarlara neden olabilmektedir. Kolon nedir, kolon türleri ve uygulamaları nelerdir? Gelin beraber yazımıza geçelim.

İçindekiler

  • Eksenel Kuvvet Altındaki Elemanlar | Kolon Nedir?
    • Kolon Türleri ve Uygulamaları
      • Etriyeli Kolon Nedir?
      • Fretli Kolon Nedir?
      • İlginiziÇekebilir
      • Çelik Yapılarda Minimum ve Maksimum Kaynak Kalınlıklarının Yönetmeliklere Göre Değişimi
      • Radye Temel Nedir? | Radye Temel Hangi Durumlarda Uygulanır? | Radye Temel Nasıl Uygulanır?
      • Karbon Lifli Kompozitler İle Güçlendirmeye Yönelik Tam Ölçekli Bina Deneyleri
      • Karbon Fiber ile Yapı Güçlendirme | Çelikten 14 Kat Mukavemetli Olan CFRP Nedir?
    • Kolon Kesit Tipleri
    • Donatı Türleri
      • Boyuna Donatı
      • Etriye Veya Fret
      • Çiroz
    • Kolonlara Etkiyen Kuvvetler
      • Davranış: Normal kuvvet
      • Davranış: “x” etrafında moment
      • Davranış: “y” etrafında moment
      • Davranış: Normal kuvvet ve “x” etrafında moment
      • Davranış: Normal kuvvet ve “y” etrafında moment
      • Davranış: Normal kuvvet ve iki eksenli eğilme (eğik eğilme)
      • Davranış: Normal kuvvet-moment karşılıklı etkileşim eğrileri
      • Kolon Donatı ve Kalıp Animasyonu

Eksenel Kuvvet Altındaki Elemanlar | Kolon Nedir?

İçerisine donatı(çelik) konularak, beton ile imal edilen kolonlara betonarme kolon denir. Betonarme kolonlar sınıflandırılırken donatının türü ve niteliği göz önünde bulundurulur.

Kolon Türleri ve Uygulamaları

  • Etriyeli kolon
  • Fretli kolon
Kolon Türleri
Kolon Türleri

Etriyeli Kolon Nedir?

Enine donatıları bildiğimiz basit etriyeler şeklinde olan kolonlardır. Kesitleri dikdörtgen veya karedir.

Etriyeler, beton dökülürken boyuna demirlerin oynamasını önler ve de onların burkulma boylarını kısaltarak taşıyıcı olmalarını sağlar.

Etriyeli Kolon
Etriyeli Kolon Nedir?

Fretli Kolon Nedir?

Fretli Kolonlar, dairesel kesitli göbek betonunu sarmal şekildeki fret adı verilen enine donatı ile kuşatan kolona denir.

Fret donatısı beton çekirdeğinin mukavemetini daha çok arttırdığı için aynı kesitteki etriyeli kolondan daha fazla yük taşımaktadır.

İlginiziÇekebilir

Çelik Yapılarda Minimum ve Maksimum Kaynak Kalınlıklarının Yönetmeliklere Göre Değişimi

Radye Temel Nedir? | Radye Temel Hangi Durumlarda Uygulanır? | Radye Temel Nasıl Uygulanır?

Karbon Lifli Kompozitler İle Güçlendirmeye Yönelik Tam Ölçekli Bina Deneyleri

Karbon Fiber ile Yapı Güçlendirme | Çelikten 14 Kat Mukavemetli Olan CFRP Nedir?

Fretli Kolon
Fretli Kolon Nedir?

Kolon Kesit Tipleri

  • Dikdörtgen
  • Dairesel, sekizgen, halka
  • Çokgen (L, I, T,C, kutu, … kesitli)

Uygulamada genellikle dikdörtgen kolon kesiti kullanılır. Diğerleri dikdörtgen kolon tipine göre daha az tercih edilmektedir. Aşağıda, kolon kesit örnekleri yer almaktadır:

Kolon Kesit Örnekleri
Kolon Kesit Örnekleri

Donatı Türleri

Boyuna Donatı

Normal kuvvet ve eğilme momentlerini karşılar.

Etriye Veya Fret

Kesme kuvvetini ve burulma momentini karşılar. Betonun şişmesini, boyuna donatının yanal yer değiştirmesini ve burkulmasını  önler. Ayrıca kolonun taşıma gücünü artırır ve de sünekleştirir.

Çiroz Nedir?
Çiroz Nedir?

Çiroz

Etriyenin bombelenme boyunu azaltır, betonun şişmesini önler, boyuna donatının yanal yer değiştirmesini ve burkulmasını önler.

Boyuna donatılar ve sargı tipleri
Boyuna donatılar ve sargı tipleri

Kolonlara Etkiyen Kuvvetler

  • Normal kuvvet (kolon ekseni yönünde, genelde basınç)
  • Eğilme momenti (“x” ekseni etrafında)
  • Eğilme momenti (“y” ekseni etrafında)
  • Kesme kuvveti (“x” yönünde)
  • Kesme kuvveti (“y” yönünde)
  • Burulma momenti (kolon ekseni etrafında)
Kolon Kuvvetleri
Kolon Kuvvetleri

Bu altı kuvvetin hepsi kesite beraber etki eder. Ancak en etkin olanları normal kuvvet, eğilme momentleri ve kesme kuvvetleridir. Burulma momenti nadiren, özellikle düzensiz yapılarda ve deprem sırasında, etkin olur.

Normal kuvvet genelde basınçtır, çekme olması istenmeyen bir durumdur. Çekme olması halinde taşıyıcı sistem değiştirilerek, örneğin kolon ekleyerek-kaldırarak, sorun giderilmeye çalışılır.

Davranış: Normal kuvvet

Salt normal kuvvet(basınç) etkisinde tüm lifler eşit miktarda kısalır. Deforme olmamış ve deforme olmuş düzlemler birbirine paraleldir. Tarafsız eksen sonsuz dadır. Tüm kesit basınç altındadır.

Normal kuvvetin çekme olması istenmeyen bir durumdur, taşıyıcı sistemin iyi olmadığına işaret eder. Çekme olması halinde taşıyıcı sistemde değişiklik yapılarak (örneğin: kolon eklenerek veya çıkarılarak) kolon eksenel kuvvetinin basınç olması sağlanmaya çalışılır.

Normal Kuvvet Altındaki Davranışlar
Normal Kuvvet Altındaki Davranışlar

Davranış: “x” etrafında moment

Kesitin bir tarafındaki lifler uzar diğer tarafındakiler kısalır. Kesit “x” etrafında döner. Tarafsız eksen “x” eksenine paraleldir ve kesit içinde konumlanır. Basınç alanı dikdörtgen olur. Kolon bir kiriş gibi davranır.

"X" etrafında moment
“X” etrafında moment

Davranış: “y” etrafında moment

Kesitin bir tarafındaki lifler uzar diğer tarafındakiler kısalır. Kesit “y” etrafında döner. Tarafsız eksen “y” eksenine paraleldir ve kesit içinde konumlanır. Basınç alanı dikdörtgen olur. Kolon bir kiriş gibi davranır.

"y" etrafında moment
“y” etrafında moment

Davranış: Normal kuvvet ve “x” etrafında moment

Normal kuvvet tüm lifleri kısaltırken moment kesitin bir tarafındaki lifleri uzatır diğer tarafındakileri kısaltır. Normal kuvvet ve momentin değerlerine bağlı olarak:

  • Normal kuvvetin neden olduğu kısalma momentin oluşturduğu uzamadan daha büyükse, tüm liflerde kısalma vardır. Kesit “x” etrafında döner. Tarafsız eksen “x” eksenine paralel ve kesit içi ile sonsuz arasında konumlanır.
  • Normal kuvvetin neden olduğu kısalma momentin oluşturduğu uzamadan daha küçükse, kesitin bir tarafında uzama diğer tarafında kısalma vardır. Kesit “x” etrafında  döner. Tarafsız eksen kesit içinde ve “x” eksenine paraleldir.
  • Basınç alanı dikdörtgen olur.
Normal kuvvet ve "x" etrafında moment
Normal kuvvet ve “x” etrafında moment

Davranış: Normal kuvvet ve “y” etrafında moment

Normal kuvvet tüm lifleri kısaltırken moment kesitin bir tarafındaki lifleri uzatır diğer tarafındakileri kısaltır. Normal kuvvet ve momentin değerlerine bağlı olarak:

  • Normal kuvvetin neden olduğu kısalma momentin oluşturduğu uzamadan daha büyükse, tüm liflerde kısalma vardır. Kesit “y” etrafında döner. Tarafsız eksen “y” eksenine paralel ve kesit içi ile sonsuz arasında konumlanır.
  • Normal kuvvetin neden olduğu kısalma momentin oluşturduğu uzamadan daha küçükse, kesitin bir tarafında uzama diğer tarafında kısalma vardır. Kesit “y” etrafında  döner. Tarafsız eksen kesit içinde ve “y” eksenine paraleldir.
  • Basınç alanı dikdörtgen olur.
Normal kuvvet ve "y" etrafında moment
Normal kuvvet ve “y” etrafında moment

Davranış: Normal kuvvet ve iki eksenli eğilme (eğik eğilme)

Normal kuvvet ve momentlerin değerlerine bağlı olarak tarafsız eksen kesit içinde veya dışında herhangi bir yerde olabilir. Genelde “x” veya “y” eksenlerine paralel değildir. Buna bağlı olarak; basınç alanının geometrisi de üçgen, dörtgen, yamuk, çokgen olabilir.

Kolon Nedir? Kolon Türleri Ve Uygulamaları Nelerdir?
Normal kuvvet ve iki eksenli eğilme (eğik eğilme)

Tarafsız eksenin sonsuz konumundan sadece bir tanesi doğrudur. Kesitin U, L,T,… de olabileceği düşünülürse, çözümün ne denli zor olduğu anlaşılır.

Kolon Nedir? Kolon Türleri Ve Uygulamaları Nelerdir?

Davranış: Normal kuvvet-moment karşılıklı etkileşim eğrileri

Kolonun kırılmasına neden olan normal kuvvet-moment değerlerine ait eğriler yukarıda verilmiştir. Bu eğrilere karşılıklı etkileşim eğrileri adı verilir. Eğriler incelenerek aşağıdaki yorumlar yapılabilir:

  • Normal kuvvetin sıfır olması durumunda kolon sadece moment etkisindedir, tamamen bir kiriş gibi davranır ve kırılma kesin olarak sünek olacaktır.
  • Normal kuvvet sıfırdan belli bir düzeye kadar artarken moment taşıma gücü de artar. Bu durumda kırılmaya daha çok moment hakim olur. Kırılmanın sünek olması beklenir.
  • Normal kuvvet belli bir düzeyden sonra arttıkça moment taşıma gücü giderek düşer. Bu durumda kırılmaya daha çok normal kuvvet hakim olur. Kırılmanın gevrek olması muhtemeldir.
  • Normal kuvvetin en büyük değerinde moment taşıma gücü sıfırdır ve kırılma kesin olarak gevrek olacaktır.
  • Normal kuvvetin yüksek olması halinde tüm kesitte basınç oluşur, tüm lifler kısalır. Uzama değil; kısalma olduğundan donatı aksa bile çatlak oluşmaz, kırılma betonun ezilmesi sonucu olur ve gevrektir (basınç kırılması).
  • Kirişlerde olduğu gibi, dengeli donatı sınırlaması ile sünek kırılmayı sağlamak mümkün değildir. Sünekliği sağlamak için, normal kuvveti sınırlamak, kesit boyutlarında elden geldiğince cömert davranmak, sık sargı kullanmak zorunlu olur.

Bu bilgiler ışığında, kırılma türünü normal kuvvetin belirlediğini söyleyebiliriz. Bu nedenle, gevrek kırılmayı önlemek için, normal kuvvet sınırlandırılmalıdır. Yönetmelikler bu sınırlamayı aşağıdaki gibi vermektedirler.

MaxNd ≤ 0.9fcdAc(TS 500:2000)              MaxNd ≤ 0.4fckAc (TBDY-2018)

Burada Max Nd yük etkilerinin birleşimlerinden hesaplanan tasarım eksenel basınç kuvvetlerinden en büyük olanıdır. Ac kolon net kesit alanıdır(varsa boşluklar düşülmelidir). Ac bu iki koşulu sağlamak zorundadır, sağlamıyorsa büyütülmelidir.

Normal kuvvet-moment karşılıklı etkileşim eğrileri
Normal kuvvet-moment karşılıklı etkileşim eğrileri

Kolon Donatı ve Kalıp Animasyonu


Kaynaklar / References
  • Ahmet TOPÇU, Betonarme I, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 2019, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu
  • Wikipedia

Muhammet Talha Salman

Esen Kalın…


Diğer yazılarıma buradan ulaşabilirsiniz.


 

Etiketler: burulma momentiçiroz nedireğilme momentietriyeli kolonlarfretli kolonlarkolon davranışlarıkolon inşaatkolon kesit örneklerikolon kuvvetleriKolon Nedirkolon nedir inşaatkolon tiplerikolon türlerikolonlarda momentnormal kuvvet
Paylaş747Tweet467Gönder
Önceki İçerik

Kudüs, Mescid-i Aksa ve İnşası

Sonraki İçerik

Yapay Zeka Ve İnşaat Mühendisliği

İnş.Müh.Muhammet Talha Salman

İnş.Müh.Muhammet Talha Salman

Editör / İnşaat Mühendisi / Yüksek Lisans Öğrencisi (Yapı A.B.D.)

Sonraki İçerik
Yapay Zeka Ve İnşaat Mühendisliği

Yapay Zeka Ve İnşaat Mühendisliği

Yorumlar 2

  1. ortodontist says:
    2 sene Önce

    Binamızda bodrum katta bazı kolonlardaki hasarın su deposu kaynaklı ve nemli bir ortamdan dolayı olabilirim diye sormak istiyorum.Kolonlardaki hasar sebepleri olarak böyle nemli bir ortamdan bahsedilmemiş..Hep deprem kaynaklı hasarlardan bahsedilmiş.Böyle bir durumda ayırıcı olarak nasıl tesbit ve onarım yapılabilir ?

    Cevapla
    • İnş.Müh.Muhammet Talha Salman says:
      1 sene Önce

      Havadaki nem miktarı gerekli önlemler alınmazsa eğer kolonlar üzerinde olumsuz yönde ciddi etkilere sahip olabilmektedir. Bu etkilerin başında korozyon(paslanma) gelmektedir. Özellikle denize yakın yapılarda bu sorunlarla sıkça karşılaşılmaktadır. Paspayının yeterli ve her yerde eşit sağlanmaması korozyon etkisine daha çabuk yol açmaktadır. Beton dökülmeden evvel kalıplar temizlenmeli ve özellikle paspayı elemanları sağlıklı bir şekilde konumlandırılmalıdır. Daha sonra ise beton kalıbın her yerine eşit nüfuz edecek şekilde ve inşaat demirini iyice saracak biçimde vibratör yardımıyla güzelce yerleştirilmelidir.

      Gelelim sizin sorunuza binanızın kolonlarını görmeden bir şey söylemek yahut sizi yönlendirmek oldukça zor. Bilir kişi(yetkili mühendis) mutlaka getirilip gösterilmelidir. Tavsiyeleri doğrultusunda hareket edilmelidir. Sağlıklı günler dilerim.

      Cevapla

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Güncel Fiyatlar

  • Fiyatlar

2023 Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Yayımlandı

2023 Güncel Demir Fiyatları – Donatı Çeliği Fiyatları

2023 Çimento Fiyatları – Güncel Çimento Fiyatları

2023 Birim Fiyatları – Tüm Bakanlıklar | Güncel Listeler

2023 Yılı Birim Fiyatları – Çevre, Şehircilik Ve İklim Değişikliği Bakanlığı

2023 Güncel Gazbeton Fiyatları – Güncel Ytong Fiyatları | 1 Palet Ytong Fiyatı – 1 Palet Gazbeton Fiyatı

Popüler İçerikler

  • Hazır Beton Fiyatları 2023 - İllere Göre Güncel Fiyatlar

    Hazır Beton Fiyatları 2023 – İllere Göre Güncel Fiyatlar

    20361 paylaşım
    Paylaş 8144 Tweet 5090
  • 2023 Çimento Fiyatları – Güncel Çimento Fiyatları

    6510 paylaşım
    Paylaş 2604 Tweet 1627
  • Radye Temel Nedir? | Radye Temel Hangi Durumlarda Uygulanır? | Radye Temel Nasıl Uygulanır?

    13566 paylaşım
    Paylaş 5425 Tweet 3391
  • 2023 AutoCAD Komutları ve Detaylı Olarak Tanımları

    7259 paylaşım
    Paylaş 2903 Tweet 1814
  • Temel Nedir? | Temel Çeşitleri Nelerdir?

    5445 paylaşım
    Paylaş 2177 Tweet 1361

Önemli İçerikler

İnşaat Mühendisliği Staj Defteri Örnekleri – 2022

Mühendislik Öğrencileri Laptop Alırken Nelere Dikkat Etmeli? | Tavsiye ve Öneriler

Kimler Şantiye Şefi Olabilir? – 2022

İnşaat Terimleri Sözlüğü | PDF Dökümanı | 2022

İnşaat Mühendisleri ve Mimarlar için En İyi Online Eğitimler

Son Yorumlar

  • Örneklerle Schmidt Çekici (Beton Test Çekici) Deneyi | ASTM 805’e Göre İnceleme için Ergün YAŞAR
  • Binalarda Acil Hasar Tespiti Kriterleri için Ali Alcansoy
  • Binalarda Acil Hasar Tespiti Kriterleri için Mehmet ali
  • Yeraltı Barajı Nedir? Diğer Barajlardan Farkı Ne? için NİLGÜN KENANN
  • Karot Nedir? | Karot Neden Alınır? | Karot Nasıl Alınır? için Mehmet Sabık Yurdabul

Sponsorlu İçerik



İnşaat Sektörünün Bilgi Kaynağı
Tavsiyeler
-Aykut ÖZDEMİR

Bizi Takip Edin

Sorular

  • Türkiyedeki İnşaat Mühendisi Geleceği
  • Kolon çatlağı
  • Kolona mobilya sabitlemek için delik delinir mi? Sonra telafisi olur mu?
  • Karot alınmasının yapıya zararı
  • Ortalama basınç dayanımı 19 MPa normal mi

Abone ol

Sanal Şantiyeye abone olmak ve e-posta ile bildirimler almak için e-posta adresinizi girin.

Diğer 15.786 aboneye katılın

Yasal Uyarı

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Madde Ek-4 “…hak sahiplerinin başvuruları üzerine ihlâle konu eserler içerikten çıkarılır. Bunun için hakları haleldar olan gerçek veya tüzel kişi öncelikle bilgi içerik sağlayıcısına başvurarak üç gün içinde ihlâlin durdurulmasını ister.” hükmü uyarınca telif hakkı ihlali olduğunu düşündüğünüz yazı/resim/video vb. içerikleri bize bildirmeniz durumunda 3 gün içinde gerekli işlem yapılarak ilgili içerik kaldırılacaktır.

  • Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Yazarlık
  • Kullanım Koşulları
  • Gizlilik Politikası
  • Reklam
  • Şikayet/İletişim
  • Site Haritası

©2009-2022 Sanal Şantiye

Sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Güncel
    • Haberler
    • Etkinlik
    • Fiyatlar
    • Konu Dışı
    • Teknoloji
    • Sponsorlu İçerik
  • Kütüphane
    • İnşaat Mühendisliği
      • Yapı
      • Yapı Malzemeleri
      • Ulaştırma
      • Mekanik
      • Hidrolik
      • Geoteknik
      • Yapı İşletmesi
      • Diğer Notlar
      • Deneyler
    • Deprem
    • İnşaat Programları
    • Kişisel Gelişim
    • Kitaplar
    • Staj
    • Makaleler
    • Şantiye
  • Kanun & Yönetmelikler
  • Testler
  • Video
  • Soru Cevap
  • Online Eğitimler
  • Ekibe Katıl
  • Hakkımızda
  • Şikayet/İletişim
  • Giriş
  • Kaydol

©2009-2022 Sanal Şantiye

Hoşgeldin!

Hesabınıza giriş yapın

Şifremi Unuttum Kaydol

Yeni Hesap Oluştur

Kayıt olmak için formu doldurun

Tüm alanlar zorunludur Giriş

Şifrenizi geri alın

Şifrenizi yenilemek için e-posta adresinizi veya kullanıcı adınızı girin

Giriş
Bu web sitesi çerezleri kullanır. Bu web sitesini kullanmaya devam ederek, çerezlerin kullanılmasına izin vermiş olursunuz. Gizlilik politikamızı inceleyin.